ΜΕ ΤΟ να βρίσκεται πάλι στην επικαιρότητα το θέμα της προστασίας των ζώων και ειδικά των αδέσποτων σκυλιών θυμήθηκα τα γραφόμενα της Μ.Ε. Schwartz για το ίδιο θέμα στο βιβλίο της “Περιηγήσεις στην Κρήτη 1866 – 1870”, έκδοση στην ελληνική των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης.
Η SCHWARTZ είχε στρατευθεί υπέρ των Χριστιανών της Κρήτης και πέρα από το περιγραφόμενο χρονικό διάστημα παρέμεινε στην Κρήτη περί τα είκοσι χρόνια και την αγάπησε πολύ, το δε 1875 αγόρασε στη Χαλέπα Χανίων κατοικία από την οποία σήμερα υπάρχουν μόνο οι τοίχοι.
ΑΝΤΙΓΡΑΦΩ στη συνέχεια από το ως άνω θαυμάσιο βιβλίο των Π.Ε. το σχετικό με τη δραστηριότητά της για την προστασία των ζώων και την ίδρυση στα Χανιά της πρώτης ζωόφιλης εταιρείας σε ολόκληρη την Ανατολή.
«Από την εποχή της διαμονής της στη Ρώμη η Marie Esperance von Schwartz είχε δραστηριοποιηθεί εκδηλώνοντας στην πράξη τη ζωοφιλία της, κάτι που αποτέλεσε τελικά στάση ζωής και που δεν έπαυσε ποτέ να την απασχολεί έως τον θάνατό της.
Στη Ρώμη η Marie Esperance von Schwartz φρόντισε με δικά της έξοδα να μετατραπεί το σφαγείο αλόγων του Porta Leone όπου τα άλογα μεταφέρονταν σε κάποιον αστέγαστο χώρο για να πεθάνουν από δίψα και ασιτία, σε έναν χώρο φιλοξενίας άρρωστων και γέρικων ζώων. Το σφαγείο ανήκε στη συντεχνία των αμαξάδων της Ρώμης, οι οποίοι και εισέπρατταν τα έσοδα από την πώληση του κρέατος ως ζωοτροφής. Με τη συνδρομή του Robert Fauvet, καθηγητή Κτηνιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, ο οποίος είχε αναλάβει την πρωτοβουλία και όλες τις πρακτικές διαδικασίες, βρέθηκε κάποιος στεγασμένος χώρος όπου μεταφέρθηκαν τα άλογα και από το 1862 η Schwartz κάλυπτε επί τρεις δεκαετίες τα έξοδα σίτισης των ζώων και κατέβαλε μισθό σε κτηνίατρο, ο οποίος ήταν επιφορτισμένος με την επόπτευση της εγκατάστασης.
Στο διάστημα μετά την εγκατάστασή της στην Κρήτη η Schwartz είχε επιδοθεί στη μετάφραση και έκδοση διαφόρων “σχολικών συγγραμμάτων” κατά παράκληση, όπως αναφέρει, του γενικού διοικητή Κρήτης Ομέρ Φεβζή πασά. Προφανώς είχε προτείνει στον πασά να αναλάβει με δικά της έξοδα το έργο της έκδοσης και η διοίκηση είχε επιτρέψει τη διανομή των εγχειριδίων στα κρητικά σχολεία. Πρόκειται για έργα διδακτικού χαρακτήρα που στόχευαν στο να διαμορφώσουν συνείδηση ζωοφίλου στα μικρά παιδιά και εντάσσονται σε ένα μεγαλύτερο σύνολο συγγραμμάτων περί ζωοφιλίας και προστασίας των ζώων που μετέφρασε η ίδια η Schwartz ή ανέλαβε την έκδοσή τους.
Μία πρωτοβουλία της αναφορικά με το ζήτημα της προστασίας των ζώων ήταν η ίδρυση της Ζωοφίλου Εταιρείας με έδρα τα Χανιά, του πρώτου ανάλογου συλλόγου σε όλη την Ανατολή. Η εταιρεία ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1884 με άδεια του τότε γενικού διοικητή Κρήτης Ιωάννη Φωτιάδη πασά, σκοπός δε ήταν κυρίως η μέριμνα για την καλή μεταχείριση των αγροτικών ζώων καθώς και την περίθαλψη ή τη θανάτωση των άρρωστων και γέρικων ζώων. Η Schwartz είχε δημιουργήσει στο κτήμα της ένα άσυλο ζώων και είχε προσλάβει κτηνίατρο. Επίτιμοι πρόεδροι της εταιρείας ήταν οι εκάστοτε γενικοί διοικητές Κρήτης, στο προεδρείο και στο Διοικητικό Συμβούλιο συμμετείχαν μέλη της ξένης παροικίας των Χανίων και ντόπιοι, χριστιανοί ή μουσουλμάνοι. Οι γενικοί πρόξενοι της Ρωσίας, Μεγάλης Βρετανίας, Αυστροουγγαρίας, Ιταλίας και Ελλάδας, γραμματείς και δραγουμάνοι των προξενείων, Οθωμανοί ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι και στρατιωτικοί, μπέηδες και άλλοι επιφανείς της περιοχής ήταν μέλη της Ζωοφίλου Εταιρείας. Η δραστηριότητα της εταιρείας συνάντησε αντιδράσεις από την πλευρά των αγροτών που έβλεπαν ξαφνικά τα ταλαιπωρημένα ζώα τους να “κατάσχονται” από τον χωροφύλακα της Πύλης των Χανίων για να μεταφερθούν στο άσυλο ζώων».
