O πρώτος πόλεμος του 21ου αιώνα επί ευρωπαϊκού εδάφους είναι πραγματικότητα. Οι οθόνες της τηλεόρασης και των ψηφιακών μέσων κατακλύζονται από εικόνες με πανικόβλητους ανθρώπους που εγκαταλείπουν κατά χιλιάδες τα σπίτια τους. Ένας Ουκρανός σκεπάζει με χαλί έναν νεκρό άνθρωπό του, μια πολυκατοικία έχει μετατραπεί σε παραμορφωμένα σίδερα και μετέωρα κομμάτια μπετόν, ένα μωρό κλαίει στην αγκαλιά της μάνας του στα σύνορα με τη Σλοβακία, δυο νεκροί Ρώσοι φαντάροι στο στρατιωτικό τους όχημα.
Όλα ήταν απόφαση ενός ατόμου, του αυταρχικού προέδρου της Ρωσίας, που ονόμασε την εισβολή, “Ειδική στρατιωτική επιχείρηση”. Σε διάγγελμά του, με ιδιαίτερη ψυχρότητα έδωσε τη δική του ερμηνεία της Ιστορίας. «Η σύγχρονη Ουκρανία», είπε, «δημιουργήθηκε πλήρως από τη Ρωσία, δηλαδή τη μπολσεβίκικη κομμουνιστική Ρωσία». Η επιχείρηση είχε σκοπό να απαλλάξει την Ουκρανία από μια «συμμορία ναρκομανών και Νεοναζί». Ας σημειωθεί ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι είναι Εβραίος και προέρχεται από οικογένεια, μέλη της οποίας είχαν εκτελεστεί από τους Ναζί, ενώ ο παππούς του είχε πολεμήσει τους Γερμανούς υπηρετώντας στον Κόκκινο Στρατό.
Στην Ουκρανία υπάρχουν Νεοναζί και στον πόλεμο κάποιοι συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς, όπως σε όλες τις χώρες. Το ποσοστό όμως των Νεοναζί στις εκλογές του 2019 ήταν μόλις 2%, πολύ χαμηλότερο από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Ο Πούτιν γνωρίζει καλά τη σημασία της προπαγάνδας που χωρίζει τους λαούς σε «εμάς και τους άλλους» μέσω της απανθρωποποίησης των “άλλων”. Καθώς είπε ο καθηγητής της νευρολογίας και βιολογίας στο Στάνφορντ, Σαπόλσκι: «Κάνε τον νησιδιακό φλοιό [τμήμα του εγκεφάλου] των πιστών σου να συγχύσει την κυριολεξία με τη μεταφορά, και έχεις πετύχει τον στόχο σου στο 99%».
Κατά τον Robert Reich, καθηγητή πολιτικής επιστήμης στο Μπέρκλεϋ, ο Πούτιν δεν φοβάται τόσο την επέκταση του ΝΑΤΟ όσο την επέκταση της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Άλλωστε, η Ουγγαρία και η Πολωνία, που βρίσκονται στην ευρύτερη γειτονιά της Ρωσίας είναι μέλη του ΝΑΤΟ αλλά κυβερνώνται από αυταρχικούς ηγέτες όπως εκείνος. Δεν συνιστά έκπληξη το ότι είχε εξαιρετικές σχέσεις με τον Τραμπ, ο οποίος πρόσφατα αποκάλεσε τον Πούτιν “έξυπνο” και υποστήριξε ότι αν ο Μπάιντεν δεν του είχε κλέψει την εκλογή, θα είχε αποτρέψει την εισβολή.
Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε., πριν την επίθεση απειλούσαν τη Ρωσία με επώδυνες κυρώσεις. Πέρα από την έλλειψη ηθικού κύρους και των δύο, δοθείσης της Ιστορίας τους, γρήγορα έδειξαν τη γύμνια τους. Οι κυρώσεις που επέβαλαν είχαν ελάχιστες συνέπειες στη ρωσική οικονομία, κάτι που ο Πούτιν γνώριζε καλά. Εκείνο που θα πονούσε έντονα θα ήταν κυρώσεις στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το 60% των εξαγωγών της Ρωσίας είναι πετρέλαιο και αέριο. Η χώρα είναι τρίτη παγκοσμίως σε παραγωγή πετρελαίου μετά τις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία και δεύτερη σε αέριο μετά τις ΗΠΑ. Όμως τέτοιες ουσιαστικές κυρώσεις θα έθιγαν τις οικονομίες της Ε.Ε. Έτσι η Ευρώπη και η Αμερική παρέμειναν σκυλιά που γαυγίζουν αλλά δεν δαγκώνουν. Βεβαίως, άμεση ανάμιξη των Δυτικών στον πόλεμο θα ήταν απόλυτη παραφροσύνη με δεδομένο τον υπαινιγμό του Πούτιν ότι κάτι τέτοιο θα είχε πρωτόγνωρες συνέπειες -σε μετάφραση, πυρηνικό όλεθρο.
Σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις παγκοσμίως ενεργούν ως θυγατρικές των εταιρειών πετρελαίου.
Αν είχαν προνοήσει να κάνουν εδώ και χρόνια επιθετικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), τώρα δεν θα είχαν εξάρτηση από τη Ρωσία. Αυτό ισχύει περισσότερο για την Ελλάδα που έχει μεγάλη ηλιοφάνεια και ισχυρούς ανέμους. Ταυτόχρονα δεν θα είχαν χρηματοδοτήσει έμμεσα με τις εισαγωγές τους τον τωρινό πόλεμο.
Οι ΑΠΕ είναι οικονομικές και τεχνολογικά πολύ απλούστερες από ένα Rafale ή έναν πύραυλο κρουζ. Ταυτόχρονα προστατεύουν το κλίμα και αποστερούν πολλούς ολιγάρχες και αυταρχικούς ηγέτες από οικονομικούς πόρους. Ακόμη και τώρα υπάρχει χρόνος για επενδύσεις σε ΑΠΕ αντί για αγωγούς αερίου.
Οι αυτοκρατορίες πάντα έπασχαν από ανασφάλεια, μια αλλόκοτη αίσθηση τιμής, και μυωπία, από την Αρχαία Αθήνα και τη Σπάρτη μέχρι σήμερα. Στην εποχή όμως των πυρηνικών και ηλεκτρονικών όπλων, και του πλανήτη που αντιμετωπίζει υπαρξιακή περιβαλλοντική κρίση, δεν έχουμε τέτοιες πολυτέλειες. Η τραγωδία του ουκρανικού λαού είναι και τραγωδία του πολιτισμού που, ενώ τεχνολογικά ανέρχεται, ηθικά διαρκώς κατακρημνίζεται. Η ανθρωπότητα δεν πρέπει να αποδεχθεί τέτοιο εκβαρβαρισμό.
