Ο σωτήριος πόλεμος

Ο πόλεμος μπορεί να ενταχθεί είτε στη σφαίρα του ηθικού κακού (malum morale) είτε στη σφαίρα του φυσικού κακού (malus naturale). Ο πόλεμος μεταξύ των λαών και των χωρών είναι ηθικό κακό, γιατί ο προκύπτων πόνος οφείλεται σε ανθρώπινες ενέργειες που υπερβαίνουν κάθε έννοια ηθικής. Πόλεμος, όμως, είναι και η επιθετική συμπεριφορά της φύσης προς τον ίδιο της τον εαυτό αλλά και προς τον άνθρωπο. Εδώ ο προκύπτων πόνος δεν οφείλεται σε επέμβαση του ανθρώπου. Για παράδειγμα, η θανατηφόρα πάλη δύο αρσενικών για την κατάκτηση του θηλυκού, το κομμάτι γης που βυθίζεται στα έγκατά της ύστερα από σεισμό, ένα τσουνάμι που αλλοιώνει τη μορφολογία της στεριάς, ο θάνατος λόγω γήρατος κ.λπ. είναι πόλεμος ως αποτέλεσμα του φυσικού κακού. Ιδωμένος από τη σκοπιά αυτή ο πόλεμος δεν μπορεί να νοηθεί παρά μόνον μέσα από εκείνο το περίφημο ηρακλείτειο “πόλεμος πάντων μὲν πατήρ ἐστι, πάντων δὲ βασιλεύς”. Επομένως, εκτός από καταστροφικός μπορεί να αποβεί και ωφέλιμος ή σωτήριος. Μιλώντας γι’ αυτό θα επικεντρωθώ στην περίπτωση του ανθρώπου αποκλειστικά.
Σύμφωνα με την παράδοση ο Τρωικός πόλεμος ήταν μια πλεκτάνη του Δία: Επειδή οι άνθρωποι παραείχαν πληθύνει και βάραιναν τη Γη, που ήταν αναγκασμένη να τους σηκώνει, ο Δίας με συμβουλή του Μώμου (γιου της νύκτας) έριξε μια όμορφη και ποθητή γυναίκα στους ανθρώπους και πάντρεψε τη Νηρηίδα Θέτιδα μ’ έναν θνητό. Έτσι δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την έναρξη ενός δεκαετούς πολέμου, τη σφαγή πλήθους ανθρώπων και το συνεπακόλουθο ξαλάφρωμα της Γης από το περισσό βάρος που την πίεζε!
Ο μύθος δεν είν’ χωρίς τη σημασία του γιατί στον πυρήνα του υπάρχει μια αλήθεια που οι άνθρωποι αρνούνται να παραδεχτούν! Οι πόλεμοι είτε ως φυσικό είτε ως ηθικό κακό γίνονται, μεταξύ άλλων, για την αποφυγή μιας πληθυσμιακής έκρηξης εφιαλτικής τόσο για τη γη όσο και για τους ίδιους τους ανθρώπους, για το ξαλάφρωμα της απ’ το βάρος που μια τέτοια έκρηξη συνεπάγεται.
Τόσο η σκέψη του σύγχρονου ανθρώπου η μη σύστοιχη πλέον με μια φυσική τάξη πραγμάτων όσο και η εμμονή σε εκείνο το βιβλικό αυξάνεσθε και πληθύνεσθε όλων των θρησκόληπτων και θεοφοβούμενων της γης δεν αφήνει περιθώριο για λύση του λεγόμενου δημογραφικού προβλήματος. Ο πληθυσμός της γης έχει ξεπεράσει πέντε φορές το μέτρο που θα μπορούσε να σηκώσει χωρίς κίνδυνο ο πλανήτης. Η γη δεν χωρά άλλο. Με το δημογραφικό πρόβλημα όμως συναρτώνται και πολλά άλλα προβλήματα και πρώτα και κύρια το οικολογικό. Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος (η δηλητηρίαση του πράσινου και του γαλάζιου με πάσης φύσεως τρόπους) και η κατάχρηση των φυσικών πόρων σε σημείο εξαντλήσεως τους είναι κυρίως αποτέλεσμα του υπερπληθυσμού. Όσο, λοιπόν, κι αν ακούγεται μακάβριο, οι πόλεμοι ανακουφίζουν προσωρινά έστω –η ανθρώπινη απερισκεψία είναι απύθμενη και επιστρέφει πάντα δριμύτερη– τη γη από τους περίσσιους ανθρώπους και δίνουν κάπως διέξοδο στον συνωστισμό.
Υποψιάζομαι ότι πρόκειται περί μιας πρόνοιας για πληθυσμιακή ισορροπία που ενυπάρχει στη φύση ως μέρος ενός προγράμματος της για την διατήρησή της. Το φυσικό κακό αποτελεί μια αντίδραση της απέναντι σε αυτή την πληθυσμιακή έκρηξη και ταυτόχρονα μια ασπίδα προστασίας απέναντι στην αλαζονεία του ανθρώπου να θέλει να πατήσει κάθε σπιθαμή γης.
Ας μην προσπερνάνε λοιπόν οι βιαστικοί κι οι άκριτοι τους μύθους. Ο πόλεμος ως φυσικό κι ως ηθικό κακό θα συνεχίσει να υπάρχει στον κόσμο για να διευθετεί την τάξη και την ισορροπία, είτε την δημογραφική είτε οποιαδήποτε άλλη.