Ίσως επηρεασµένος από τις… “Τρύπες” και το “magic bus” τους, για µένα το Βερολίνο ακουγόταν πάντα ως ένας ιδανικός προορισµός, όπως βέβαια και το Λονδίνο µε το Άµστερνταµ.
Πράγµατι, λοιπόν, πριν λίγο καιρό κατάφερα να συµπληρώσω την… τριλογία και νοµίζω ότι είναι από τα ταξίδια που αξίζει να πραγµατοποιήσει κάποιος. Αρχικά διότι αποτελεί µία µεγαλούπολη που απλώνεται σε µία τεράστια έκταση πνιγµένη στο πράσινο -το αντίθετο της Αθήνας δηλαδή- και κυρίως διότι κουβαλάει πάνω της µερικές από τις σηµαντικότερες ιστορικές στιγµές του προηγούµενου 20ου αιώνα. Ως πρωτεύουσα της ναζιστικής Γερµανίας και έσχατο καταφύγιο του Φύρερ που αιµατοκύλησε τον πλανήτη αλλά και ως σύµβολο του Ψυχρού Πολέµου που ακολούθησε µε το περιβόητο τείχος, το οποίο χώρισε όχι απλά την πόλη από το καλοκαίρι του 1961 έως τα τέλη του 1989 αλλά και δύο διαφορετικούς κόσµους.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΟΥΣΑ
Μετά από περίπου 3 ώρες πτήσης λοιπόν προσγειωνόµαστε στο αεροδρόµιο του Βερολίνου (Flughafen Berlin) και καταλήγουµε στο ξενοδοχείο µας στα σύνορα του παλιού τείχους και στην πλατεία Πότσδαµ (Potsdamer Platz).
Η πρώτη µας βόλτα σε µία περιοχή που µετά την ενοποίηση των δύο Γερµανιών συνεχώς αναπτύσσεται, όπως και ολόκληρο το ανατολικό κοµµάτι σε σχέση µε το “κορεσµένο” δυτικό. Πρώτος σταθµός η πύλη του Βρανδεµβούργου (Brandenburger Tor), το εµβληµατικό µνηµείο της πόλης και επόµενος το κτήριο του Ράιχσταγκ (Reichstag) που στεγάζει τη Βουλή, ο εµπρησµός του οποίου το 1933 εδραίωσε τον Χίτλερ στην εξουσία.
Παρότι τα δύο µνηµεία χωρίζουν µερικές δεκάδες µέτρα ανάµεσα τους, µεσολαβούσε το τείχος καθώς η Πύλη ήταν στον Σοβιετικό τοµέα. Σήµερα µπορείς να επισκεφτείς και να περπατήσεις πάνω στον διαφανή πλέον θόλο του.
Λόγω της τελικής φάσης του EURO 2024, σε πολύ κοντινή απόσταση υπήρχε και η Fan Zone της UEFA στην πρωτεύουσα. Την επισκέπτονταν καθηµερινά χιλιάδες φίλαθλοι από όλη την Ευρώπη και όχι µόνο, για να ζήσουν τη µεγάλη αυτή γιορτή, κάτω από πολύ αυστηρά µέτρα ασφαλείας και έπειτα από σωµατικό έλεγχο για να µπορέσεις να την επισκεφτείς λόγω του φόβου των Ιουδαίων -δηλαδή των φανατικών ισλαµιστών.
Όλα αυτά, στο τεράστιο πάρκο του Τιργκάρντεν (Tiergarten), του οποίου η άλλη άκρη υπήρξε σταθµός επόµενης βόλτας µας!
∆ιότι εκεί, στην άλλη άκρη, υπάρχει ο ζωολογικός κήπος του Βερολίνου (Zoologischer Garten) µε το ενυδρείο από το 1844 αλλά και η Στήλη της Νίκης (Siegessaule) µε το φτερωτό άγαλµα, ένα µνηµείο ύψους 70 µέτρων που σχεδιάστηκε για να τιµήσει τη νίκη των Πρώσων στον ∆εύτερο Πόλεµο του Schleswig, που υπήρξε σταθµός για τη δηµιουργία της Γερµανίας Αυτοκρατορίας το 1871.
Επίσης εκτός από το σηµαντικό εµπορικό κέντρο του KaDeWe επιστρέφοντας στα µνηµεία δίπλα στον Ζωολογικό Κήπο υπάρχει ο Ναός της Μνήµης του Αυτοκράτορα Γουλιέλµου (Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche), αφού ο κατεστραµµένος αυτός πύργος είναι ένα σύµβολο της αποφασιστικότητας του Βερολίνου για την ανοικοδόµηση της πόλης µετά τον Β’ Π.Π. και µια διαρκής υπενθύµιση της καταστροφής του πολέµου.
Τη νύχτα της 18 Νοεµβρίου του 1943 η εκκλησία κάηκε αφού χτυπήθηκε από µια συµµαχική βόµβα. Οι ντόπιοι υπερασπίστηκαν τα ερείπια από κατεδάφιση το 1950 και το 1961 µία νέα, οκταγωνική εκκλησία σχεδιάστηκε από τον Egon Eiermann και χτίστηκε παράλληλα µε τον υφιστάµενο πύργο.
Η νέα εκκλησία είναι από οπλισµένο σκυρόδεµα µε µπλε γυάλινα τούβλα. Ένας ανεξάρτητο εξαγωνικό κωδωνοστάσιο κατασκευάστηκε στη θέση του πρώην κύριου ναού. Μέσα στο υπόλοιπο του δυτικού πύργου του κατεστραµµένου ναού είναι η Gedenkhalle ή αίθουσα µνήµης. Εκεί βρίσκονται τα έγγραφα µε την ιστορία της εκκλησίας και εµπεριέχονται πολλά από τα πρωτότυπα αντικείµενα της εκκλησίας, καθώς και φωτογραφίες πριν και µετά τον βοµβαρδισµό.
ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ
Απαραίτητος προορισµός για κάθε επισκέπτη το Νησί των Μουσείων (Museumsinsel), που και αυτό βρίσκεται στα όρια του ίδιου πάρκου από την πλευρά του Ράιχσταγκ.
Όπως και στο Αµστερνταµ -εκεί υπάρχει συνοικία- στην πρωτεύουσα της Γερµανίας µπορείς να βρεις ό,τι µουσείο θέλεις. Ως Έλληνες, βασικός προορισµός µας θα ήταν το Μουσείο της Περγάµου (Pergamonmuseum) µόνο που από το 2014 τα περισσότερα τµήµατα σταµάτησαν τη λειτουργία τους, ενώ πέρυσι έκλεισε εντελώς στο πλαίσιο εκτεταµένων εργασιών ανακαίνισης. Υποτίθεται ότι θα ανοίξει ξανά το 2027, αλλά, όπως µας είπαν Γερµανοί που ρωτήσαµε, µην το θεωρείτε δεδοµένο.
Επειδή πάντως ουδέν κακόν αµιγές καλού, λίγα µέτρα παραδίπλα υπάρχει το Πανόραµα της Περγάµου (Pergamonmuseum – Das Panorama). Μία ιδέα του περσικής καταγωγής Γιάντεγκαρ Αζίζι (Yadegar Asisi), ο οποίος γεννήθηκε στη Βιέννη, αλλά σπούδασε Αρχιτεκτονική και Ζωγραφική στο Βερολίνο. Ο Αζίζι λοιπόν µέσα σε ένα 5όροφο σιλό αποτύπωσε συνδυαστικά 40 σκηνές της καθηµερινότητας στην Πέργαµο του 129 µ.Χ. Χρησιµοποιώντας κοµπάρσους µε ρούχα εποχής, δηµιούργησε µία φωτογραφική απεικόνιση 360ο της πόλης στα παράλια της Μικράς Ασίας απέναντι από τη Λέσβο, όπως ήταν επί εποχής Αδριανού. Έτσι βλέπεις από διάφορες γωνίες 4 σκηνές καθ’ όλη τη διάρκεια της ηµέρας: Τον Βωµό όπου προετοιµάζεται η θυσία των ζώων, το εργαστήρι των λιθοξόων και των γλυπτών, την ακρόπολη της πόλης και από κάτω το αµφιθέατρο να σφύζουν όλα από ζωή! Παράλληλα στη διπλανή αίθουσα υπάρχει και µία µικρή έκθεση από αρχαία αντικείµενα και αγάλµατα και όλα αυτά σε αποζηµιώνουν και µε το παραπάνω.
Στην ίδια περιοχή και ο επιβλητικός καθεδρικός ναός του Βερολίνου (Berliner Dom) στην όχθη του ποταµού Σπρέε (Spree). Το τεράστιο µέγεθος του ναού ήταν σαν ένα προτεσταντικό αντίβαρο του ναού του Αγίου Πέτρου της Ρώµης ενώ στην πρόσοψη του ξεχωρίζουν οι µορφές των 4 ευαγγελιστών. Ήταν στο ανατολικό κοµµάτι της πόλης και παρά τα σχέδια της κυβέρνησης της Ανατολική Γερµανίας να κατεδαφίσει τον ναό, το 1975 ξεκίνησε η ανακατασκευή του ενώ το 1993 η εκκλησία επαναλειτούργησε.
ΓΚΑΛΕΡΙ… “ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ”
Μιας και µιλάµε για τον ποταµό Σπρέε που διασχίζει το Βερολίνο αξίζει µία µικρή ή λίγο πιο µεγάλη κρουαζιέρα (1 έως 4 ώρες) καθώς περνάει δίπλα από σηµαντικά κτήρια της γερµανικής πρωτεύουσας.
Επειδή δεν υπάρχει περίπτωση να αγνοήσετε και τη νεώτερη ιστορία της πόλης, η Ίστ Σάιντ Γκάλερι (Eastside-Galerie) είναι ένα κοµµάτι του τείχους του Βερολίνου, µήκους 1,3 χιλιοµέτρων κατά µήκος της οδού Mühlenstrasse στην περιοχή του πρώην ανατολικού Βερολίνου που επισκεφτήκαµε και εµείς. Είναι η µεγαλύτερη και µακροβιότερη έκθεση σε ανοιχτό χώρο στον κόσµο, µε 105 τοιχογραφίες στο σύνολο. Πρόκειται για έργα καλλιτεχνών που φιλοτεχνήθηκαν αµέσως µετά την πτώση του τείχους στις 9 Νοεµβρίου 1989 και έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό την εκδήλωση της χαράς που έδινε το αίσθηµα απελευθέρωσης εκείνων των ηµερών.
∆εν αντέξαµε τον πειρασµό και βγάλαµε και εµείς σέλφι µε το πιο φωτογραφηµένο σηµείο, το διάσηµο “mortal kiss” που απεικονίζει τον Erich Honecker, γενικό γραµµατέα του κοµµουνιστικού κόµµατος της Ανατολικής Γερµανίας να δίνει ένα φιλί στο στόµα µε τον Leonid Brezhnev, γενικό γραµµατέα του κοµµουνιστικού κόµµατος της Σοβιετικής Ένωσης.
Πολύ κοντά εκεί και η όµορφη αρχιτεκτονικά γέφυρα Oberbaum-brucke.
Μιλώντας για ψυχρό πόλεµο ένα από τα σύµβολα του είναι το Σηµείο ελέγχου Τσάρλι (Checkpoint Charlie), αφού αποτελούσε το πιο γνωστό σηµείο διέλευσης και µετά την πτώση του τείχους αποτελεί τουριστικό αξιοθέατο. Σήµερα βρίσκεται στο Μουσείο των Συµµάχων και δεν είναι κάτι ιδιαίτερο. Πάντως υπάρχουν καταστήµατα µε σουβενίρ, ενώ οι περισσότεροι περιµένουν στην ουρά για να βγάλουν µία ακόµα φωτογραφία εκεί µπροστά από τα σακιά µε την άµµο που χώριζαν τους δύο κόσµους µέχρι το 1989.
Στο δυτικό τµήµα της πόλης βρίσκεται το Ολυµπιακό Στάδιο (Olympiastadion) όπου διεξήχθη ο µεγάλος τελικός του EURO 2024. Πριν 88 χρόνια όµως την 1η Αυγούστου 1936 εκεί διεξήχθησαν οι 11οι Ολυµπιακοί Αγώνες, στους οποίους ο Τζέσε Οουενς “ταπείνωσε” τον Χίτλερ κατακτώντας 4 χρυσά µετάλλια, πριν γνωρίσει και ο ίδιος λίγο αργότερα στη χώρα του την “ταπείνωση” ως µαύρος πολίτης.
Άλλα χαρακτηριστικά σηµεία είναι η πλατεία Alexanderplatz στην περιοχή Μίτε (Mitte) όπου δεσπόζει ο Πύργος της τηλεόρασης (Fernsehturm) µε ύψος 368 µέτρα, το Παγκόσµιο Ρολόι (Weltzeituhr) ίσως το πιο όµορφο αποµεινάρι της Λ∆Γ που δείχνει την ώρα σε 148 πόλεις. Λίγο µέτρα πιο πέρα υπάρχει το σιντριβάνι του Ποσειδώνα αλλά και το ∆ηµαρχείο της πρωτεύουσας (Rotes Rathaus).
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ
Στην έτερη γνωστή πλατεία τώρα, Potsdamer Platz, που έτυχε να αποτελεί τη βάση µας είναι εντυπωσιακή η αναβάθµιση της περιοχής µε τους ουρανοξύστες και τα ξεχωριστά εµπορικά κέντρα και καταστήµατα: ένα τεράστιο Μall που θυµίζει ολόκληρο χωριό, το Manifesto ένα πολυκατάστηµα γεύσεων από Ασία και Λατινική Αµερική, ένας γιγάντιο “αλεξίπτωτο” που αλλάζει χρώµατα και σκεπάζει καφέ µπαρ κ.λπ. Κάπου 500 µέτρα πιο νότια και το Tempodrom ένας συναυλιακός χώρος µε ξεχωριστή αρχιτεκτονική σαν λευκό άνθος λουλουδιού.
Γενικά το Βερολίνο είναι µία µεγαλούπολη που χρειάζεται πολύ περπάτηµα, ενώ οι κάτοικοι επιστρατεύουν ποδήλατα και πατίνια µε τα όρια των ποδηλατόδροµων να µην είναι και τόσο ξεκάθαρα. Οι µετακινήσεις πάντως µε τα µέσα µαζικής µεταφοράς είναι πολύ εύκολες, καθώς υπάρχει πολύ ανεπτυγµένο δίκτυο τόσο υπόγειου (U-Bahn) όσο και προαστιακού σιδηρόδροµου (S-Bahn) εκτός βέβαια από τα λεωφορεία κ.λπ.
Επίσης, την αυστηρή πειθαρχεία που µας έρχεται στο µυαλό όταν ακούµε για Γερµανία, εδώ δεν θα τη δείτε. Ίσως επειδή αποτελεί µία πολυπολιτισµική πόλη µε συνειδητοποιηµένη εναλλακτικότητα. Θα τη δείτε παντού, σε ντύσιµο, µόδα, προσόψεις κτηρίων κλπ.
Θα µπορούσε να ήταν ακόµα µία µεγαλούπολη της… Τουρκίας, καθώς εκεί ζουν κάπου 1.000.000 πολίτες από τη γειτονική µας χώρα και κάθε φορά που η εθνική τους νικούσε στο EURO δεκάδες αυτοκίνητα γεµάτα σηµαίες µε την ηµισέληνο διέσχιζαν κορνάροντας τους κεντρικούς δρόµους.
