Δοκίμια διερεύνησης της σημερινής ελληνικής κοινωνίας
ΔΙΟΝΥΣΗΣ Κ. ΜΑΓΚΛΙΒΕΡΑΣ Κοινωνιολόγος ερευνητής κοι- νωνικής επικοινωνίας διδάξας πολλά χρόνια σε ΑΕΙ Συγγραφέας, Πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Εκδόσεις Παπαζήση Αθήνα 2016 Φωτογραφία εξωφύλλου Berenice abbot
21 ποιοτικά πολιτικο-κοινωνικά και ελευθεριακά Δοκίμια ποιότητας και ευθύνης. Τόσο για τα σημερινά κρίσιμα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας, η Ευρώπη και όλες οι χώρες που είναι καταδικασμένες στην κυρίαρχη εκμετάλλευση των μνημονιακών κατοχών για γενεές ολόκληρες. Η κοινωνιολογική ανάλυση του συγγραφέα ευρείας κοινωνιολογικής γνώσης και της ευρύτατης ελευθερίας Διονύση αλλά και κοινωνικής ευαισθησίας της θεώρησής του φανερώνουν την πνευματική ευθύνη. Τα κρίσιμα προβλήματα της εποχής μας, ιδιαίτερα, τώρα μετά την απόφαση στη Σύνοδο της Ρώμης για τη Νέα Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων, εντείνει τις απάνθρωπες αντιμετωπίσεις και εκμεταλλεύσεις, με αποτέλεσμα την οικονομική κυριαρχία του ανταγωνιστικά ισχυρότερου. Για να δημιουργείται ένα τεράστιο κενό της ψυχής, μέσα στην κρατική ενδυνάμωση (ενός χαλαρού σύγχρονου ολοκληρωτισμού) και στην κρατική αποδυνάμωση. Τα δοκίμια του πολυβραβευμένου συγγραφέα για τα προηγούμενα 12 σημαντικά δοκίμιά του αποπνέουν πνευματική ευθύνη για τον ίδιο το συγγραφέα. Αλλά, και για κάθε έλληνα πολίτη μέσα στην ανερμάτιστη φλυαρία της εποχής, που συμπληρώνει τον συνεχή κοινωνικό αποπροσανατολισμό μας.
ΜΙΑ ΜΑΚΡΑ ΟΔΟΙΠΟΡΙΑ ΜΕ 12-13
ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΔΟΚΙΜΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
«ΟΔΟΙΠΟΡΟΣ ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ» είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου με 21 σημαντικά δοκίμια Διερεύνησης της Σύγχρονης Ελληνικής Κοινωνίας. Το βιβλίο αυτό ακολούθησε την μακρά ΟΔΟΙΠΟΡΙΑ του συγγραφέα τους, καθηγητή κοινωνιολογίας και επιστημονικής επικοινωνίας, αλλά και δοκιμιακής λογοτεχνίας, του Διονύση Κων. Μαγκλιβέρα. Ενός συγγραφέα ο οποίος έχει γράψει γενικά ως σήμερα 29 βιβλία πνευματικής επιστημονικής προσφοράς. Ειδικά, τα βιβλία των δοκιμίων άρχισαν να εκδίδονται από το 1991.
Το πρώτο είχε τίτλο «ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ» και κυκλοφόρησε από τις «εκδόσεις των Φίλων» ενώ, μετά αρκετό χρόνο από την κυκλοφορία του βραβεύτηκε από την Ελληνική Εταιρεία Χριστιανικών Γραμμάτων.
ΑΠΟ ΤΗ ΦΟΒΙΣΜΕΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΩΣ ΤΟΝ “ΟΔΟΙΠΟΡΟ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ” Από τότε ακολούθησαν άλλα 12, στο σύνολο τους, σημαντικά δοκίμια με τους κάτωθι τίτλους: 1) «Επί του προσώπου της Γης», 2) «Σε εποχή πολυσήμαντη», 3) «Νεοελληνική κοινωνία του εικοστού αιώνα μέσα από το μυθιστόρημα, 4) «Μέτρα Ευθύνης», 5) Προσεγγίσεις και καταγραφές», 6) ο «άνθρωπος ως ενότητα, 7) Η ελευθερία των ελλήνων, 8) Ελληνικά θέματα, 9) «Η φοβισμένη κοινωνία», 10) Η Ζωή ως διαδρομή, 11) Η αξιοπρέπεια του ανθρώπου, 12) «Το τέρμα και η αρχή», δοκίμια μιας μεταβατικής εποχής. Από αυτά τα 12 δοκιμιακά λογοτεχνικά έργα τα οκτώ έχουν βραβευθεί: 3 από την ακαδημία Αθηνών και 4 με άλλα σημαντικά βιβλία της Ελληνικής Λογοτεχνικής ζωής, καθώς και από το PEN CLUB. Το νέο 13ο βιβλίο έχει 21 σημαντικά δοκίμια για τη σύγχρονη σκληρή εποχή στη χώρα μας, στην Ευρώπη και τον κόσμο μας, ως χθες, ως σήμερα και ως αύριο.
ΔΟΚΙΜΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Τίτλος αυτού του νέου βιβλίου είναι: «ΟΔΟΙΠΟΡΟΣ ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ». Με υπότιτλο: Δοκίμια διερεύνησης ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ». και αντιπροσωπευτικό εξώφυλλο (φωτογραφίες της Berenice Abbot). Τα ενδιαφέροντα περιεχόμενα αυτού του νέου βιβλίου του Διονύση Μαγκλιβέρα αποτελούνται από τέσσερα μέρη. α) Προλογικά (πρόλογος του συγγραφέα)ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ με τα κάτωθι υποκεφάλαια:
• Η κοινωνία στην εποχή των μνημονίων
• Από τον «υπαρκτό Σοσιαλισμό» στον «υπαρκτό καπιταλισμό»
• Εξουσία και εξουσιαστές
• Η εκμηδένιση ενός ανθρώπινου δικαιώματος
• Η χαλκίδευση της σταδιοδρομίας του έλληνα
• Λογοδοσία της συνέπειας ΔΙΨΑ ΓΙΑ ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ κ.λπ.
• Η ισορροπία του λόγου • Ο πληθωριστικός Λόγος και
• Η απελευθερωτική σιωπή
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΩΡΟΣ
Με τα κάτωθι υποκεφάλαια:
• Η δίψα για υπαρξιακή παρουσία
• Η έλλειψη των απόντων
• Κατασκευασμένοι εχθροί και πραγματικότητα
• Εμείς και οι άλλοι
• Η αποφυγή της ………….
• Όταν η πόλη ΣΙΩΠΑ
• Τρομοκρατία και τρομοκράτηση
• Το κενό της ψυχής
ΘΕΜΑΤΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
• Λογοτεχνία είναι ολόκληρος ο άνθρωπος
• Ο δρόμος του συγγραφέα
• Το δοκίμιο στην περιπέτεια της σκέψης
• Το ύφος και το ήθος της κριτικής του λογοτεχνικού βιβλίου
ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΜΕ “ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΕΣ” ΕΠΙΒΟΛΕΣ
Στα προλογικά του ο συγγραφέας, αναφέρεται στις ριζικές αλλαγές που σημειώθηκαν στο κοινωνικό γίγνεσθαι, στον τρόπο ζωής, στις συνισταμένες της σκέψης, στην αντίδραση που σημειώνεται στα γεγονότα.. Με τις αλλαγές αυτές να ήταν τόσο βαθιές για να επιδράσουν μέχρι τον εσώτατο εαυτό μας, τον εσωτερικό μας κόσμο. Για να μεταπλαστούν ιδεώδη, να διαρραγούν αντιλήψεις, να ανασχηματιστούν ουσιώδη ιδεώδη, να αναπαραχτούν διευρυμένες πορείες και να μεταλλαχτούν ζωτικές ιδέες. Με τις αναγκαίες αλλαγές, που είναι απαραίτητες, για την πρόοδο της κοινωνίας, να γίνονται από τα προοδευτικά λειτουργικά πνεύματα, μέσα σε περιθώρια επεξεργασίας, ώστε να χωνευτούν από τους πολλούς και να τύχουν εξελικτικά της γενικής αποδοχής. Υπάρχουν βέβαια επίσημες αλλαγές που επιβάλλονται, συνήθως αποδυναμικές μειοψηφίες.
ΜΗΔΕΝΙΣΤΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΣΕ ΤΙΠΟΤΑ, ΑΛΛΑ ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ
Βέβαια, όλες οι αλλαγές που έγιναν στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες δεν ήταν άχρηστες…. Μερικές ήταν απαραίτητες που έπρεπε να είχαν γίνει από χρόνια. Αλλά το κρίσιμο σημείο είναι ότι επιβλήθηκαν βίαια, χωρίς επεξηγήσεις του διαλόγου και κυρίως χωρίς τις προσαρμογές προς την ιδιοπροσωπία της Ελληνικής κοινωνίας χωρίς να ληφθούν υπόψη καθιερωμένες αρχές-αξίες ή όσα η Ελληνική κοινωνία ήταν ώριμη να δεχθεί. Σε πολλές περιπτώσεις παραμερίστηκαν οι παραγωγικές-δημιουργικές δυνάμεις της χώρας κατά τρόπο που έγινε αποδεκτή η άποψη του Καμύ ότι «μηδενιστής δεν είναι αυτός που δεν πιστεύει σε τίποτα αλλά εκείνος που δεν πιστεύει στον εαυτό του». Για να πει ο συγγραφέας στα προλογικά του ότι: «τα δοκίμια, που ακολουθούν βρίσκονται στο μέσο του δρόμου προσπαθούν να καταγράψουν αντικειμενικά, μερικές από τις αλλαγές και να καλλιεργήσουν συναισθήματα. Με καθαρή συναίσθηση ελευθερίας και ευθύνης για να μπορεί ο καθένας από τη δική του πλευρά να πλησιάσει τα κείμενα. Με εκφραστική αποτύπωση στους τύπους του κλασικού φιλολογικού λόγου που διευκολύνει την άμεση κατανόηση από τον αναγνώστη. Ενώ, ο λόγος έχει λογοτεχνική πνοή επειδή πιστεύω στη χρησιμότητα της Λογοτεχνίας.
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΔΕΝ ΑΘΩΩΝΕΙ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ… ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ
Αλλά, στον κόσμο των Ελλήνων το μέλλον αθωώνει το παρόν; όχι δεν το αθωώνει γράφει εμφατικά ο Δ.Μ. στον υπότιτλο στο εμπροσθόφυλλο του πρώτου μέρους, στο πρώτο δοκίμιο που έχει το γενικό τίτλο: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ», με μόττο τη σπουδαία ρήση του αποστόλου Παύλου που λέει: «Γρηγορείτε, ανδρίζεστε, κραταιούσθε». Για να γράψει ο Δ.Μ. σ’ αυτό το τόσο επίμαχο για τη χώρα μας θέμα στην αρχή αυτού του δοκιμίου του ότι «τα μνημόνια που επιβλήθηκαν τα τελευταία χρόνια από επίσημους (διενθείς ευρωπαϊκούς) οργανισμούς με δάνεια σε δανειζόμενες χώρες αποτελούν ένα νέο είδος συμβολαίων στις διεθνείς σχέσεις. Μέχρι σήμερα τα δάνεια αυτού του είδους περιείχαν κυρίως οικονομικούς όρους, γεγονός φυσιολογικό σε κάθε συμφωνία δανεισμού. Στη σύγχρονη εποχή όμως τα μνημόνια ξεπέρασαν αυτή τη δικαιολογημένη τακτική της επιβολής οικονομικών όρων και της αντίστοιχης ανάληψης υποχρεώσεων, και κατανάγκασαν σε ριζικές αλλαγές – μεταρρυθμίσεις.
ΠΡΩΤΟΓΝΩΡΗ ΔΙΑΛΥΣΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΣΤΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ
Μεταρρυθμίσεις που βρίσκονται σε ευθύ συσχετισμό με τη διαβίωση, με την καθεαυτή ζωή των πολιτών. Για να καθορίζεται η ίδια η ελευθερία, το παρόν και το μέλλον χωρών και γενεών που η ζωή τους καθορίζεται πια από τους πιστωτές. Πρόκειται για νεότευκτο είδος αυταρχικών παρεμβάσεων στο εσωτερικό των χωρών που καλύπτεται από πέπλα «στενής συνεργασίας», «εθελουσίας αναδιάρθρωσης δομών» ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης κ.α. παρόμοια. Με τελικό αποτέλεσμα τον σαφή έμμεσο περιορισμό της εθνικής ανεξαρτησίας. Με τα μνημόνια να είναι επίσημα νομικά κείμενα συντεταγμένα από φορείς που γνωρίζουν πώς να επιτυγχάνουν οικονομικό και όχι μόνον έλεγχο χωρών που υπόκεινται σε ΜΝΗΜΟΝΙΑ…. Με την κατάσταση που προέκυψε από αυτά να έχει οδηγήσει σε πολλές επιπτώσεις και αναρίθμητες παραμέτρους: στη διάλυση, κατά τρόπο πρωτόγνωρο της συνοχής του κοινωνικού ιστού, αδυνάτισμα του κράτους, για να πλήξει την ατομική αξιοπρέπεια των πολιτών, και να δημιουργήσει οδυνηρές εσωτερικές παρηχήσεις.
ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΩΣ ΚΥΡΙΟΣ ΕΝΟΧΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Γι’ αυτές τις συνέπειες κρίνεται ως κύριος το πολιτικό σύστημα, της κομματικοκρατίας από τους δεξιούς και τους αριστερούς. Με τους κομματικούς μηχανισμούς να σκιαμαχούν μεταξύ τους, με περιοριστική προβολή των αιτίων, κατά την καθ’ έκαστα κομματική εκδοχή που αποφεύγουν να επωμισθούν την ευθύνη τους για την κατάρρευση της οικονομίας και των κοινωνικών θεσμών. Στον υπότιτλο του κειμένου «το βάρος των ευθυνών», ο Διονύσης Μαγκλιβέρας, με πνευματική τόλμη αναλύει τις γενικότερες ευθύνες, για να αναφερθεί με αντικειμενικότητα στα καταλυτικά αποτελέσματα στην καθημερινότητα μας. Σε όλα τα μέρη του βιβλίου του ο συγγραφέας με ηθική αγωνία, με υπεύθυνη κρίση κοινωνιολογική κι εκείνη του πολίτη μας καταθέτει 21 δοκίμια λόγου αισθητικής έκφρασης και ακριβοδίκαιης κρίσης. Βάζοντας την πένα του επί τον «τύπον των ήλων» του σταυρωμένου σώματος του λαού μας, αλλά και όλων των λαών που έχουν εξαχρειωθεί και εξαθλιωθεί. Όμως με ανάλογη ευθύνη και δημιουργικό τρόπο ο Δ.Μ. αναλύει και τα θέματα της λογοτεχνίας. Γενικά, τα κείμενα των 21 δοκιμίων του Διονύση Μαγκλιβέρα είναι κείμενα με λογοτεχνική γραφή, χωρίς ιδεολογικά προσωπεία. Δοκίμια που απευθύνονται, όπως ο ίδιος αναφέρει, στη ζεστασιά της ανθρωπιάς και στην ευαισθησία του
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ….
