“Ο Τρομάρας” του Γεωργίου Βιζυηνού

Η  εταιρεία τέχνης «Βιολέττα» της Μαρινέλλας Βλαχάκη μετά από χρόνια επαναφέρει με καινούργια σκηνοθετική αντίληψη στη χανιώτικη σκηνή το έργο «Ο Τρομάρας» του Βιζυηνού, σε δική της διασκευή, που δεν προδίδει το κείμενο ούτε ως προς τη γλώσσα ούτε ως προς τον στόχο.
Με τον τίτλο του διηγήματος «Ο Τρομάρας», παρατσούκλι τού κεντρικού ήρωα, ο Βιζυηνός, (είχε σπουδές φιλολογικές. φιλοσοφικές και παιδαγωγικές), παίζει με τη διπλή σημασία που έχει η λέξη: την παθητική (υποτιμητική), δηλαδή του φοβιτσιάρη, αυτού που παίρνει εύκολα τρομάρες, και την ενεργητική (τιμητική), του τρομερού, αυτού που προκαλεί στους άλλους τρομάρα. Η δεύτερη κλείνει μέσα της ειρωνεία, με την αρχαία τραγική σημασία της (γνωρίζουν οι θεατές αλλά όχι οι ήρωες του έργου).
Ο Θανάσης, το πραγματικό όνομα του Τρομάρα, μεγαλώνοντας συνειδητοποιεί την αδυναμία του να τρομάζει με το παραμικρό, (ακόμη και με τη φωνή του), και ότι εξαιτίας της  έζησε δυστυχισμένα παιδικά χρόνια. Εκλογικεύοντας τον φόβο του, βρίσκει τρόπο να τον υπερνικήσει. Από τον αυτοσαρκασμό («η φωνή μου άρχισε να με γνωρίζει»), περνάει στην ψύχραιμη αντιμετώπιση της προκλητικής ειρωνείας των άλλων και ενεργοποιώντας τη δύναμη του μυαλού του φθάνει στην λύτρωση.
Το διήγημα έχει ενδογενώς θεατρικότητα, όπως αποδεικνύει το γεγονός ότι είναι πολυανεβασμένο σε θεατρικές σκηνές στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Η παράσταση της Βλαχάκη κυλάει αβίαστα στον φανταστικό χώρο του παραμυθιού, με χιούμορ και κωμικές καταστάσεις. Στον συμπυκνωμένο χρόνο μιας ώρας οι θεατές παρακολουθούμε όλες τις εσωτερικές διεργασίες οι οποίες σταδιακά μεταμορφώνουν τον Θανάση  από ένα φοβιτσιάρικο παιδί  σε έναν ώριμο νέο, που νικώντας τις δυσκολίες, κερδίζει την αποδοχή, την ευτυχία και τη χαρά της ζωής.
Η πρώτη εικόνα, ρεαλιστική, δίνεται από μια αόρατη αφηγήτρια που μιλάει για ένα τρομαγμένο παιδί. Πολύ γρήγορα η αφήγηση γυρνάει στο παραμύθι και καθώς εξελίσσεται, οι θεατές χαιρόμαστε την υπερφυσική δύναμη του νεαρού ήρωα, το τραγούδι του, που προκαλεί τον έρωτα της κόρης, τους άθλους και τα ανδραγαθήματα που αυτός επινοεί, για να ξεφύγει από τα αδιέξοδα, και που καυχιέται ότι έχει επιτελέσει.
Η Βλαχάκη υποδύεται άριστα τον διπλό δύσκολο ρόλο, της αφηγήτριας-παραμυθούς, που μόνο ακούμε και δεν βλέπουμε,  και του Θανάση-Τρομάρα που δρα είτε επί σκηνής είτε ως σκιά πίσω από οθόνη.
Αποτελεί πετυχημένη σκηνοθετική πρωτοτυπία της Βλαχάκη η μείξη του πραγματικού θεάτρου με το θέατρο σκιών και τις χάρτινες φιγούρες του, που κινεί και ζωντανεύει ο έμπειρος στο είδος Νίκος Μπλαζάκης. Η σκηνή και οι επ’  αυτής δύο οθόνες αποτελούν ενιαίο σκηνογραφικό σύνολο, που λειτουργούν συνθετικά και ενοποιητικά για τα διαδραματιζόμενα.
Τον περιορισμένο λόγο τού Τρομάρα αναπληρώνει η έκφραση προσώπου και σώματος και η μιμητική κίνηση πάνω στο σανίδι. Και τι κίνηση! (επιμέλεια Σοφίας Φαλιέρου). Το κεφάλι, τα χέρια, από τον ώμο μέχρι και τα δάχτυλα, ο κορμός και τα πόδια του  μαρτυρούν την ψυχική κατάστασή του.
Την παράσταση συμπληρώνει ο μουσικός και τραγουδοποιός Λεωνίδας Μαριδάκης, μόνιμος και πολύτιμος συνεργάτης της Βλαχάκη.  Ήχοι, δυνατοί ή απαλοί, και σύντομα μουσικά ιντερμέδια συμβάλλουν στη δημιουργία της ατμόσφαιρας του παραμυθιού.
Η παράσταση είναι προσεγμένη και ως προς το τεχνικό μέρος της. Ο σχεδιασμός των φώτων (Κατερίνα Παπανδρέου), τα βίντεο (Νίκος Κασιμάτης), η ροή, ο καθαρός και στη σωστή ένταση ήχος (Διονύσης Μανουσάκης) έχουν μερίδιο στην  αρτιότητά της.
Το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων είναι συνεχές και αμείωτο, γιατί δεν είναι μια παράσταση που παιδιαρίζει, αλλά μια παράσταση που ψυχαγωγεί.