«Θέλουµε να γράφουµε µόνο καλές ειδήσεις για εσένα Οδήγηση µε προσοχή» (Χανιώτικα νέα)
Το ‘‘σλόγκαν’’ της έγκριτης εφηµερίδας Χανιώτικα νέα στον τίτλο του παρόντος άρθρου δεν είναι τυχαίο. Απλά µια ακόµα υπενθύµιση γιατί τα Τροχαία Οδικά Ατυχήµατα (ΤΟΑ) (Road Traffic Accidents – RTAs) είναι µία από τις κυριότερες αιτίες θανάτων στον κόσµο και ιδιαίτερα, στην Ελλάδα.
Πράγµατι τα τροχαία ατυχήµατα προκαλούν τον θάνατο περίπου 1,3 εκατοµµυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσµο ετησίως και αφήνουν από 20 µέχρι 50 εκατοµµύρια τραυµατίες. Οι οικονοµικές δε επιπτώσεις φτάνουν στο 3% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) κάθε χώρας. Περισσότεροι από τους µισούς θανάτους και τραυµατισµούς από τροχαία ατυχήµατα αφορούν ευάλωτους χρήστες του δρόµου, όπως πεζούς, ποδηλάτες και µοτοσικλετιστές, Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 2022 σηµειώθηκαν περίπου 20.600 θάνατοι από τροχαία δυστυχήµατα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα, ο αριθµός των θυµάτων από τροχαία ατυχήµατα το 2022 ήταν αρκετά υψηλότερος από τον ευρωπαϊκό µέσο όρο και ανέρχεται στους 58 θανάτους ανά εκατοµµύριο κατοίκων.
Αναλυτικός πίνακας οδικών ατυχηµάτων ανά περιφέρεια (πηγή Μαρία Μάκαρη,2023)
Στην Κρήτη ο αυτοκινητόδροµος Α90 γνωστός και ως Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ) µε συνολικό µήκος 312 χλµ «φηµίζεται» στην Ελλάδα για το ιδιαίτερα βαρύ ιστορικό του σε ΤΟΑ. Οι διαδοχικές αναβολές στη λύση των προβληµάτων του δρόµου αυτού θυµίζουν «γιοφύρι της ‘Αρτας» και τα θανατηφόρα τροχαία στην κρητική µυθολογίατο γιο-τέρας της Πασιφάης τον αιµοσταγή Αστέριο τον γνωστό περισσότερο ως Μινώταυρο.
Στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) ,όπως αναπροσαρµόστηκε τα τελευταία χρόνια, στο άρθρο 4 γίνεται αναφορά για την κατηγορία πινακίδων σήµανσης αναγγελίας κινδύνου, προσβάσεων οδικών κόµβων και προσβάσεων ισόπεδων σιδηροδροµικών διαβάσεων. Οι 44 πινακίδες αναγγελίας κινδύνου τοποθετούνται για να εφιστούν την προσοχή των οδηγών που κινούνται σε ένα δρόµο για τους κινδύνους που υπάρχουν στο δρόµο αυτό, ώστε να λαµβάνουν έγκαιρα τα κατάλληλα µέτρα και, σε περίπτωση ανάγκης, να µειώνουν την ταχύτητα πορείας τους για να τους αποφεύγουν. Είναι γνωστός σε όλους ο ρόλος που διαδραµατίζει η κατηγορία αυτή των πινακίδων σήµανσης στην προστασία των οδηγών από ενδεχόµενα τροχαία ατυχήµατα.
Οι πινακίδες σήµανσης κινδύνου στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Σηµείωση:
Κ-1α Επικίνδυνη αριστερή στροφή,
Κ-1δ Επικίνδυνη δεξιά στροφή,
Κ-2α Επικίνδυνες δύο αντίρροπες ή διαδοχικές (συνεχείς) στροφές – η πρώτη αριστερά, Κ-2δ – Επικίνδυνες δύο αντίρροπες ή διαδοχικές (συνεχείς) στροφές η πρώτη δεξιά,
Κ-3 Επικίνδυνη κατωφέρεια, µε κλίση όπως αναγράφεται στην πινακίδα,
Κ-4 Απότοµη ανωφέρεια, µε κλίση όπως αναγράφεται στην πινακίδα,
Κ-5 Επικίνδυνη στένωση οδοστρώµατος και στις δύο πλευρές, Κ-6α Επικίνδυνη στένωση οδοστρώµατος στην αριστερή πλευρά,
Κ-6δ Επικίνδυνη στένωση οδοστρώµατος στην δεξιά πλευρά,
Κ-7 Κινητή γέφυρα,
Κ-8 ο δρόµος οδηγεί σε αποβάθρα ή όχθη ποταµού,
Κ-9 Επικίνδυνο ανώµαλο οδόστρωµα, σε κακή κατάσταση, µε λάκκους κλπ,
Κ-10 Επικίνδυνο υπερυψωµένο οδόστρωµα ή απότοµη κυρτή αλλαγή της κατά µήκος κλίσης του δρόµου,
Κ-11 Επικίνδυνο κάθετο ρείθρο , αυλάκι ή απότοµη κοίλη αλλαγή της κατά µήκος κλίσης του δρόµου,
Κ-12 Ολισθηρό οδόστρωµα,
Κ-13 Επικίνδυνη εκτίναξη χαλκιών,
Κ-14 Κίνδυνος από πτώση βράχων και από την παρουσία τους στο οδόστρωµα,
Κ-15 Κίνδυνος λόγω διάβασης πεζών,
Κ-16 Κίνδυνος λόγω συχνής κίνησης παιδιών σε σχολεία, σε γήπεδα κλπ.,
Κ-17 Κίνδυνος λόγω συχνής εισόδου διάβασης ποδηλατιστών,
Κ-18 Κίνδυνος απο διέλευση οικόσιτων ζώων,
Κ-19 Κίνδυνος από διέλευση άγριων ζώων ,
Κ-20 Κίνδυνος λόγω εκτελούµενων εργασιών στο δρόµο,
Κ-21 Προσοχή, κόµβος ή θέση όπου η κυκλοφορία ρυθµίζεται µε τρίχρωµη φωτεινή σηµατοδότηση,
Κ-22 Κίνδυνος λόγω χαµηλής πτήσης προσγειούµενων ή απογειούµενων αεροσκαφών,
Κ-23 Κίνδυνος λόγω συχνού ισχυρού ανέµου ,όπως δείχνει η κατεύθυνση του ανεµουρίου, Κ-24 Προαναγγελία διπλής κυκλοφορίας. Η πινακίδα αυτή σηµαίνει επικείµενη είσοδο από µονόδροµο ή από τµήµα δρόµου που περιλαµβάνει δύο καταστρώµατα χωρισµένα ανά κατεύθυνση µε µεσαία διαχωριστική νησίδα, σε τµήµα οδού µε κυκλοφορία επί του αυτού οδοστρώµατος προς τις δύο κατευθύνσεις, προσωρινά ή µόνιµα,
Κ-25 Προσοχή άλλοι κίνδυνοι που δεν δηλώνονται στις πινακίδες Κ-1 έως Κ-24,
Κ-26 Προσοχή, διασταύρωση όπου ισχύει η εκ δεξιών προτεραιότητα,
Κ-27 ∆ιασταύρωση µε δρόµο, πάνω στον οποίο αυτοί που κινούνται οφείλουν να παραχωρήσουν προτεραιότητα,
Κ-28α ∆ιακλάδωση µε κάθετο δρόµο αριστερά, οι επί του οποίου κινούµενοι οφείλουν να παραχωρήσουν προτεραιότητα,Κ-28δ ∆ιακλάδωση µε κάθετο δρόµο δεξιά, οι επί του οποίου κινούµενοι οφείλουν να παραχωρήσουν προτεραιότητα,
Κ-29α ∆ιακλάδωση µε λοξό δρόµο αριστερά, οι επί του οποίου κινούµενοι οφείλουν να παραχωρήσουν προτεραιότητα,
Κ-29δ ∆ιακλάδωση µε λοξό δρόµο δεξιά, οι επί του οποίου κινούµενοι οφείλουν να παραχωρήσουν προτεραιότητα,
Κ-30 Κυκλικός κόµβος ή πλατεία µε υποχρεωτική κυκλική πορεία,
Κ-31 Κίνδυνος λόγω ισόπεδης σιδηροδροµικής διάβασης ή διάβασης τροχιοδρόµου µε κινητά φράγµατα,
Κ-32 Κίνδυνος λόγω ισόπεδης σιδηροδροµικής διάβασης χωρίς κινητά φράγµατα,
Κ-33,Κ-34,Κ-35 Πρόσθετες επαναληπτικές πινακίδες στις προσβάσεις ισόπεδων σιδηροδροµικών διαβάσεων ή κινητών γεφυρών, οι οποίες δηλώνουν την προσέγγιση σ’ αυτές,
Κ-36 Κίνδυνος λόγω άµεσης γειτονίας ισόπεδης σιδηροδροµικής διάβασης ή διάβασης τροχιοδρόµου, χωρίς κινητά φράγµατα, µονής σιδηροδροµικής γραµµής,
Κ-37 Κίνδυνος λόγω άµεσης γειτονίας ισόπεδης σιδηροδροµικής διάβασης ή διάβασης τροχιοδρόµου, χωρίς κινητά φράγµατα, διπλής ή πολλαπλής σιδηροδροµικής γραµµής,
Κ-38α Επικίνδυνο έρεισµα αριστερά,
Κ-38δ Επικίνδυνο έρεισµα δεξιά ,
Κ-39 Συχνή κυκλοφοριακή συµφόρηση,
Κ-40 Σήραγγα,
Κ-41 Κίνδυνος λόγω ισόπεδης διάβασης τροχιοδρόµου χωρίς κινητά φράγµατα,
Κ-42 Κίνδυνος λόγω οµίχλης,
Κ-43 Κίνδυνος λόγω παράλληλων διαβάσεων πεζών και ποδηλάτων,
Κ-44 Κίνδυνος λόγω κοινής διάβασης πεζών και ποδηλάτων .
Κατά κανόνα η κατηγορία των πινακίδων σηµατοδότησης της επικινδυνότητας χρωµατίζεται περιφερειακά µε έντονο κόκκινο χρώµα. Η εσωτερική επιφάνεια στην οποία θα καταχωρηθεί µε µαύρα σχήµατα η αναγγελία του κινδύνου είναι έντονη κίτρινη.
Στην οπίσθια επιφάνεια φιγουράρει η ποινή φυλάκισης ενός χρόνου σε όποιον κακοπροαίρετο προβεί σε ζηµιά ή στην καταστροφή της πινακίδας και η κατασκευαστική εταιρεία. Βέβαια κανείς δεν επαινεί αυτούς τους «µανιακούς» που «µουτζουρώνουν» την σήµανση της πινακίδας και αυξάνουν την πιθανότητα να κινδυνεύσει µε ενδεχόµενο ατύχηµα ο οδηγός.
∆ιερωτάται όµως ποια είναι η τακτική της Πολιτείας απέναντι στον κατασκευαστή στην περίπτωση που η εσωτερική σηµατοδότηση σε σύντοµο χρονικό διάστηµα εξαφανιστεί και ο οδηγός βρεθεί µπροστά στην πινακίδα χωρίς καµιά ένδειξη σηµατοδότησης; Κι αυτό το φαινόµενο δυστυχώς είναι πολύ συχνό.
Οι παράγοντες πρόκλησης τροχαίων ατυχηµάτων είναι πολλοί. Αυτοί αυξάνουν τόσο τον κίνδυνο να συµβεί κάποιο ατύχηµα, όσο και τον κίνδυνο θανάτου ή τραυµατισµού. Τρεις όµως είναι οι βασικές κατηγορίες. Η κατηγορία του ανθρώπινου παράγοντα, που είναι ο χρήστης του δρόµου , του οχήµατος και του οδικού περιβάλλοντος. Στην πρώτη κατηγορία η συµπεριφορά του οδηγού αποτελεί την κύρια αιτία των οδικών ατυχηµάτων σε ποσοστό που ανέρχεται στο 65-95%.
Περιλαµβάνει ακόµα και πολλούς άλλους παράγοντες που µπορούν να προκαλέσουν ατυχήµατα, όπως οι επικίνδυνες ενέργειες της υψηλής ταχύτητας, οι παραβάσεις κυκλοφορίας, η κακή οδήγηση, η µη σωστή αντίδραση, η απειρία, η απόσπαση προσοχής, η κούραση και η κατανάλωση αλκοόλ και ουσιών.
Στη δεύτερη κατηγορία του οχήµατος το ποσοστό πρόκλησης τροχαίου ατυχήµατος φτάνει µέχρι 8%. Βασικές αιτίες είναι η ποιότητα κατασκευής και συντήρησης του οχήµατος οδήγησης πέδησης και ανάρτησης, Η Τρίτη τέλος κατηγορία του οδικού περιβάλλοντος, όπως τα χαρακτηριστικά χάραξης, οι συνθήκες φωτισµού , και ο έλεγχος της κυκλοφορίας µπορεί να προκαλέσει τροχαίο ατύχηµα µέχρι 29%.
Στο άρθρο 12 του ΚΟΚ προβλέπονται σοβαρές περιβαλλοντικές διατάξεις για τους οδηγούς. Για παράδειγµα δεν επιτρέπεται η απόρριψη από το όχηµα οποιουδήποτε αντικειµένου, έστω και αν από αυτό δεν καθίσταται επικίνδυνη ούτε παρακωλύεται η κυκλοφορία. Επίσης δεν επιτρέπεται η απόρριψη από το όχηµα κάθε αντικειµένου ή ουσίας που µπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά ή να ρυπάνει το περιβάλλον.
Οι οδηγοί που παραβαίνουν τις παραπάνω διατάξεις τιµωρούνται µε χρηµατικό ή διοικητικό πρόστιµο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αναφορά σύµφωνα µε την οποία το µάθηµα της οδικής Κυκλοφορίας να διδάσκεται στα σχολεία, σε όλες τις βαθµίδες. Κι αυτή η ενέργεια είναι πολύ σηµαντική και θα πρέπει να συνεχιστεί δια βίου η «παιδεία» των οδηγών. Παράλληλα η Πολιτεία θα πρέπει να «γαλουχήσει» τους οδηγούς µε περιβαλλοντική συνείδηση. Ακόµα θα πρέπει οι ελάχιστοι έλληνες οδηγοί που δεν τηρούν κανένα κανόνα ασφαλείας, που δεν εχουν καµία αξιακή συµπεριφορά να απαλλαγούν από το κόµπεξ της ανευθυνότητας και της κυριαρχίας.
Η κατηγορια των πινακίδων αναγελίας του κινδύνου βοηθούν σε µεγάλο βαθµό στην αποφυγή τροχαίου ατυχήµατος.Χρειάζεται τέλος να καταβληθεί µεγάλη προσπάθεια, ωστε να σταµατήσει µε κάθε τρόπο η στοχοποίηση των πινακίδων από ορισµένους «ανεύθυνους σκοποβολείις».
