ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ζ. ΑΡΧΟΝΤΑΚΗΣ
Η αστραπή του θανάτου, η αίσθηση της ματαιότητας, ένα σφίξιμο στην καρδιά των Ρεθυμνίων και πώς ο βραχύτατος χρόνος να αρκέσει ώστε να αποδοθούν, «ευσχημόνως», τα εύσημα…
Ο πόνος, η αγάπη, προέχουσα η ευγνωμοσύνη, πυροδότησαν κυριολεκτικά το καθολικό χρέος! Ουδείς ώκνησε, ουδείς έλλειψε, την ύστατη ώρα!
Κι ενώ η οδύνη περίσσεψε, η σιγή απόλυτη και η ευταξία σφράγισαν ανεξίτηλα τη βαθιά πένθιμη ατμόσφαιρα.
Οι λόγοι, από το «ύψος» της περιστάσεως, προσγειωνόταν με συστολή στην πραγματικότητα, του μακρόπνοου, πολυδιάστατου έργου και της προσωπικότητας του ανδρός.
Με τις παρούσες απλές σκέψεις – μνημόσυνο απαράγραπτο, στη μνήμη και την καρδιά, μια ακόμα ταπεινή αναφορά σε μια «δομή» της πολυμορφικής δημιουργίας και προσφοράς του Δημήτρη Αρχοντάκη. Μια ακόμα συμβολή του, στον πολιτισμό και την τοπική παράδοση, κατέχει θέση διακεκριμένη ίσως μοναδική. Εκτός των ομιλιών, των διαλέξεων, στον ίδιο τομέα οπότε, αυθεντικά, με ζηλευτή μαεστρία, έφερε στο φως σπάνιες, βιωματικού χαρακτήρα εμπειρίες. Μετερχόμενος, όχι την ακραιφνή δεινότητα φιλολόγου μας αποκάλυψε την «ανθρωπιά» της παράδοσης. Και προπαντός, καθιστώντας μας όλους κοινωνούς της «χθόνιας» παιδείας την οποία «εξ απαλών ονύχων» βίωνε ο ίδιος.
Στοιχεία γλωσσικά, έθιμα και ήθη, από πρώτο χέρι, προσκόμιζε στην αίθουσα του Λυκείου Ελληνίδων, όχι εκεί μόνο. Όλα εκ περιουσίας, μοχθώντας και ασκούμενος σε στίβους υψηλών επιδόσεων, όπου είχε τη θέση της η χειρωναξία και η καλλιέργεια της γης. Μόχθος τον οποίο αξιοποίησε και ανάδειξε ως επιστήμονας για να προσφέρει γενναιόφρονα στους συμπολίτες, με τη γνωστή, ανεπανάληπτη ευγένειά του. Τονίζεται ο Δημήτρης Αρχοντάκης γνώρισε και σπούδασε πρώτα την τοπική παράδοση, από τις πηγές, την οικογένεια, την ενορία, την κοινότητα, τον αγρό και τη δουλειά! Ως μέλος και φορέας όλων αυτών αναδείχτηκε άξιος αλλά προπαντων αξιομίμητος. Θα αρκούσαν δυο παραδείγματα –γέφυρες-, από το λόγο στην πράξη. Λίγα χρόνια πριν, ανήμερα της Μεταμορφώσεως (6 Αυγούστου) ο υποτυπώδης αρχαίος Ναός της Ενορίας Ελενών – Μεσονησίων (ασκεπής) γιορταζόταν από τους ελάχιστους πιστούς. Το σημείο εξαιρετικά δύσβατο, επιπλέον η μακρινή απόσταση. Περίπου την ογδόη πρωινή, όταν σημάνθηκε η έναρξη της θείας Λειτουργίας, ο Δημήτρης , απροσδόκητα και αθόρυβα, εντάχθηκε στη μικρή ομάδα εκκλησιαζομένων…
Σε δημοσίευμά, εξάλλου, με τίτλο «Πρωί στα τσικαλοχώματα» (Κρητική Επιθεώρηση 11, Δεκέμβρη, 2020), ο πάλαι ποτέ φοιτητής, «ξεδιπλώνει» κυριολεκτικά, τον πλούτο επιδόσεών του, σε αυτό που εννοούμε, τοπική παράδοση και πολιτισμό. Ο λόγος για «χάρισμα» το οποίο, κάθε γονιός θα ονειρευόταν, ίσως, για τον γιο του!
Εκείνο, λοιπόν, το Πάσχα ο Δημήτρης είχε κατέβει στο χωριό να γιορτάσει με τους γονείς του. Να συνδράμει στις δουλειές και να «ετοιμάσει» επικείμενες εξετάσεις του. Την ευκαιρία της σχέσης του με την παράδοση παρέχει, σε χρόνο ανύποπτο, απροσχημάτιστο, με τρόπο απλό, γοητευτικό, εκείνο το πρωί στα «Τσικαλοχώματα». Ο φοιτητής Αρχοντάκης αναδεικνύεται εδώ κυρίαρχος του φυσικού περιβάλλοντος εναρμονιζόμενος και εναρμονίζοντας άριστα τη θεωρία με την πράξη. Ικανός να θεραπεύει ανάγκες αλλά και να σπουδάζει, να προβλέπει, να οραματίζεται. Βιώνοντας μέσα στο ανοιξιάτικο «θάμβος» της δημιουργίας, δεν μεθεί ούτε θαυμάζει μόνο τα ορώμενα. Παρεμβαίνει δημιουργικά ως λειτουργός της φύσεως. Γνωρίζει τα πουλιά που φωλιάζουν στην περιοχή και όσα πλανιώνται στον αέρα. Τα άγρια και ήμερα, τετράποδα, ερπετά, έντομα, τα βλαβερά και τα ωφέλιμα. Νέος, αλλά εις θέση να καλλιεργεί, να κλαδεύει, να μπολιάζει. Γνωρίζει, τα κρίνα του αγρού, τα πολυώνυμα χόρτα του βουνού, βρώσιμα και μη, ένα προς ένα! Καθώς η αυθεντική γιαγιά, η μάνα της παράδοσης, τον δίδαξε από τα πρώτα βήματα. Ακολούθησαν οι γονείς, η γειτονιά, η συμβουλή ακόμα, όσο ίσχυε στα ευλογημένα χωριά, εκείνη την μακρινή εποχή της παράδοσης και της ξεγνοιασιάς. Για τους άλλους όσοι «ανίδεοι και μοιραίοι» ξεστρατίσαμε μακριά από τούτο το πολιτισμό ο Δημήτρης Αρχοντάκης θα μείνει πρότυπο βίου και υπόδειγμα «ες αει». Μια ιδέα ίσως, μια νοσταλγία, μια τύψη!
