Ο Ρήγας της Κρήτης

Συζητώντας με ένα φίλο μου, που είχε πάει εις το Βελιγράδι μου είπε ότι εκτός από τα άλλα ενδιαφέροντα που εiδε ήταν και o ανδριάντας του Ρήγα Φεραίου.
Αυτού του ανθρώπου που προσέφερε τα πάντα για την πατρίδα και είχε τέτοιο μαρτυρικό θάνατο. Αμέσως μου ήρθε η σκέψη, αν ήταν εύκολο να βρω το Ρήγα Βελεστινλή της Κρήτης, δηλαδή έναν άνθρωπο ισάξιο της προσφοράς και της θυσίας του. Αμέσως έβαλα το μυαλό μου να πάρει στροφές και μου φαίνεται πως χωρίς μεγάλη δυσκολία τον άνθρωπο με ανάλογη αξία με τον Ρήγα τον βρήκα και ότι είναι ένας σύγχρονος του περίπου τον ίδιο αιώνα έζησε και (1722-1771) ο κρητικός ενώ ο Ρήγας (1757-1798) και ο σπόρος που και οι δυο σπείρανε, αν και ματωμένος και των δυο δε άργησε και πολύ να καρπίσει. Και οi δύο ήταν άνθρωποι των γραμμάτων γλωσσομαθείς, ευκατάστατοι, ταξιδευτές. Πρόκειται για τον διάσημο πολιτικό και στρατιωτικό αρχηγό της Κρητικής Επαναστάσεως του 1769-1770, Ιωάννη Βλάχο από τη οικογένεια των Βλάχων της Ανώπολης των Σφακίων κλάδο της ιστορικής οικογένειας των Σκορδίληδων το θρυλικό Δασκαλογιάννη. Μορφώθηκε στο εξωτερικό γι αυτό και ονομάστηκε Δάσκαλος.
Χάρη στην ανδρεία του και το δυνατό χαρακτήρα του αναγνωρίστηκε Αρχηγός των ενόπλων της περιφέρειας του. Μετά από συνεννόηση με το Ρώσο Ναύαρχο Ορλόφ το Μπέη της Μάνης, και το Μπενάκη της Πελοποννήσου, το 1770 ύψωσε στα Σφακιά την πολυπόθητη σημαία της επαναστάσεως.
H επανάσταση καταπνίγηκε στην Πελοπόννησο, ενώ η πολυπόθητη βοήθεια από τον Ορλόφ δεν ήλθε εις τα Χανιά όπως είχε συμφωνηθεί. H επανάσταση καταπνίγηκε και στην Κρήτη αν και οι Σφακιανοί μετά των άλλων συμπολεμιστών των ελθόντων σε βοήθεια εξ άλλων επαρχιών πολέμησαν με ηρωισμό και αυτοθυσία. Αφού οι Τούρκοι είδαν πως δεν έρχονται οι Ρώσοι, συγκέντρωσαν από όλη την Κρήτη τις δυνάμεις τους και τις ρίξανε στα Σφακιά. Aκολουθήσανε σφαγές σε όλη την Κρήτη και ο Δασκαλογιάννης δέχτηκε να παραδοθεί με τους οπλαρχηγούς του μ’ έναν όρο. Να σταματήσουν οι σφαγές και να σεβαστούν τη ζωή τους. Οι Τούρκοι παρα την υπόσχεση τους ότι θα σεβαστούν τη συμφωνία, όπως συνήθως αθέτησαν τα συμφωνηθέντα και τον έγδαραν ζωντανό στο Ηράκλειο στις 17-4-1771.
Tο αίμα του Δασκαλογιάννη και των συμπολεμιστών όπως και του Ρήγα και των επτά συντρόφων του δεν πήγε χαμένο. Αναπτέρωσε το πατριωτικό αίσθημα των υπολοίπων Κρητικών και δημιούργησε λεοντόκαρδους πολεμιστές που έδρασαν στις επόμενες επαναστάσεις. Απετέλεσε κύριο στήριγμα στους Ρώσους διπλωμάτες να επιτύχουν όρους στη συνθήκη του Κιουτσούκ – Καϊναρτζή το 1774 με τους οποίους προστατευόταν ο Ελληνισμός που έμενε στη Tουρκία, σε τρόπο που αποτέλεσε τη βάση για κήρυξη της επανάστασης του1821.