Ο πρόεδρος των Ελλήνων Ξενοδόχων μιλά στα “Χ.ν.” εφ’ όλης της ύλης

Την πεποίθησή του ότι η Κρήτη μπορεί «να ηγηθεί του οράματος μιας νέας τουριστικής εποχής» εκφράζει μιλώντας στα “Χανιώτικα νέα” , ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γιάννης Χατζής.

Ο ίδιος, παρουσιάζει τις προοπτικές και θέτει τις προϋποθέσεις για βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, δίδοντας έμφαση στις συνεργασίες φορέων. Παράλληλα, απαντά για όλα τα επίκαιρα ζητήματα που απασχολούν τον τόπο μας, όπως ο υπερτουρισμός, η προώθηση των τοπικών προϊόντων στα μεγάλα ξενοδοχεία , η επέκταση της τουριστικής περιόδου και η αναβάθμιση των υποδομών.

Αναλυτικά η συνέντευξη του Γιάννη Χατζή στην εφημερίδα Χανιώτικα νέα:

 •Είμαστε σε μια περίοδο νομοθετικών παρεμβάσεων στον κλάδο του τουρισμού. Μετά την εφαρμογή τέλους ανθεκτικότητας, έρχονται οι νέες ρυθμίσεις για την περιβαλλοντική κατάταξη των ξενοδοχείων. Υπάρχουν ζητήματα που προβληματίζουν τους ξενοδόχους στις μεταρρυθμίσεις αυτές; 

Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και η βιωσιμότητα είναι πελώριες προκλήσεις και για την επιτυχή αντιμετώπισή τους απαιτούν συνένωση πολλών δυνάμεων. Αλλιώς το αποτέλεσμα δεν θα είναι αυτό που πρέπει.  Ως ξενοδόχοι ξεκινήσαμε πριν μια δεκαετία να μειώνουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των επιχειρήσεων μας καθώς υπάρχει αυστηρή επιτήρηση από τους διεθνείς συνεργάτες μας. Αυτό που πρέπει παρόλα αυτά να προσέξουμε είναι οι νομοθετικές παρεμβάσεις στον δικό μας κλάδο να μην είναι η εξαίρεση αλλά να υπάρχει ένας ενιαίος κανόνας για άμεσες εξίσου αυστηρές παρεμβάσεις στο αποτύπωμα και άλλων κλάδων,  όπως π.χ. η βιομηχανία και η ενέργεια. Αλλιώς τι νόημα έχει για το περιβάλλον να αυξάνουμε τις λειτουργικές και κεφαλαιουχικές δαπάνες των ξενοδοχείων  όταν για το υπόλοιπο 94% της οικονομίας δεν γίνονται ανάλογες παρεμβάσεις. Πρέπει να δούμε πρακτικά τι σημαίνει η ουσιαστική βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της οικονομίας και να κάνουμε παρεμβάσεις  αλλιώς όλες αυτές οι παρεμβάσεις αποτελούν “green washing” και εργαλειοποιούνται για επικοινωνιακούς και εισπρακτικούς σκοπούς.

• Στο νομοσχέδιο που ήρθε στη Βουλή, περιλαμβάνονται σημαντικές ρυθμίσεις για τη βραχυχρόνια ρύθμιση. Ρυθμίσεις που προκαλούν αντιδράσεις ιδιοκτητών ακινήτων, ιδιαίτερα σε περιοχές όπως τα Χανιά όπου “ανθεί” η βραχυχρόνια μίσθωση. Εκπρόσωποι του κλάδου έχουν μιλήσει ανοιχτά για άδικες παρεμβάσεις προς όφελος των μεγάλων καταλυμάτων. Πώς απαντάτε σε αυτή την κριτική; 

Στη χώρα μας ακόμα δεν έχουμε αποφασίσει αν η βραχυχρόνια μίσθωση είναι μια επιχειρηματική δραστηριότητα, μέρος της επίσημης τουριστικής δραστηριότητας

ή μια μορφή της οικονομίας του διαμοιρασμού, ώστε βάσει της απόφασής μας αυτής να θεσπίσουμε το αντίστοιχο νομοθετικό πλαίσιο για τη λειτουργίας της. Αν η πολιτεία προτίθεται να εντάξει τη βραχυχρόνια μίσθωση στην επίσημη τουριστική δραστηριότητα της χώρας, τότε προς τούτο θα πρέπει να προβλεφθούν συγκεκριμένες αυστηρές προδιαγραφές, ανάλογες με αυτές που ισχύουν για τις νόμιμες επιχειρήσεις τουριστικών καταλυμάτων, προκειμένου να προστατεύεται η ποιότητα του τουριστικού προϊόντος της χώρας και να διασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός. Και αυτές οι προδιαγραφές δεν καλύπτονται από τη συγκεκριμένη νομοθετική πρόβλεψη. Αν πάλι η απόφαση είναι να αντιμετωπιστεί η βραχυχρόνια μίσθωση ως μια μορφή της οικονομίας του διαμοιρασμού που δεν εντάσσεται στο επίσημο τουριστικό προϊόν της χώρας, τότε οι προβλεπόμενες στο σχέδιο νόμου βασικές προδιαγραφές θα πρέπει να συνδυαστούν με αυστηρότερους χρονικούς και ποσοτικούς περιορισμούς. Και πρέπει να επισημανθεί πως υποχρεωτικοί χρονικοί περιορισμοί προβλέπονταν στην αρχική ρύθμιση του άρθρου 111 του ν.4446/2016, αλλά καταργήθηκαν στη συνέχεια.

Το μόνο βέβαιο είναι πως το «επαμφοτερίζον» μοντέλο που ακολουθείται μέχρι σήμερα όχι απλώς δεν είναι σε θέση να δώσει λύση, αλλά εντείνει τη σύγχυση της κοινωνίας και δεν αποκλιμακώνει τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη λειτουργία της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Και όσο δεν θεσπίζεται ένα συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο, θα συνεχίσουμε να βλέπουμε την ανεξέλεγκτη λειτουργία της βραχυχρόνιας μίσθωσης να ανταγωνίζεται αθέμιτα τις νομίμως αδειοδοτημένες τουριστικές επιχειρήσεις φιλοξενίας. Επίσης θα εντείνει τις ανησυχίες για τις τιμές των ενοικίων, καθιστώντας δύσκολη την πρόσβαση σε προσιτή στέγαση τόσο για τους μόνιμους κατοίκους και τους φοιτητές, όσο και για κρίσιμες κοινωνικές ομάδες, όπως δάσκαλοι, γιατροί, πυροσβέστες κ.λπ., και για τις γειτονιές, διαταράσσοντας την κοινωνική συνοχή και αλλοιώνοντας τον χαρακτήρα τους, ενώ θα συνεχίσει να αυξάνει την πίεση στις τοπικές υποδομές, όπως οι μεταφορές και η καθαριότητα

• Σε τοπικό επίπεδο υπάρχει μεγάλη συζήτηση  στα Χανιά για τον υπερτουρισμό. Πολυδιάστατο ζήτημα, με περιβαλλοντικές, οικονομικές κι άλλες προεκτάσεις. Πως τοποθετήστε στη συζήτηση αυτή; 

Δυστυχώς με γενικεύσεις και απλουστεύσεις προσπαθούν ορισμένοι να υποστηρίξουν ότι για τα σπάνια και μεμονωμένα περιστατικά υποβάθμισης της ποιότητας ζωής των πολιτών δεν ευθύνεται η απουσία σύγχρονων και λειτουργικών υποδομών αλλά οι … τουρίστες! Είναι μια παντελώς αυθαίρετη και ατεκμηρίωτη άποψη που στοχεύει στις εντυπώσεις  και αποκρύπτει τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων, όπου αυτά εμφανίζονται. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή διότι το να πλήττουμε μόνοι μας την εικόνα των προορισμών μας είναι αυτοκαταστροφικό και μπορεί να το πληρώσουμε πολύ ακριβά, πρωτίστως δε οι τοπικές κοινωνίες για τις οποίες υποτίθεται πως ενδιαφέρονται όσοι επιχειρούν να δαιμονοποιήσουν τον τουρισμό και να του φορτώσουν ευθύνες που δεν του αναλογούν. Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που ο Πρωθυπουργός έχει ξεκαθαρίσει τη θέση της κυβέρνησης σε αυτό το ζήτημα.

• Υπάρχει μια αυξανόμενη τάση για θεματικό τουρισμό (γαστρονομικός, θρησκευτικός, αγροτουρισμός κ.λπ.). Πώς μπορούν τα ξενοδοχεία της Κρήτης να αξιοποιήσουν αυτή την τάση;

Με τα Χανιά να διαθέτουν πλούσια ιστορία, ποιοτική πρωτογενή παραγωγή, μοναδική γαστρονομία, και φυσική ομορφιά, ο συνδυασμός θεματικού τουρισμού και ξενοδοχειακής φιλοξενίας μπορεί να προσφέρει πολλά περισσότερα αυξάνοντας τη ζήτηση και ενισχύοντας την τοπική οικονομία. Καλές πρακτικές που μπορούν να ακολουθηθούν υπάρχουν.  Από την ανάπτυξη θεματικών πακέτων διαμονής και την προώθηση σχετικών εμπειριών μέχρι πιστοποιήσεις για την αυθεντικότητα και την ποιότητα υπηρεσιών. Το σημαντικό είναι η προσπάθεια που γίνεται να είναι συλλογική. Η συνεργασία με δήμους, πολιτιστικούς συλλόγους και τοπικές επιχειρήσεις για τη δημιουργία ολοκληρωμένων τουριστικών προϊόντων μπορεί να δώσει πολύ θετικά αποτελέσματα. Σημαντική είναι επίσης η κατάρτιση του προσωπικού σε θεματικά προϊόντα και υπηρεσίες, καθώς και η έξυπνη χρήση της τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα οι εφαρμογές για προσωποποιημένες προτάσεις δραστηριοτήτων. Και ασφαλώς χρειάζεται στοχευμένη προώθηση και ψηφιακό μάρκετινγκ σε συγκεκριμένα κοινά ενδιαφέροντος ανά θεματική κατηγορία, μαζί με τη συνεργασία με influencers και bloggers που ειδικεύονται σε συγκεκριμένα θεματικά πεδία.

• Ένα από τα διαχρονικά ζητήματα που απασχολούν το νησί μας, είναι η προώθηση των τοπικών προϊόντων στα μεγάλα ξενοδοχεία. Βλέπουμε σε ξενοδοχειακές μονάδες να προσφέρεται μέλι, τυρί ακόμα και λάδι από εισαγωγές. Τι πρωτοβουλίες μπορεί να αναλάβει η ΠΟΞ για το θέμα αυτό; 

Ως ΠΟΞ ενθαρρύνουμε σταθερά την οργανική διασύνδεση των ξενοδοχείων με τους τοπικούς παραγωγούς. Η πρωτογενής παραγωγή του νησιού και η κρητική γαστρονομία είναι μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα που δεν πρέπει να μένουν αναξιοποίητα, ειδικά σε μια συγκυρία όπως η σημερινή. Σύμφωνα με την Skift Research Travel Outlook Survey και τα δεδομένα που συνέλεξε από ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Γερμανία, Κίνα και Ινδία το φαγητό και γενικότερα η γαστρονομική εμπειρία είναι στην κορυφή της λίστας, με 17% , των ταξιδιωτικών δραστηριοτήτων για το 2025 και ακολουθούν άλλες δραστηριότητες με χαμηλότερα ποσοστά προτίμησης όπως για παράδειγμα οι δραστηριότητες στη φύση με 15%. Είναι λοιπόν μια ξεκάθαρη τάση και η Κρήτη θα έλεγα πως είναι από τους πλέον ιδανικούς προορισμούς για να την αξιοποιήσει σωστά. Μπορεί κάλλιστα να συνδυάζεται και με άλλες δράσεις όπως η  συνεργασία με τοπικούς παραγωγούς και σεφ για τη δημιουργία μοναδικών εμπειριών, με μαθήματα μαγειρικής, γευσιγνωσία ελαιολάδου και κρασιού, ή συμμετοχή των επισκεπτών σε συγκομιδή προϊόντων.  Σίγουρα υπάρχουν δυσκολίες και προκλήσεις μέσα σε ένα περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού και με τα λειτουργικά κόστη των ξενοδοχείων να εκτοξεύονται στα ύψη. Πιστεύω ωστόσο ότι με πνεύμα συνεργασίας μπορούν να γίνουν τοπικές συμφωνίες που θα αποδεικνύονται αμοιβαία επωφελείς για τα ξενοδοχεία και τους παραγωγούς.

• Από τους ξενοδόχους στην Κρήτη διατυπώνεται συχνά το αίτημα για  βελτίωση υποδομών που σχετίζονται με τον τουρισμό, όπως αεροδρόμια, λιμάνια και δρόμοι. Ποια είναι η θέση της ΠΟΞ για την παρούσα κατάσταση των υποδομών στην Κρήτη και ποιες βελτιώσεις θεωρείτε απαραίτητες;

Οι υποδομές είναι εθνικό ζήτημα και η ανάγκη για την αναβάθμισή τους αγκαλιάζει όλη την Ελλάδα. Όπως σας είπα και πριν πίσω από την άχαρη και εν πολλοίς παραπλανητική συζήτηση για τον «υπερτουρισμό» κρύβεται η έλλειψη υποδομών που θα επέτρεπαν την καλύτερη διαχείριση των τουριστικών ροών. Όταν δένουν ταυτόχρονα σε ένα λιμάνι, και μάλιστα περιορισμένης χωρητικότητας πέντε

κρουαζιερόπλοια, είναι επόμενο να υπάρχει συνωστισμός επισκεπτών. Άλλο ο στιγμιαίος συνωστισμός όμως και άλλο ο υπερτουρισμός. Οι υποδομές λοιπόν παίζουν καθοριστικό ρόλο για μια ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξη. Στρατηγικός σχεδιασμός είναι η σωστή απάντηση και σε   αυτόν τον στρατηγικό σχεδιασμό πρέπει να έχει  πρωταγωνιστικό  ρόλο η Κρήτη. Η Κρήτη είναι το απόλυτο case study και πρέπει να ηγηθεί του οράματος μιας νέας τουριστικής εποχής. Με δύο εμβληματικές υποδομές, το Καστέλι και τον ΒΟΑΚ, μπορεί και πρέπει να σχεδιάσει μεθοδικά και συγκροτημένα την τουριστική απογείωσή της.

• Θα θέλαμε το δικό σας σχόλιο για άλλο ένα διαχρονικό θέμα που απασχολεί την Κρήτη, την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που θα κρατήσουν ανοιχτά τα μεγάλα ξενοδοχεία περισσότερους μήνες; 

Εντάσσεται κι αυτό το ζήτημα στον στρατηγικό σχεδιασμό για κάθε προορισμό που θα πρέπει να αποφασίσει για τα χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας του και τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν για να τα υποστηρίξει. Λέω για παράδειγμα. Δεν μπορεί ένας προορισμός να θέλει μερίδιο από τον συνεδριακό τουρισμό και να μην έχει ένα μεγάλο συνεδριακό κέντρο, σύγχρονων προδιαγραφών όπως δεν μπορείς και να διεκδικήσεις  αθλητικό τουρισμό χωρίς τα αντίστοιχα γήπεδα. Ή αν θέλεις να προσελκύσεις digital nomads πρέπει να παρέχεις και τις απαιτούμενες υποδομές σε γρήγορο ίντερνετ,  υγεία, ασφάλεια, κλπ.  Το ένα είναι συνάρτηση του άλλου. Συνεπώς έχουμε ένα κλασσικό μοντέλο «ήλιος – θάλασσα» κι ευτυχώς που το έχουμε αλλά αν θέλουμε το κάτι παραπάνω θα πρέπει κάθε προορισμός να επιλέξει το πως θα το υποστηρίξει με βάση τα στρατηγικά πλεονεκτήματά του και το πως είναι διαρθρωμένη η τοπική οικονομία του. Σημαντικό είναι επίσης να σκεφτόμαστε «έξω από το κουτί». Τις συμβατικές επιλογές προσπαθούν να τις ακολουθήσουν όλοι, το ζήτημα είναι να πετύχεις τη μοναδικότητα ώστε να δώσεις λόγους στον επισκέπτη να έρθει εκτός σεζόν. Γι’ αυτό και πρέπει να παρακολουθούμε διαρκώς τα παγκόσμια trends. Όπως για παράδειγμα πως το 46% των ταξιδιωτών δηλώνει σε παγκόσμια έρευνα πως  σχεδιάζουν να αυξήσουν τις δαπάνες τους για ταξίδια περιπέτειας,  τους επόμενους 12 μήνες.

• Ολοκληρώνοντας τη συζήτησή μας θα θέλαμε μια αποτίμηση της χρονιάς που έφυγε και μια εκτίμηση για τη χρονιά που έχουμε μπροστά μας. 

Το 2024 τουλάχιστον σε επίπεδο αφίξεων έχει θετικό πρόσημο. Μέχρι και το τέλος Νοεμβρίου 2024, σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο του ΙΝΣΕΤΕ, καταγράφηκε συνολικά αύξηση +8,3% στις διεθνείς αεροπορικές αφίξεις, σε σχέση με το 2023.  Αυτή η αύξηση αποτυπώθηκε και στις κύριες τουριστικές γεωγραφικές ενότητες. Στην Κρήτη η αύξηση ήταν +7,2%. Ειδικότερα στα Χανιά η αύξηση ήταν + 8% σε σχέση με το 2023 και + 34% σε σχέση με το 2019.  Όσο για τις ταξιδιωτικές εισπράξεις μέχρι και τον Οκτώβριο κατέγραψαν άνοδο κατά +5,5% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2023 και διαμορφώθηκαν στα 20,93 δις ευρώ, ρυθμός μικρότερος από τον ρυθμό αύξησης των αφίξεων.

Σε ότι αφορά το 2025 οι εκτιμήσεις είναι ενθαρρυντικές, παρά τις μεγάλες αβεβαιότητες που υπάρχουν κυρίως λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων. Σε παγκόσμιο επίπεδο και σύμφωνα πάλι με τη Skift Research Travel Outlook Survey, το 2025, τα ταξίδια θα είναι η κορυφαία προαιρετική δαπάνη στις Η.Π.Α., το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Κίνα και την Ινδία και υπάρχει η εκτίμηση πως τα έσοδα από ταξίδια θα φτάσουν σε νέα υψηλά για όλη την τουριστική αλυσίδα. Αλλά και σε εθνικό επίπεδο η τάση των προκρατήσεων είναι θετική και αναμένουμε να δούμε αν θα διατηρηθεί η ζήτηση μπαίνοντας στην περίοδο των κρατήσεων, όπου δεν θα υπάρχουν πλέον οι μεγάλες εκπτώσεις EarlyBooking της τρέχουσας περιόδου.