Στον στρατηγικό σχεδιασμό 2020-2023 της περιφέρειας διαβάζουμε: «Η εμπειρία από τις πλημμύρες στην Περιφέρεια Κρήτης κυρίως στις αρχές του 2019, ανέδειξε τις μεγάλες ανάγκες που συναρτώνται με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα πλημμυρικά φαινόμενα, γεγονός που επιβάλλει τη θωράκιση της Κρήτης και καθιστά αναγκαία την ενσωμάτωση κριτηρίων κλιματικής επικινδυνότητας στα τεχνικά έργα… Ανάγκες ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης των υδάτινων πόρων, με δεδομένο ότι δεν υπάρχει ενιαίος φορέας διαχείρισης υδάτινων πόρων στο επίπεδο των Περιφερειακών Ενοτήτων … Δυνατότητες για ενσωμάτωση κριτηρίων που συνδέονται με τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή στο πλαίσιο της ευρείας αποκατάστασης του οδικού δικτύου μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του 2019 ».
Πλημμύρες και καταστροφές καταγράφονται από το … 1900. Δεν ξέρω τι δικαιολογία είχαν οι κυβερνήσεις και οι τοπικές αρχές από τότε καθώς η δικαιολογία της κλιματικής αλλαγής είναι σχετικά πρόσφατη, πάντως υπάρχει πληθώρα υλικού και επιστημονικών παρατηρήσεων για πάνω από ένα αιώνα πλημμυρικών φαινομένων και καταστροφών στην Κρήτη. Χαρακτηριστικά τον Δεκέμβριο του 41 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 1942 είχαμε τόσες πολλές βροχοπτώσεις ώστε κάνανε και δεήσεις για να σταματήσουν οι βροχές. Άρα δεν εμφανίστηκαν αυτά τα φαινόμενα τα τελευταία χρόνια. Το ότι έπρεπε να περάσουν πάνω από 100 χρόνια για να καταρτιστεί το 2015 Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κρήτης (1η αναθεώρηση το 2017) δεν το λες και επιτυχία.
Ο κος Περιφερειάρχης συνεχώς μιλάει για τα μπαζωμένα ρέματα επιρρίπτοντας ευθύνες στους πολίτες. Ας μην κρυβόμαστε όμως πίσω από την «ατομική» ευθύνη.
Είναι αλήθεια ότι ειδικά στις τουριστικές περιοχές του νησιού με έντονη οικιστική ανάπτυξη τα ρέματα έχουν… κυριολεκτικά εξαφανιστεί. Όμως πολλές τουριστικές εγκαταστάσεις δίπλα ή και πάνω στα ρέματα, λειτουργούν νόμιμα με άδεια και με όλες τις απαιτούμενες εγκρίσεις. Μεγάλο μέρος του αγροτικού οδικού δικτύου του νησιού είναι ρέματα τα οποία μετατράπηκαν σε δρόμους. Το ίδιο ισχύει και για το δημοτικό οδικό δίκτυο. Το επαρχιακό οδικό δίκτυο επίσης τέμνεται από πολλά ρέματα όπου τα τεχνικά έργα (οχετοί κάτω από τον δρόμο) ουδέποτε έχουν ελεγχθεί για την επάρκεια τους καθώς έγιναν χωρίς μελέτη με αποτέλεσμα να διακόπτεται η συγκοινωνία με την πρώτη βροχόπτωση είτε λόγω του ότι οι δρόμοι γίνονται… ποτάμια είτε λόγω κατολισθήσεων.
Όλα τα παραπάνω ακόμα και τώρα πέραν από σχέδια επί χάρτου, δεν έχουν ληφθεί υπόψη από κυβερνήσεις, Περιφέρεια και Δήμους. Τα έργα που επιλέγονται συνήθως δεν αποτελούν μέρος ενός οργανωμένου σχεδίου αντιπλημμυρικής προστασίας το οποίο και θα αποτελεί οδηγό. Κύριος οδηγός είναι η οικονομική αποδοτικότητα σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που μάλλον υποδεικνύει το άμεσο κέρδος των κατασκευαστικών. Και θα αποτελεί ευχολόγιο και υποκρισία η αντιπλημμυρική θωράκιση της Κρήτης αν δεν γίνουν βήματα στην αντίθετη κατεύθυνση. Είναι λίγο οξύμωρο να προσομοιάζεται η Κρήτη με αστακό όταν πρόκειται για στρατιωτική προστασία και να εμφανίζεται …γυμνοσάλιαγκας όσον αφορά τις υποδομές που αφορούν κυρίως την προστασία της λαϊκής οικογένειας.
Τι πρέπει να γίνει;
Καταρχήν χρειάζεται γενναία χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων ειδικά στις κατοικημένες περιοχές σε συνδυασμό με έργα ορεινής υδρονομίας τα οποία και θα μειώνουν την ένταση των πλημμυρικών φαινομένων και θα αποθηκεύουν το νερό. Δεν μας χρειάζονται φράγματα-κόσκινα όπως πχ του Βαλσαμιώτη.
Τα ρέματα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως βιότοποι οι οποίοι προσφέρουν βελτίωση μικροκλίματος ειδικά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές , προστατεύουν – όταν παραμένουν ανεμπόδιστα- από τις πλημμύρες και όχι ως εμπόδια στην ανάπτυξη τα οποία πρέπει να υπερκεραστούν με κριτήριο το κέρδος των κατασκευαστών. Γι αυτό και ο καθαρισμός τους θα πρέπει να υπηρετεί αυτό το κριτήριο να καθαρίζονται δηλαδή από φερτά υλικά και απορρίμματα και όχι να αποψιλώνεται η βλάστηση τους και να καταλήγουν… διάδρομοι αεροδρομίων.
Πρέπει άμεσα να γίνουν μαζικές προσλήψεις ειδικευμένου προσωπικού στην Περιφέρεια και τους Δήμους. Δεν μπορεί να γίνει σοβαρός αντιπλημμυρικός σχεδιασμός και έλεγχος όταν πχ η Περιφέρεια Κρήτης έχει 21 μηχανικούς ΠΕ στα Χανιά, 57 στο Ηράκλειο, 14 στο Ρέθυμνο και 10 στο Λασίθι.
Οφείλει το κράτος να επιδεικνύει άμεσα αντανακλαστικά ως προς την αποζημίωση των πληγέντων από τις θεομηνίες και την κήρυξη περιοχών σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Είναι σκανδαλώδες το γεγονός ειδικά σε περίοδο κρίσης ότι άνθρωποι χάνουν τις περιουσίες τους και προκειμένου να αποζημιωθούν- άγνωστο πότε-περνάνε από ένα γραφειοκρατικό γολγοθά.
Εν κατακλείδι…
Δεν είναι τυχαίο ότι οι νέες καταστροφές αφορούσαν τουριστικές περιοχές (Χερσόνησος, Μάλια ) ή περιοχές πρότυπα ανάπτυξης σύμφωνα με τα κριτήρια της Περιφερειακής αρχής όπως η περιοχή γύρω από το νέο αεροδρόμιο του Καστελίου στο Ηράκλειο όπου χιλιάδες στρέμματα γεωργικής γης αφανίζονται με ότι αυτό συνεπάγεται στο οικοσύστημα της περιοχής.
Όσο επενδύει η περιφέρεια σε μια ανάπτυξη (όπως φαίνεται και από τον στρατηγικό σχεδιασμό της) η οποία καταστρέφει το περιβάλλον, αποψιλώνει τα λιγοστά δάση του νησιού (βλέπε εμμονή σε φαραωνικά έργα δήθεν πράσινης ανάπτυξης ) φαινόμενα καταστροφών θα είναι στην ημερήσια διάταξη. Και θα ξεφτίζει βέβαια η δικαιολογία της κλιματικής αλλαγής.
