Το πρώτο δεκαήμερο του Δεκέμβρη του 1924 ιδρύθηκε ο «Τάλως». Η ίδρυση καταχωρίστηκε στην εφημερίδα «Κήρυξ» (9/12/1924), η οποία ανέφερε τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου: Νικόλαος Παρίτσης (Γενικός Διοικητής Κρήτης, πρόεδρος), Αθανάσιος Μάρκου (υποστράτηγος) και Χαράλαμπος Αποστολόπουλος (αντιπρόεδροι), Γεώργιος Λελεδάκης (φιλόλογος, γενικός γραμματέας), Γεώργιος Χατζημιχελάκης (ειδικός γραμματέας) και μέλη επιφανείς προσωπικότητες της τοπικής κοινωνίας, όπως ο Δήμαρχος Εμμανουήλ Μουντάκης, ο πολιτευτής Κωνσταντίνος Φούμης, ο Λιμενάρχης Εμμανουήλ Βομβολάκης, ο Ανώτερος Διοικητής Χωροφυλακής Κρήτης Νίνος Πλατύς, ο Νομάρχης Εμμανουήλ Ψυλλάκης, κ.ά. Ο σύλλογος είχε τμήμα «σπορτ», κολύμβησης και λεμβοδρομίας, καθώς και τμήμα «εθνικών χορών και ασμάτων».
Στις 7/2/1925 ο γυμναστικός σύλλογος «Τάλως» απηύθυνε κάλεσμα στις ποδοσφαιρικές ομάδες «εν Χανίοις και εν τοις πέριξ» για συμμετοχή σε αγώνες. Οι ομάδες οι οποίες ανταποκρίθηκαν ήταν η «Ιωνία», ο «Ατρόμητος», ο «Κρητικός Αστέρας» και μια στρατιωτική ομάδα («Κήρυξ», 7/2/1925). Οι αγώνες διεξήχθησαν στο Πεδίο του Άρεως παρουσίας πληθώρας θεατών στις 7/3/1925 και 14/3/1925 μεταξύ των τεσσάρων ομάδων, των οποίων οι παίκτες ήταν όλοι μαθητές Γυμνασίου («Κήρυξ» 7/3/1925, 14/3/1925).
Άλλος σημαντικός σταθμός στην ιστορία του «Τάλου» ήταν το 1927 όταν έγινε ο φιλικός αγώνας μεταξύ των ομάδων της «Μικτής Χανίων» με παίκτες του «Τάλω» και της «Ιωνίας» ενάντια στον «Ο.Φ.Η.» Ηρακλείου στο γήπεδο Χάνδαξ στο Ηράκλειο (3-0 υπέρ του ΟΦΗ). Την ίδια χρονιά διοργανώνεται και το πρώτο επίσημο πρωτάθλημα της πόλης των Χανίων μεταξύ των ομάδων της «Ιωνίας» και του «Τάλου» με νικητή τον «Τάλω». Πρωταθλήτρια Χανίων το 1928 ήταν πάλι η ομάδα του «Τάλου» με την εξής σύνθεση: Κατσούλης, Ν. Ζερβουδάκης, Γ. Πανηγυράκης, Β. Μαλατάκης, Τζανετής, Αλ. Πρεβέ, Μ. Κολιακουδάκης, Φ. Κοντατζόγλου, Ε. Μοάτσος, Αντ. Σαρρής και Λιαπάκης (τερματοφύλακας) («Κήρυξ», 16/5/1928). Το ίδιο έγινε και το 1929 («Κήρυξ», 18/6/1929), ενώ το 1930 φαίνεται ότι ο «Τάλως» είχε διοικητικά προβλήματα και αποσύρθηκε από το πρωτάθλημα («Κήρυξ», 16/3/1930). Το 1931 επανέκαμψε και ξαναπήρε το πρωτάθλημα («Κήρυξ», 8/12/1931), ενώ το 1932 αφού πήρε το πρωτάθλημα («Κήρυξ», 5/9/1932) έπαιξε φιλικό αγώνα με τον Φαληρικό Πειραιώς στα Χανιά, φέρνοντας ισοπαλία 1-1 («Αθλητικά Νέα», 22/8/1932).
Το ποδοσφαιρικό γεγονός του 1933 ήταν ο φιλικός αγώνας στο Πεδίο του Άρεως, όπου η μικτή ομάδα του «Παναθηναϊκού» και του «Απόλλωνα» από την Αθήνα αντιμετώπισε τον πρωταθλητή «Τάλω». Η σύνθεση του «Τάλω» ήταν: Περιστερίδης Πανεθυμιτάκης, Κολιακούδης, Ζερβουδάκης, Βασιλάκης, Αποστολάκης, Κοντός, Λεβεντάκης, Μαστρακούλης, Τσιριτάκης, Φουράκης, Ρενιέρης και Πολιτόπουλος. Ο αγώνας έληξε 2-2 («Κήρυξ», 15/8/1933). Τα σημαντικότερα ποδοσφαιρικά γεγονότα του 1937 ήταν οι φιλικοί αγώνες του «Τάλω» με τη «Μικτή Πειραιώς» (3-0 υπέρ της Μικτής) και τον «Ολυμπιακό» (5-1 υπέρ του Ολυμπιακού).
Αυτή ήταν η ιστορία της ίδρυσης και η προπολεμική πορεία του μόνιμου πρωταθλητή της δεκαετίας του 1930 «Τάλου». Το κίνημα της 29ης Ιουλίου στα Χανιά ενάντια στο μεταξικό καθεστώς και η έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1939 οδήγησαν στη διακοπή του πρωταθλήματος.
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
