Ο τίτλος είναι το μήνυμα της Οδηγίας 2004/35 της Ευρωπαϊκής Ενωσης σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη, την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας.
Την ερχόμενη Τρίτη 5 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα του Περιβάλλοντος, θα ισχυριστούμε ότι η πόλη μας είναι πράσινη. Θα κάνουμε δηλώσεις στα ΜΜΕ, κάτι συμβολικό για την ημέρα, ίσως και κάποιες εξαγγελίες.
Αλίμονο. Αλλα χρώματα υπερτερούν. Οι παραλείψεις μας, οι ηθελημένες ή μη συμπεριφορές μας γκριζάρουν ή μαυρίζουν το περιβάλλον σε στεριά, αέρα και θάλασσα. “Ο ρυπαίνων πληρώνει” είναι μια οδηγία φάντασμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης μιας και σπάνια εφαρμόζεται στη χώρα μας.
Στο σημερινό σημείωμα περιγράφω μερικές ξεθωριασμένες πράσινες, γκρι και μαύρες εικόνες της πόλης μας και της ευρύτερης περιοχής.
Αν η χρωματική αντίληψη η δική μου είναι διαφορετική ή αν κάποιοι έχουν αχρωματοψία το φταίξιμο δεν είναι αποκλειστικά του γράφοντος.
Εικόνες γκρίζες αισθητές
Οι γκρίζες εικόνες στο περιβάλλον μας είναι οι πιο διαδομένες κι οι πιο επικίνδυνες. Δεν ξέρεις πότε θα αλλάξουν χρώμα, πότε θα γίνουν μαύρες. Γι’ αυτό οφείλουμε να τις παρατηρούμε, να τις σημειώνουμε και τις σχολιάζουμε.
Εικόνες γκρι, μας κατακυριεύουν. Η μικρή συλλογή που παραθέτω όπως μου τα μετέφεραν είναι ενδεικτική:
• Είναι τα σάπια κρέατα που πετάνε σε κάδους σκουπιδιών,
• Είναι οι οσμές που αναδύονται από φρεάτια κι αντλιοστάσια,
• Είναι τα κρινάκια της θάλασσας που σβήνουν για να στηθούν καντίνες,
• Είναι τα ογκώδη αντικείμενα που εγκαταλείπονται σε πεζοδρόμια μέρες πριν την ημέρα της αποκομιδής τους,
• Είναι τα σαπουνόνερα από το πλύσιμο αυτοκινήτων σε παραθαλάσσιες συνοικίες που καταλήγουν στη θάλασσα,
• Είναι τα αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν την παραλία του Βλητέ για κονταρίδα,
• Είναι η απουσία τουαλετών στην παραλία του Κουμ Καπί,
• Είναι τα σπασμένα γυαλιά στις παραλίες,
• Είναι τα περιττώματα των κατοικίδιων συντροφιάς,
• Είναι, η ασφυξία που νοιώθεις στο κέντρο της πόλης το Καλοκαίρι,
• Είναι τα αγγελτήρια των μνημόσυνων και των κηδειών που πετιούνται στο έδαφος για να τοποθετηθούν νέα.
Η πράσινη συνοικία ξεθώριασε…
Κάποτε κοινός στόχος των Χανιωτών ήταν να πρασινίσουμε την πόλη. Σήμερα δεν έχουμε τέτοιο στόχο. Κάποτε πολλά δένδρα φυτεύτηκαν από άτομα κάθε ηλικίας. Κάθε Σύλλογος και κάθε Σχολείο είχε στόχο να κάνει μια δενδροφύτευση.
Φυτέψαμε δένδρα παντού, στον Κλαδισό, στα Λενταριανά, στον Αη Γιάννη, στον Αγιο Ματθαίο… Εικόνες πράσινες. Ήταν ένας άτυπος διαγωνισμός για την πράσινη συνοικία.
Σήμερα δεν έχουμε χρόνο για σκαψίματα και πρασινάδες.
Πόσοι από τους σημερινούς μαθητές έχουν συμμετάσχει σε προγράμματα δενδροφύτευσης ή σε καθαρισμούς παραλιών;
To ποσοστό τους μικρό. Τι σημαίνει αυτό;
Κατ’ αρχάς απουσία θετικής βιωματικής εμπειρίας σχετικής με το περιβάλλον. Με ό,τι μελλοντικές γκρι ή μαύρες συμπεριφορές μπορεί να σημαίνει αυτή η έλλειψη.
Κι όμως οι κενές θέσεις που προορίζονται για δένδρα και θάμνους στην πόλη και στις δημοτικές κοινότητες είναι αμέτρητες. Κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να ασχοληθεί μαζί τους. Αν κάποια κυρία σκοντάψει εκεί, όπως προ ημερών στα Δικαστήρια, πέσει και μισερωθεί κανείς δεν θα ενδιαφερθεί.
Δυστυχώς δεν είμαστε μόνοι. Τις παραλείψεις μας τις μιμούνται κι άλλες περιοχές του Νομού. Κι όπου το νερό είναι άφθονο θα πεις, «Ε, φροντίζει η Φύση για την αναπλήρωση της χλωρίδας». Ομως στις περιοχές του Νομού που η διάβρωση έχει πιστοποιηθεί -με Πανεπιστημιακές έρευνες- ότι είναι 1ος κίνδυνος, η παράλειψη συστηματικής δενδροφύτευσης είναι ασυγχώρητη.
Υποθέτω ότι αυτές οι παραλείψεις δεν τιμωρούνται από κάποια διάταξη Νόμου.
Ανορθογραφίες στον παράδεισό μας
Οι μαύρες εικόνες, τα γκράφιτι υπογραφές, οι οπαδικές βωμολοχίες και τα δήθεν έξυπνα πολιτικά συνθήματα “ζωγραφίζονται” στο ημίφως. Δεν είναι πολλοί οι ανορθόγραφοι, αλλά αρκετοί για να μαυρίσουν την πόλη σε μερικά πρωινά. Το όφελος για τους “καλλιτέχνες της αυγής” είναι ένα μεγάλο μηδενικό.
Ο λόγος; Oι σύγχρονοι αστοί δεν παρατηρούν τις μαυρίλες. Δεν παρατηρούν σχεδόν τίποτα. Ο συνεχής βομβαρδισμός μας από εικόνες, εντυπωσιακές, έχει αμβλύνει την παρατηρητικότητα μας. Επιπλέον, η μνήμη εργασίας μας δεν επεξεργάζεται κάτι που θεωρούμε μη απαραίτητο. Δηλαδή, τις θολές μουτζούρες.
Μια μειοψηφία τις διαβάζει όταν εμφανιστούν όμως δεν τις εσωτερικεύει, γι’ αυτό και δεν κάνει καμιά ενέργεια. Απόδειξη οι μαύρες εικόνες γύρω από το Υδραγωγείο μας κι από το θέατρο “Βλησίδη” που μακροημερεύουν.
Ομως υπάρχουν κι άλλοι αναγνώστες των μαύρων εικόνων. Χωρίς να τις καταλαβαίνουν φυσικά. Αυτοί είναι οι επισκέπτες μας.
Που τις κατατάσσουν; Σαν ανορθογραφίες στον παράδεισο; Σαν λανθασμένη νοητική παράσταση; Πόσο διαρκούν αυτές οι μνήμες τους; Αγνωστο.
Συμπερασματικά
Σήμερα δεν θεωρούμε ότι το αστικό και το μη αστικό περιβάλλον είναι κοινή περιουσία.
Κάποιοι διαχειρίζονται ή ενοικιάζουν αυτή την περιουσία για να πλουτίζουν χωρίς να τη φροντίζουν.
Αλλοι την καταστρέφουν, χωρίς να το συνειδητοποιούν.
Ολοι είμαστε συνυπεύθυνοι για ό,τι συμβαίνει γύρω μας.
Ισως θα έπρεπε να μας κάνουν αγωγές για κακοδιαχείριση τα παιδιά μας.
Η Φύση πάντως μας εκδικείται με τον τρόπο της.
