Ο θανατηφόρος “θησαυρός” των υδρογονανθράκων

Στις 24 Αυγούστου το πρωτοσέλιδο των «Χανιώτικων νέων» έκανε λόγο για ένα «θησαυρό» υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης ο οποίος θα δίνει ετήσιο εισόδημα στο δημόσιο 5,5 δισεκατομμυρίων ευρώ επί 25ετία.
Κατά τον αρθρογράφο «οριστική λύση στο οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι ικανά να δώσουν τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης αλλά και σε άλλες περιοχές.»
Δεν θα σταθώ στο στενό οικονομικό ζήτημα και αν 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως μπορούν να λύσουν το οικονομικό πρόβλημα της χώρας οριστικά, ούτε αν αυτό το ποσό είναι αξιόπιστα υπολογισμένο με δεδομένη την πτώση των αγορών υδρογονανθράκων και άλλους φυσικούς και οικονομικούς παράγοντες. Θα μιλήσω για το πραγματικό κόστος της καύσης των υδρογονανθράκων.
Είναι δεδομένο ότι η καύση ορυκτών καυσίμων (άνθρακα και υδρογονανθράκων) φέρουν την κύρια ευθύνη της κλιματικής αλλαγής που ήδη βιώνουμε. Με άνοδο μόνο 0,8 βαθμών κελσίου σήμερα σε σχέση με τον 19ο αιώνα, κάθε χρόνο συμβαίνουν ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον πλανήτη με όλο και αυξανόμενο οικονομικό κόστος. Έχουμε πραγματοποιήσει πολλές προσομοιώσεις στο Πολυτεχνείο με ένα μοντέλο που λέγεται PAGE, για την εκτίμηση του πραγματικού κόστους της καύσης ορυκτών καυσίμων. Το μοντέλο αυτό παρεμπιπτόντως το χρησιμοποιεί και η κυβέρνηση των ΗΠΑ και διεθνείς οργανισμοί για τον ίδιο σκοπό. Τις τεχνικές λεπτομέρειες του μοντέλου έχουμε δημοσιεύσει στην επιστημονική βιβλιογραφία. Θα αναφέρω μόνο ότι, αν δεν στραφούμε άμεσα και δραστικά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το παγκόσμιο κόστος της καύσης ορυκτών καυσίμων στα προσεχή έτη θα είναι κατά μέσον όρο 4.600 δισεκατομμύρια δολάρια ανά έτος σε σταθερές τιμές του 2005, ή περίπου το 6% του παγκόσμιου ακαθάριστου προϊόντος. Αυτό για την Ελλάδα αντιστοιχεί σήμερα σε περίπου 15 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Οι αριθμοί αυτοί συνιστούν εκτιμήσεις και όχι ακριβείς μετρήσεις με δεδομένη την αβεβαιότητα στα οικονομικά ζητήματα. Εν τούτοις δίνουν μια εικόνα. Πέρα από το στενό οικονομικό κόστος, βρήκαμε ότι η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας θα είναι σε παγκόσμια κλίμακα 6 βαθμοί κελσίου.  Έχουν ήδη γραφεί πολλά για τις συνέπειες της ανόδου κατά 2 ή 3 βαθμούς κελσίου από οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα και οι περισσότερες ακαδημίες επιστημών ανά την Υφήλιο. Η ζωή μας θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Αμφιβάλλω πολύ αν στους 6 βαθμούς θα μπορούμε να μιλάμε για τον ανθρώπινο πολιτισμό με τους όρους που μιλάμε σήμερα. Οι κοινωνικές, οικολογικές και οικονομικές εντάσεις κατά πάσαν πιθανότητα θα έχουν ξεπεράσει πολλά από τα όρια της αντοχής της κοινωνίας.
Η Ελλάδα χρειάζεται άμεσες και σοβαρές επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και όχι επενδύσεις σε τομείς αμφίβολου μέλλοντος και υψηλού πραγματικού κόστους. Αν η χώρα για παράδειγμα επένδυε στην κοπή των περισσότερων δασών της, θα αποκόμιζε άμεσο οικονομικό όφελος, αλλά πολλαπλάσια μακροχρόνια οικονομική ζημιά. Αυτή είναι η περίπτωση των υδρογονανθράκων.
Τον Δεκέμβριο οι ηγέτες των περισσότερων χωρών θα συναντηθούν στο Παρίσι υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών για να συζητήσουν την κλιματική αλλαγή και την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη έχει αποφασίσει μεγάλες περικοπές. Αν αποφασίσει ακόμη μεγαλύτερες, οι επενδύσεις μας κινδυνεύουν να μπουν στο αρχείο.
Η ένωση επιστημόνων Union of Concerned Scientists που παρακολουθεί τα παγκοσμίως τεκταινόμενα από το 1947, όταν έγινε ορατός ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου, χρησιμοποιεί ένα ρολόι του οποίου ο λεπτοδείκτη πριν από τα μεσάνυχτα δίνει μια εκτίμηση του κινδύνου. Σήμερα το ρολόι βρίσκεται 3 λεπτά πριν τα μεσάνυχτα, μια από τις μικρότερες αποστάσεις από τότε που άρχισε, κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής. Είναι καιρός να σκεφτούμε το μέλλον των παιδιών μας και όχι μυωπικά το άμεσο οικονομικό όφελος που όμως ισοδυναμεί μακροχρόνια με καταστροφή. Αν δεν απεξαρτηθούμε εγκαίρως από τον άνθρακα και τους υδρογονάνθρακες θα είμαστε η γενιά που υποθήκευσε το μέλλον των παιδιών της.