Ο θησαυρός των λέξεων είναι μια ανεκτίμητης αξίας διαθήκη, που μας άφησαν οι πρόγονοί μας. Ο πλούτος των λέξεων της Κρητικής γλώσσας κληρονομήθηκε και κληρονομείται στον κρητικό πληθυσμό αιώνες. Αν και ορισμένες εποχές προσπάθησαν να ειρωνευτούν αυτόν τον ανεκτίμητο πλούτο του πολιτισμού μας ορισμένοι στην έκφραση της σκέψης.
Τα σκοτεινά σχέδια της παγκοσμιοποίησης δεν κάνουν διακρίσεις και ισοπεδώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη με όλα τα φυλετικά της διακριτικά.
Όσοι έχουμε ακούσματα της βαριάς Κρητικής διαλέκτου, είναι για εμάς ένα πολύτιμο και ανεκτίμητο ιστορικό αρχείο επιμελώς φυλαγμένο στην ψυχή και την καρδιά μας. Βαθιά και πλούσια νοήματα έχει η ποίηση στις μαντινάδες, στις ρίμες, το ριζίτικο και τον πεζό λόγο. Γράφονται και μιλιούνται με διαφορετικές λέξεις, που όμως στέλνουν όμοια μηνύματα. Η μελωδικότητα όμως που έχει η κάθε λέξη την τοποθετεί στο σημείο που της ταιριάζει ο συγγραφέας ή ο ομιλητής στο έμμετρο δεκαπεντασύλλαβο ή στον πεζό λόγο.
Μ’ άρεσε πάντα η συντροφιά των μεγάλων γιατί με γέμιζαν με ανεξάντλητα αποθέματα ψυχικού πλούτου, τον δικό μου κόσμο με σοφές μελωδικές λέξεις και ιστορίες γενεές – γενεών που είναι βαθιά αιώνες στερεμένες στην ψυχή και την καρδιά της Κρήτης.
Σήμερα μπορεί να είναι από “Φλόγες η Κρήτη ζωσμένη…”, όμως προσπαθούν με αγώνες να τις σβήσουν, η λαχτάρα της σημερινής γενιάς των νέων, που είναι ένα λαμπρό αστέρι που πρόβαλε και φωτίζει, σκορπώντας ελπίδες με υποσχέσεις στην πατρίδα μας. Τα νιάτα του τόπου μας ξεχύθηκαν και έπιασαν τα βουνά με τα πλάγια της Κρήτης για να σώσουν την παράδοση, την ιστορία και τον μεγάλο πολιτισμό της Κρήτης.
Ο χορός, το τραγούδι, η μουσική και η ποίηση με μαντινάδες, ρίμες τα ριζίτικα. Η Κρητική διάλεκτος στον δεκαπεντασύλλαβο ή στον πεζό λόγο είναι ένας μεγάλος θησαυρός λέξεων και νοημάτων που πλουτίζουν τη λογοτεχνία της Ελλάδας.
Η τεχνική της συναρμολόγησης των λέξεων με τα πολλά και βαθιά νοήματα απεικονίζουν και περιγράφουν εικόνες, σκηνές της ζωής υπαρκτές ή φανταστικές.
Στην Κρητική διάλεκτο συναντιέται και το πέρασμα των κατακτητών με την προσφυγιά, τους Αρχαίους, μα και οι διάφορες εποχές που σημαδεύονται με μεγάλα ιστορικά γεγονότα.
Εναν απέραντο, ανεξάντλητο πλούτο έχει η Κρήτη, στις παραδοσιακές ομορφιές και την ιστορία με παραδείσους και παραμύθια στη ζωή και τον θάνατο, που μένει αθάνατος με το δεκαπεντασύλλαβο και τον πεζό λόγο της τοπικής διαλέκτου.
Υπάρχουν μεγάλες ελπίδες που ποτέ κανένας χρόνος μα ούτε και η λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης δεν θα μπορέσουν να σβήσουν τη δόξα και τη μοναδικότητα που χαρακτηρίζουν τον ιερό και ιστορικό τόπο της Κρήτης.
*συγγραφέας