Το ακαδημαϊκό ακροατήριο κρεμόταν από τα χείλη του Στίβεν Χόκινγκ όταν ο καθηγητής παρουσίασε τη νέα θεωρία του για το μεγάλο μυστήριο της μαύρης τρύπας: τι συμβαίνει με τις πληροφορίες που χάνονται μέσα στο κοσμικό τέρας;
Σύμφωνα με τη νέα πρόταση του Χόκινγκ, την οποία παρουσίασε την Τρίτη σε ένα μικρό συνέδριο ειδικών στο Βασιλικό Ινστιτούτο Επιστήμης της Στοκχόλμης, οι πληροφορίες που περιέχουν τα σώματα που πέφτουν σε μαύρες τρύπες δεν καταστρέφονται, αλλά μένουν αποθηκευμένες πάνω στον λεγόμενο ορίζοντα των γεγονότων -το όριο πέρα από το οποίο τίποτα δεν μπορεί να δραπετεύσει από τη μοιραία έλξη της τρύπας.
Η λύση αυτή, εφόσον βέβαια ευσταθεί, θα έλυνε το λεγόμενο «παράδοξο της πληροφορίας» που βασανίζει τους θεωρητικούς φυσικούς εδώ και δεκαετίες.
Μέχρι στιγμής, όμως, ο Χόκινγκ δεν έχει εξηγήσει τις λεπτομέρειες της νέας θεωρίας του, και ορισμένοι επικριτές δεν δείχνουν να πείθονται ότι πρόκειται καν για νέα θεωρία.
Πληροφορία αθάνατη
Μια ευρέως αποδεκτή αρχή της φυσικής είναι ότι οι πληροφορίες για ένα οποιοδήποτε φυσικό σύστημα, δηλαδή όλες οι ιδιότητες που περιγράφουν ένα σύστημα και το διαχωρίζουν από άλλα, δεν είναι δυνατόν να εξαφανιστούν, ακόμα και αν το σύστημα καταστραφεί.
Τι συμβαίνει όμως με τις πληροφορίες των αντικειμένων που χάνονται μέσα σε μαύρες τρύπες; Πώς είναι δυνατό να διατηρούνται αυτές οι πληροφορίες, δεδομένου ότι τίποτα δεν μπορεί να βγει από την κοσμική παγίδα;
Στις προσπάθειές τους να λύσουν το παράδοξο, ορισμένοι φυσικοί είχαν προτείνει ότι η παγιδευμένη πληροφορία μπορεί με κάποιο τρόπο να διαρρεύσει από τη μαύρη τρύπα. Ο Χόκινγκ αρνούνταν πεισματικά την ιδέα, μέχρι που τελικά ανακοίνωσε ότι τελικά την αποδέχεται. Μέχρι σήμερα, δεν είχε εξηγήσει το μηχανισμό του φαινομένου.
Τη Δευτέρα, ο παράλυτος βρετανός φυσικός έριξε τη βόμβα στη διάρκεια εκλαϊκευμένης ομιλίας του μπροστά σε περίπου 3.000 ακροατές. «Ανακάλυψα πώς η πληροφορία επιστρέφει από τις μαύρες τρύπες. Θα μιλήσω γι΄αυτό στο συνέδριο αύριο» είπε ο Χόκινγκ σύμφωνα με τον ανταποκριτή της Wall Street Journal.
Την επόμενη μέρα, έδωσε μια άκρως τεχνική διάλεξη στο πλαίσιο του συνεδρίου, στο οποίο 32 διακεκριμένοι φυσικοί παρέθεσαν τις απόψεις τους για το παράδοξο της πληροφορίας.
«Προτείνω ότι η πληροφορία αποθηκεύεται ότι στο εσωτερικό της μαύρης τρύπας όπως θα περίμενε κανείς, αλλά στο όριό της, τον ορίζοντα των γεγονότων» είπε ο Χόκινγκ, ο οποίος επικοινωνεί μέσω ενός συνθεσάιζερ φωνής εγκατεστημένο στο αναπηρικό του αμαξίδιο.
Όταν ένα σωματίδιο πέφτει μέσα στη μαύρη τρύπα, λέει η θεωρία του Χόκινγκ, οι πληροφορίες που το περιγράφουν αφήνουν το αποτύπωμά τους στη σφαιρική επιφάνεια του ορίζοντα γεγονότων, ένα αποτύπωμα που ουσιαστικά αποτελεί το ολόγραμμα του χαμένου σωματιδίου.
Πώς μπορεί όμως να ανακτηθεί αυτή η πληροφορία;
Ακτινοβολία Χόκινγκ
To 1974, o Στίβεν Χόκινγκ προκάλεσε ντόρο ανακοινώνοντας ότι οι μαύρες τρύπες δεν είναι απόλυτα μαύρες: εκπέμπουν στην πραγματικότητα ακτινοβολία, η οποία έχει έκτοτε ονομαστεί ακτινοβολία Χόκινγκ (αυτό ήταν εξάλλου και το αντικείμενο του συνεδρίου στη Στοκχόλμη).
Ο καθηγητής ανέφερε στη συνάντηση ότι η ακτινοβολία των μελανών οπών επηρεάζεται από τις πληροφορίες των αντικειμένων που είχαν χαθεί μέσα τους. Με άλλα λόγια, η ακτινοβολία κωδικοποιεί με κάποιο τρόπο τις χαμένες πληροφορίες και τις επαναφέρει στον έξω κόσμο.
Ο Χόκινγκ όμως ξεκαθάρισε ότι οι πληροφορίες εξέρχονται σε μια «χαοτική, άχρηστη μορφή». «Πρακτικά, η πληροφορία έχει χαθεί» είπε.
Η θεωρία όμως που παρουσίασε ο καθηγητής δεν είναι ολοκληρωμένη και οι σύνεδροι εμφανίστηκαν σκεπτικοί. «Δεν θα έλεγα ότι βρέθηκε η λύση στο παράδοξο της πληροφορίας, αφού υπάρχουν και ανταγωνιστικές θεωρίες» είπε ο Κάρλο Ροβέλι του Πανεπιστημίου Aix-Marseille στη Γαλλία. «Δεδομένου όμως ότι πρόκειται για τον Στίβεν, όλοι θα το πάρουν σοβαρά» συμπλήρωσε.
Πιο ενοχλημένος εμφανίστηκε ο Γέραρντ Χουφτ του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, νικητής του Νόμπελ Φυσικής το 1999, και εμπνευστής της λεγόμενης ολογραφικής θεωρίας, την οποία εμπλέκει ο Χόκινγκ στη νέα του λύση.
Το 1996, ο Χουφτ δημοσίευσε μελέτη στην οποία αναφερόταν και στο παράδοξο της πληροφορίας. «Έλεγα [στο άρθρο] ότι η ακτινοβολία Χόκινγκ μεταφέρει πληροφορία έξω από τη μαύρη τρύπα» ανέφερε ο ίδιος, διευκρινίζοντας ότι αργότερα εγκατέλειψε την ιδέα ως αβάσιμη.
Σχολιάζοντας τη νέα θεωρία του Χόκινγκ, ο Χουφτ είπε: «Υποστηρίζω ότι βρίσκεται εκεί όπου βρισκόμουν εγώ πριν από 20 χρόνια».
»Αν το παρουσιάσει ως νέα ιδέα, δεν θα ενθουσιαστώ» κατέληξε.
Στην άλλη άκρη της τρύπας
Στην εκλαϊκευμένη ομιλία της Δευτέρας, ο Χόκινγκ παρέθεσε και ορισμένες σκέψεις για το πού καταλήγουν τα αντικείμενα που πέφτουν σε μαύρη τρύπα.
Όπως φαίνεται τα αντικείμενα αυτά μπορεί και να μην καταστρέφονται: «Η ύπαρξη εναλλακτικών θεωριών για τις μαύρες τρύπες υποδεικνύει ότι ίσως είναι εφικτό» είπε ο καθηγητής.
«Η τρύπα θα έπρεπε να είναι μεγάλη και, αν περιστρεφόταν, θα μπορούσε να προσφέρει ένα πέρασμα σε ένα άλλο σύμπαν. Δεν θα μπορούσες όμως να επιστρέψεις στο δικό μας σύμπαν».
«Επομένως, παρόλο που μου αρέσουν οι διαστημικές αποστολές, δεν σκοπεύω να το δοκιμάσω».
