Ο πρώτος κινηματογράφος στα Χανιά, σύμφωνα με το βιβλίο «Σινέ Σαντάν» του αείμνηστου Γιώργου Φθενάκη, λειτούργησε το 1900 στο καφενείο του Δημοτικού Κήπου από δύο πλανόδιους διασκεδαστές, τον Δ. Σταμπόλη και τον Γ. Καρακώτση.
Εντούτοις, η εφημερίδα «Νέα Έρευνα» στο φύλλο της 27/6/1923 αναφέρει κάτι διαφορετικό. Συγκεκριμένα, ο αρθρογράφος στο «Ιστορικαί σημειώσεις κινηματογράφου εις τα Χανιά» αναφέρει: «Προ σαράντα και επέκεινα ετών επί της οδού Ποττιέ και άνωθεν των βιβλιοπωλείων Πετράκη και Φορτσάκη ήτο ένα παλιόσπιτο του Ευκαφίου, είχεν όμως μια μεγάλη αίθουσα, η οποία άλλοτε χρησίμευε ως θέατρον της εποχής εκείνης κι άλλοτε ως νηπιαγωγείον. Τον καιρό που ήτο νηπιαγωγείον ετοιχοκολλήθη και εδημοσιεύθη μια ρεκλέμα ενός κυρίου Νικολαΐδου, ρεκλάμα κάπως φανφαρονιστική[…]Ήτο ρεκλάμα[…]κινηματογράφου. Αλλά τι ήτο αυτός ο κινηματογράφος κανείς δεν εγνώριζε. Πρώτην φοράν ο κόσμος ήκουε αυτήν την λέξην. Μας το εξήγησαν όμως ο διευθυντής και μηχανικός κ, Νικολαΐδης όστις όσον μικρός ήτο το δέμος τόσον μεγάλον τη γενειάδα. Εις τα προγράμματά του ανέγραφεν ότι μιάς οθόνης θα ιδή το κοινόν να κινούνται μόνα των ζωγραφισμένα έμψυχα και άψυχα αντικείμενα[…]».
Στη συνέχεια, το άρθρο παρουσιάζει την πρώτη και τη δεύτερη κινηματογραφική προβολή που έγινε στην πόλη στην παλαιά αίθουσα του Ευκαφίου. Την πρώτη φορά η αίθουσα χωρίστηκε στη μέση από ένα μεγάλο σεντόνι και οι πολλοί θεατές μοιράστηκαν, οι μισοί από τη μια πλευρά του σεντονιού-οθόνη και οι άλλοι μισοί από την άλλη, διότι η προβολή θα γινόταν και από τις δυο πλευρές. Η οθόνη φωτίστηκε από ένα φως (ίσως οξυγόνο εικάζει χωρίς βεβαιότητα ο αρθρογράφος) και μια μικρή λίμνη με μερικές χήνες έκαναν την εμφάνισή τους. Οι χήνες άρχισαν να κινούνται στο νερό και αυτό ήταν το πρώτο μέρος του έργου, οπότε έπεσε σκοτάδι. Το δεύτερο μέρος άρχισε πάλι με το φωτισμό της οθόνης και την εικόνα ενός παχύσαρκου κυρίου σε ένα κατάστημα, ο οποίος κοιμόταν με ανοικτό το στόμα, ενώ δίπλα του φαινόταν ανοικτό και άδειο ένα χρηματοκιβώτιο. Ξαφνικά πρώτα δυο και στη συνέχεια πέντε άνδρες βγήκαν από χρηματοκιβώτιο και μπήκαν στο στόμα του κοιμισμένου καταστηματάρχη. Η προβολή τελείωσε με 2-3 τραγούδια του Νικολαΐδη, ο οποίος υποστήριζε ότι ήταν τενόρος, αλλά το κοροϊδευτικό γέλιο του ακροατηρίου αποκάλυψε το αντίθετο.
Η δεύτερη παράσταση δόθηκε μετά από λίγες μέρες, αλλά αυτή τη φορά ήταν τεχνικά τελειοποιημένη σε σχέση με την προηγούμενη, καθώς όλο το ακροατήριο κάθισε απέναντι από την οθόνη και ο φωτισμός γινόταν με ένα ασκό που περιείχε οξυγόνο. Δυστυχώς, στην αρχή του έργου ο ασκός έσκασε με δυνατό κρότο και το έργο που είχε ξεκινήσει με την εικόνα της τρικυμισμένης θάλασσας δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Το άρθρο έκλεισε με τη διαπίστωση ότι την ίδια περίοδο και στην Αθήνα οι κινηματογράφοι λειτουργούσαν με τον ίδιο τρόπο, καθώς δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα.
Βέβαια, είναι γνωστό ότι η πρώτη φορητή συσκευή κινηματογράφου ανακαλύφθηκε το 1895 από τους αδελφούς Λυμιέρ. Άρα, ο Χανιώτης δημοσιογράφος αναφέρεται στο κινητοσκόπιο, το οποίο ονομάζει κινηματογράφο, εφεύρεση στην οποία στηρίχθηκε η κατασκευή της κινηματογραφικής μηχανής. Όπως και να έχει ο πρόγονος του κινηματογράφου εμφανίζεται στα Χανιά τα πρώτα χρόνια της Ημιαυτονομίας λίγο μετά τη Σύμβαση της Χαλέπας (1878), το 1880 περίπου, φανερώνοντας ότι οι πολιτιστικές δραστηριότητες της πόλης εκείνη την περίοδο ήταν περισσότερες από όσες γνωρίζαμε ως σήμερα.