Είναι κάτι παλληκάρια, που πάντα θα σου συντροφεύουν τη μνήμη. Ενα τέτοιο παλληκάρι ήταν και ο Παναγιώτης Κλάδος. Με τον Παναγιώτη γνωριστήκαμε τη δεκαετία του ’90 σε ένα τραπέζι προς τιμήν του αείμνηστου Κων/νου Μητσοτάκη.
Ο Παναγιώτης ήταν ένα εκρηκτικό κράμα Σφακιανής λεβεντιάς και φιλελεύθερης προοπτικής, αν και τότε οι φιλελεύθεροι ήταν μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού.
Η δράση του Παναγιώτη στη Xούντα, με έπεισε ότι την εξέγερση του Πολυτεχνείου την έκαναν αστοί φιλελεύθεροι, κεντρώοι μαοϊκοί, αναρχικοί και μαρξιστές.
Την έκαναν όλοι, γι’ αυτό και πέτυχε…
Είναι δύσκολο για να μιλήσεις γι’ αυτήν την πάστα των ανθρώπων.
Μόνο μουρμουρίζεις ότι μερικές φορές ήταν ωραίοι εν τη απογνώσει τους.
Μετά που ξεκίνησα και έγραφα στην εφημερίδα, τον συναντούσα στα Δικαστήρια.
Ολο και μια ιστορία είχε να μου πει. Πιστός με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια, κοσμοπολίτης μα και Κρητικός συνάμα.
Ο Παναγιώτης ήταν γήινος με εκκωφαντικές εξάρσεις.
Μα πάνω απ’ όλα, ήταν λεβεντόπαιδο.
Το λιτό κι απέριττο κείμενο του εξαίρετου κι αγαπητού δημοσιογράφου των “Χ.Ν.” Γιώργου Ουντράκη, για τον αδόκητο θάνατο του Παναγιώτη Κλάδου μάς συγκίνησε όλους και είναι ένα μικρό μνημόσυνο για την αιωνία μνήμη του σπάνιου ανθρώπου και νομικού στην κοινωνία των Χανίων και όχι μόνο. Τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένεια [κι ευρύτερη] του αείμνηστου Παναγιώτη. Όταν εγκατασταθήκαμε με τη σύζυγό μου οριστικά πια στα Χανιά, για τον Παναγιώτη Κλάδο γνώριζα ότι ήταν μάχιμος Δικηγόρος κι ότι είχε υπηρετήσει ως Νομάρχης στο Ρέθυμνο. Πρέπει να το γράψω: νεοφερμένος από το εξωτερικό, γύριζα τους δρόμους των όμορφων Χανίων με τα πόδια. Στο μέσον μιας μικρής οδού -κάπου στο Κέντρο της πόλης μας- στεκόταν μία σεβάσμια κυρία με γαλήνιο και γλυκύτατο πρόσωπο κι όταν την έφτασα, με παρακάλεσε αν ήθελα να πάρω μερικά έντυπα έγγραφα: αφορούσαν την υποψηφιότητα του μακαριστού Παναγιώτη Κλάδου και πληροφορίες για το βιογραφικό του, στις αιρετές -τότε- εκλογές για ανάδειξη – εκλογή Νομάρχη. Από συμπολίτες μου Χανιώτες είχα ακούσει τα καλύτερα για το αληθινό ανθρώπινο πρόσωπο του Παναγιώτη.
-“Είμαι η μάνα του Παναγιώτη!!…”, είπε η συμπαθέστατη κυρία. Πήρα τα χαρτιά και στον δρόμο για το σπίτι μ’ έπιασαν τα κλάματα…
Θυμήθηκα τη δική μου δυναμική Πόντια μάνα μου στο καμπίσιο Ημαθιώτικο χωριό μας, που στη δεκαετία του … 1960 κρατούσε ψηλά στα χέρια της εφημερίδα της Θεσσαλονίκης και γύριζε όλο το μεγάλο χωριό μας, διαλαλώντας την επιτυχία μου στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης [Νομική Σχολή]. Με τη προτροπή του πατέρα μου, το άλλο πρωί πήρα το λεωφορείο από τη Βέροια για χωριό της Κοζάνης. Ντρεπόμουν και δεν ένιωθα καλά με την πράξη της μάνας μου, γιατί κι άλλα παιδιά του χωριού και των περιχώρων περίμεναν εναγωνίως τα αποτελέσματα. ‘Ηταν άλλα χρόνια τότε: χρόνια της απλής, της φυσικής και παραδοσιακής ζωής στον ατελείωτο Βεροιώτικο κάμπο.
Τον Παναγιώτη Κλάδο τον συνάντησα και γνώρισα αρκετά χρόνια αργότερα. Με τον αγαπητό κι εξαίρετο παπα-Γιάννη Τσιτσιρίδη συμμετείχαμε σε θεία λειτουργία και το πρόσφατο μνημόσυνο…. της μητέρας του Παναγιώτη, στο πανέμορφο Ασκύφου Σφακίων. Ο παπα-Γιάννης είναι κι αυτός από το ηρωϊκό Ασκύφου. Ο θλιμμένος από το θάνατο της μητέρας του Παναγιώτης με πλησίασε και συστηθήκαμε. Έδειχνε πολύ σοβαρό και λιγομίλητο άνθρωπο. Τότε θυμήθηκα και τού εξιστόρησα το συμβάν με τη μάνα του. Συγκινήθηκε κι έβαλε τα κλάματα. Τέτοιοι άνθρωποι, ευγενικοί και μεγαλόκαρδοι, όπως και η αδελφή του Παναγιώτη. Σήμερα θυμάμαι αυτό που είχα ακούσει ή διαβάσει: ” Οι μέτριοι άνθρωποι -και είναι οι περισσότεροι- εκλέγουν μέτριους ανθρώπους. Δεν ανέχονται τους άριστους!…” Αυτό, βέβαια, είναι άλλο θέμα, υψίστης ασφαλώς κοινωνιολογικής – ψυχολογικής συμπεριφοράς των ανθρώπων και, ίσως, κάποια φορά το συζητήσουμε εκτενώς. Ας είναι αιωνία η μνήμη και ελαφρύ το Χανιώτικο χώμα που δέχτηκε τον σπάνιο άνθρωπο κι επιστήμονα Παναγιώτη Κλάδο.
Γιώργος Καραγεωργίου, συντ/χος νομικός, κοινωνιολόγος ΧΑΝΙΑ.