Ούτε µία, ούτε δύο αλλά σαράντα δύο εκκλησίες έχει την ευκαιρία να γνωρίσει κάποιος επισκέπτης των Σφακίων.
Οπως επεσήµανε µιλώντας στα “Χανιώτικα Νέα” ο πρωτοπρεσβύτερος και αρχιερατικός επίτροπος της Ενορίας Αγίου Παντελεήµονα Χώρας Σφακίων Αθανάσιος Κουκουνάρης, «η ιστορία των Σφακίων όπως και όλης της Κρήτης γενικότερα, ενώ αποτελεί ανεκτίµητο ιστορικό και πολιτιστικό θησαυρό, δεν διδάσκεται στο βαθµό που θα έπρεπε στην εκπαίδευση µε αποτέλεσµα οι νέες γενιές να γνωρίζουν ελάχιστα ιστορικά και πολιτιστικά ντοκουµέντα. Για παράδειγµα, οι νέες γενιές δεν γνωρίζουν ότι τα Σφακιά κατά το µακρινό παρελθόν υπήρξαν νοµός Σφακίων µε 13.500 κατοίκους. Ο ιστορικός αυτός νοµός και αργότερα επαρχία Σφακίων σύµφωνα µε τα σηµερινά όρια είχε ςτόσο από τη νότιο πλευρά όσο και από τη βόρεια επεκταθεί έχοντας µάλιστα πρωτεύουσα τον Βάµο. Εκείνη την περίοδο η έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Λάµπης Συβρίτου και Σφακίων ήταν στο νοµό Σφακίων. Μετέπειτα, που ο νοµός Σφακίων καταργήθηκε και τα όριά του συρρικνώθηκαν σε αυτά που είναι σήµερα, η Ενορία µας ανήκει εκκλησιαστικά στην προαναφερόµενη Ιερά Μητρόπολη η οποία διοικητικά ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύµνης και εµείς εδώ στην Περιφερειακή Ενότητα Χανίων».
Ο πρωτοπρεσβύτερος Αθανάσιος Κουκουνάρης, όπως µας λέει γεννήθηκε στον Πατσιανό Σφακίων το 1964 και είναι ο τρίτος κατά σειρά από τα τέσσερα αδέρφια του. «Αφού τελείωσα το δηµοτικό σχολείο στο χωριό µας συνέχισα εκείνα τα δύσκολα και φτωχά χρόνια τις σπουδές µου, φοιτώντας έξι χρόνια από το 1975 µέχρι το 1981 στην Εκκλησιαστική Σχολή του Αγίου Ματθαίου τελειώνοντας το γυµνάσιο και το λύκειο. Μετέπειτα αποφοίτησα και από τη σχολή λογιστών “ΩΜΕΓΑ” στην Αθήνα. Εκπλήρωσα στη συνέχεια την στρατιωτική θητεία υπηρετώντας Θήβα, Πάτρα και Θεσσαλονίκη, στου “Παύλου Μελά” το στρατόπεδο τους περισσότερους µήνες. Εργάστηκα στη συνέχεια αρκετά χρόνια ως ιδιωτικός υπάλληλος και σε ηλικία 37 ετών µε οικογένεια έχοντας αποκτήσει µε τη σύζυγό µου δύο παιδιά, συνέβη κάτι στη ζωή µας που αφορούσε την υγεία µέλους της οικογένειας. Προσωπικά, θεώρησα ότι η µη τήρηση της υπόσχεσης µου προς την Παναγία να γίνω κληρικός όταν φοιτούσα στην εκκλησιαστική σχολή ήταν αυτή η δοκιµασία. Εταξα το µέλος της οικογένειας στην Παναγία στα Μυριοκέφαλα. Στη συνέχεια φοίτησα στην εβδόµη τάξη της εκκλησιαστικής σχολής µε σκοπό να γίνω κληρικός αφού το µέλος της οικογένειας έγινε καλά και το θεώρησα θαύµα της Παναγίας. Η χειροτονία µου ως ιεροδιάκονος έγινε στον Ιερό Ναό του Αγίου Ραφαήλ στο Σπήλι στις 5 Ιουλίου του 2003 από τον πολυσέβαστο µητροπολίτη Ειρηναίο Μεσαρχάκη και τον ίδιο µήνα στις 27 Ιουλίου ακολούθησε η δεύτερη χειροτονία εις ιερέα από τον ίδιο µητροπολίτη στον Άγιο Παντελεήµονα Χώρας Σφακίων. Μέχρι σήµερα, έχω συµπληρώσει 20 χρόνια κληρικός εκ των οποίων τα 14 πρωτοπρεσβύτερος και τα 11 αρχιερατικός επίτροπος», συνέχισε, καταλήγοντας:
«Οι εκκλησίες µας είναι πολλές και αναφέρονται στο σηµαντικό βιβλίο του εξαίρετου συγγραφέα Γιώργου Κ. ∆αλιδάκη µε τίτλο: “Αναζητώντας τις εκατό εκκλησίες της Χώρας Σφακίων”, εκ των οποίων οι 34 βρίσκονται στις τέσσερις συνοικίες της Χώρας, τον Οµπρόσγιαλο µε 11, το Μεσοχώρι µε 9, τον Θόλο µε 7 και το Γεωργίτσι επίσης µε 7. Υπάρχουν και 3 εκκλησίες έξω από τις προαναφερόµενες τέσσερις συνοικίες και άλλες 4 στο Μουρί ορεινό χωριό των Σφακίων καθώς και µία στα ∆ιχαλώµατα – Καλοί Λάκοι ορεινή και αυτή περιοχή των Σφακίων».
Η παράδοση βέβαια, όπως αναφέρει στο εικονογραφηµένο βιβλίο του ο κ. ∆αλιδάκης, οι εκκλησίες πρέπει να ήταν πολύ περισσότερες…
Παραθέτουµε ορισµένες από αυτές τις εκκλησίες στη χώρα Σφακίων.
