Ελβετία, μια χώρα συνώνυμη με την οικονομική ευμάρεια και τα φράγκα (κυριολεκτικά). Η αλπική αυτή χώρα όμως προσφέρει πολλά παραπάνω στον επισκέπτη της και υποθέτουμε και στον κάτοικο.
Αμέτρητες λίμνες, επιβλητικά βουνά, καταπράσινα τοπία, πόλεις-μουσεία που διατηρούν το άρωμα και τη γοητεία αλλοτινών χρόνων κι αιώνων και φυσικά λαχταριστές σοκολάτες και τυριά! Η αλήθεια είναι βέβαια πως φημίζεται και για τα ελβετικά της ρολόγια και σουγιάδες, όμως οι απαγορευτικές (για τους περισσότερους) τιμές τους, κάνουν τα ελβετικά… σοκολατάκια ιδανικότερο σουβενίρ σαν επιστρέψει κανείς από ένα γεμάτο ταξίδι στη χώρα των Άλπεων.
Στο καταπράσινο καντόνι Άαργκαου
Το ταξίδι μας στην Ελβετία ξεκίνησε το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτώβρη, μια καλή περίοδος για να ξεναγηθεί κάποιος στις ομορφιές του τόπου, μιας και ο καιρός μας επέτρεψε να απολαύσουμε τις βόλτες μας.
Η διαμονή μας στο πυκνοκατοικημένο καντόνι του Άαργκαου, το οποίο πήρε το όνομά του από τον ποταμό Άαρ, και στην περιοχή Safenwil ήταν παραπάνω από βολική διότι πρόκειται για ένα μέρος που συνορεύει με άλλα καντόνια που θέλαμε να επισκεφτούμε, όπως αυτό της παραμυθένιας Λουκέρνης και της μεσαιωνικής Βέρνης, της πρωτεύουσας της Ελβετίας. Το καντόνι μας πρόσφερε ένα διαφορετικό τοπίο, λιγότερο ορεινό ίσως από άλλα με τα οποία έχουμε συνδέσει την Ελβετία. Καταπράσινα λιβάδια, λόφους και πλούσιες κοιλάδες που βρέχονταν από παραπόταμους του Άαρ. Η βροχή την πρώτη μέρα στάθηκε μια καλή αφορμή για να εξερευνήσουμε το ίδιο το Safenwil. Κι ευτυχώς δηλαδή, διότι εκεί απλώνεται ένα τοπίο ανάσας, “a breath path” όπως το αποκαλούν, το Atemweg· ένα δάσος με οργανωμένες διαδρομές, που οργιάζει η φύση. Το φθινοπωρινό σκηνικό έμπλεκε με το ανυποχώρητο πράσινο των δέντρων, σε ένα μέρος που όντως χρησιμοποιείται για ασκήσεις αναπνοής, χαλάρωσης, αποκατάστασης κ.λπ.
Φτάνοντας ψηλά, στο τέρμα της σύντομης, άρτιας σηματοδοτημένης διαδρομής, αντικρίζεις ένα γκρι τοπίο με σκαλισμένα ζώα στους βράχους, παγκάκια για πικνίκ και ψησταριά! Στο διάβα μας συναντήσαμε ανθρώπους που κάνανε βόλτα με τα κατοικίδιά τους, έναν κύριο που ’χε βγει να μαζέψει μορχέλες όπως μας είπε, και στα πιο χαμηλά σημεία πολλές μα πολλές αγελάδες που βόσκανε ή ξεκουράζονταν στις φάρμες της περιοχής.
Η ακριβή για εμάς Ελβετία συχνά θεωρείται ακριβή και για τους κατοίκους της. Για αυτόν τον λόγο την επόμενη μέρα ταξιδέψαμε μόλις 45 λεπτά με ΙΧ στο αρκετά προσεγμένο οδικό δίκτυο και βρεθήκαμε στο Rheinfelden, στη γερμανική του πλευρά, που είναι όπως λέει και το όνομά του δίπλα στον Ρήνο. Περάσαμε τα σύνορα, δίχως να το καταλάβουμε σχεδόν, και βρεθήκαμε στο εμπορικό κέντρο όπου επισκεφτήκαμε όπως κάνουν πολλοί Ελβετοί ένα σουπερμάρκετ με πολύ καλύτερες τιμές. Βέβαια όλα είναι σχετικά σε αυτή τη ζωή διότι όταν βλέπεις 4 – 5 – 6 – ευρώ τα 100 gr κρέατος, που στην αρχή νομίζεις ότι είναι κιλό και σκέφτεσαι «φθηνά είναι, γιατί γκρινιάζουν;», τότε δεν σου φαίνεται και τόσο φθηνή λύση…
Η μέρα ευτυχώς περιελάμβανε και μια περατζάδα στο κοντινό μας Zofingen, μια υπέροχη επίσης πόλη με αρκετά μαγαζιά, πανέμορφα κτήρια και ένα σημείο που όπως πληροφορηθήκαμε είναι πολύ όμορφο την περίοδο των Χριστουγέννων που μετατρέπεται σ’ ένα κουκλίστικο χριστουγεννιάτικο χωριό με ζεστά ροφήματα και πολλά λαμπιόνια. Φέτος όμως, τα πράγματα σε όλη την Ελβετία είναι λίγο συγκρατημένα κι αυτό λόγω της ενεργειακής κρίσης. Ο φωτισμός ήταν ελάχιστος μόλις νύχτωνε και η θερμοκρασία στα σπίτια έχει οριστεί να μην ξεπερνά συγκεκριμένους βαθμούς (π.χ. στο σπίτι που φιλοξενηθήκαμε έφτανε μέχρι τους 22).
Το μπαρόκ Σόλοθουρν
Η ηλιόλουστη Κυριακή απαιτούσε μια εκδρομή και η παλιά πόλη του Σόλοθουρν έμοιαζε ιδανική επιλογή. Μια μπαρόκ πόλη και καντόνι με αρκετές εκκλησίες, ναούς και πύργους και τον καταπράσινο ποταμό Άαρ να τη δροσίζει, όπως και τους επισκέπτες που απολαμβάνουν τη θέα καθήμενοι σε ένα από τα πάμπολλα μαγαζιά που βρίσκονται στο πλάι του. Στη βόλτα μας στην παλιά πόλη συναντήσαμε ένα πολύ εντυπωσιακό καστανάδικο. Μια vintage “φουφού” στο κέντρο του πλακόστρωτου δρόμου που πουλούσε κάστανα 3.90 τα 100 γραμμάρια και η μυρωδιά τους μάς έκαναν να θέλουμε να τα γευτούμε.
Το περίπου 800 ετών κάστρο που πλέον λειτουργεί σαν κέντρο κράτησης ανηλίκων.
Αυτό που μας έμεινε όμως από εκείνη τη μέρα, είναι μια απρόσμενη ανακάλυψη που κάναμε στο γυρισμό για τη βάση μας, το Former Cellulose Factory, στην Attisholz Area, ένα παλιό εργοστάσιο που έχει αποκτήσει ξανά ζωή κι έχει μετατραπεί σε μια εναλλακτική περιοχή, με πολλές πολιτιστικές δράσεις, μπόλικο καλλιτεχνικό χρώμα στους τοίχους και μαγαζάκια που προσφέρουν νοστιμιές σε ένα τοπίο αντιθέσεων: Βιομηχανία και φυσική ομορφιά μαζί.
Η εβδομάδα μας ξεκίνησε με δυνατή βροχή οπότε πεταχτήκαμε στο Άαρμπουργκ, μια πανέμορφη μικρή πόλη, όπου νιώθεις σαν να ταξιδεύεις πίσω στον χρόνο, με τον ποταμό Άαρ να τη διασχίζει και με το επιβλητικό κάστρο των 800 περίπου ετών να θυμίζει σκοτεινό παραμύθι, το οποίο πλέον λειτουργεί σαν αναμορφωτήριο. Η θέα που σου προσφέρει ο χτισμένος αμφιθεατρικά ναός και το κάστρο αξίζουν το περπάτημα στα γλιστερά, λόγω βροχής, αμέτρητα σκαλάκια.
Η ώρα της πρωτεύουσας
Πολλοί νομίζουν ότι οι ξακουστές Γενεύη ή Ζυρίχη, το οικονομικό κέντρο της Ελβετίας, είναι η πρωτεύουσά της. Αυτή όμως δεν είναι άλλη από την μεσαιωνική Βέρνη. Μια γοητευτική πόλη, με γραφικούς δρόμους, που περπατώντας την παλιά πόλη της κατανοείς αμέσως γιατί προστατεύεται από την UNESCO ως μνημείο-περιοχή παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Όμορφη εικόνα ο κόσμος που απολάμβανε τη λιακάδα της ημέρας με το να κάθεται σε κάποια από τα πολλά παγκάκια που υπήρχαν παντού ή και σε πολύχρωμες καρέκλες που ήταν τοποθετημένες σε κεντρικές πλατείες. Η βόλτα μας ξεκίνησε από το Κοινοβούλιο με την πανοραμική θέα, το οποίο μάλιστα είναι δωρεάν επισκέψιμο μετά από κράτηση, ενώ στη διαδρομή μας προς τον ποταμό εντυπωσιαστήκαμε από τα διάσπαρτα στην πόλη κελάρια, τα υπόγεια μαγαζάκια που έμοιαζαν με καταφύγια και τα τεράστια ρολόγια που κοσμούσαν πύργους, κτήρια κ.λπ. στους πολυσύχναστους δρόμους. Η πόλη με σήμα κατατεθέν της την αρκούδα, από όπου προέρχεται και το όνομά της έχει και ένα μικρό πάρκο, Barenpark, που βρίσκεται στην είσοδο της παλιάς πόλης και στο οποίο φυλάσσονται αρκούδες. Μια τουριστική ατραξιόν που όμως μας προκάλεσε θλίψη και απορία για το πώς γίνεται ένα κράτος σαν την Ελβετία να διατηρεί στην εποχή μας ένα τέτοιο μικρό παρκάκι…
Η παραμυθένια Λουκέρνη
Τελευταία στάση η πανέμορφη Λουκέρνη. Μαγευτική, με τη μεγάλη σαν θάλασσα λίμνη της, έγινε ίσως το αγαπημένο μας μέρος στην Ελβετία. Δίκαια θεωρείται το κοινωνικό και πολιτιστικό κέντρο της κεντρικής Ελβετίας, μιας και πλήθος επισκεπτών -εγχώριου κι εξωτερικού τουρισμού- λόγω της απέραντης ομώνυμης λίμνης αλλά και του εντυπωσιακού σιδηροδρόμου της, την κάνουν να σφύζει από ζωή όλες τις εποχές του χρόνου, με πάμπολλα μαγαζιά πλάι στη λίμνη κι αρκετές γέφυρες· η πολυφωτογραφημένη όμως πεζογέφυρα Κάπελ, χτισμένη πριν έναν περίπου αιώνα, και ο πύργος δίπλα της είναι αγαπημένα σημεία.
Ένα άλλο αξιοθέατο, το οποίο έχει καταστήσει την περιοχή πόλο έλξης των τουριστών μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι το μνημείο του Λέοντος. Πρόκειται για ένα γλυπτό λαβωμένου λιονταριού, το οποίο είναι “σκαλισμένο” σε έναν βράχο, σε ένα παρκάκι – όαση κοντά στην Πλατεία Λέβενπλατς. Στη λιμνούλα μπροστά από το παρκάκι, οι τουρίστες πετάνε κέρματα ευχών, θέλοντας ίσως να το κάνουν σαν μια άλλη Φοντάνα Ντι Τρέβι. Φεύγοντας από την αξέχαστη Λουκέρνη επισκεφτήκαμε μια σοκολατερί της περιοχής και προμηθευτήκαμε κι εμείς τα ελβετικά “σουβενίρ” μας, για να κρατήσουμε την γλυκιά ανάμνηση ενός γεμάτου ταξιδιού.
Οι Έλληνες της Ελβετίας
Στην Ελβετία, οι Έλληνες πολίτες δεν έχουν υποχρέωση καταχώρησης σε τυχόν προξενικούς καταλόγους όπως συμβαίνει σε άλλα κράτη, για αυτό τον λόγο η πρεσβεία της Ελλάδος στην Ελβετία, η οποία βρίσκεται στην Βέρνη δεν έχει ακριβή εικόνα. Ωστόσο, σύμφωνα με την κα Εμιλία Καρκαμπάση, αναπληρώτρια της Πρέσβεως της Ελλάδος στην Ελβετική Συνομοσπονδία και στο Πριγκιπάτο του Λίχτενσταϊν, κας Αικατερίνης Ξαγοράρη, που βασίζεται στα ελβετικά στοιχεία, οι διαμένοντες Έλληνες που έχουν αποκλειστικά ελληνική υπηκοότητα κι όχι διπλή, είναι περίπου 13.000, εκτιμώντας πως συνολικά θα είναι 20.000. Οι περισσότεροι Έλληνες διαμένουν στα μεγάλα κέντρα, όπως είναι η Ζυρίχη, η Γενεύη και η Βασιλεία, κι ενώ παραδοσιακά μετέβαιναν στην γαλλόφωνη πλευρά, με έντονο το φιλελληνικό στοιχείο (και λόγω του Καποδίστρια), όπως λέει στις “διαδρομές”, η κα Καρκαμπάση, μετά την κρίση παρατηρείται μια στροφή στην γερμανόφωνη πλευρά.
Η Βέρνη αν και πρωτεύουσα συγκεντρώνει μικρότερο μέρος Ελλήνων, ωστόσο θα δούμε παντού τουρισμό Ελλήνων -σε όλη την Ελβετία- ενώ κι οι ίδιοι οι Ελβετοί θα επισκεφτούν την Ελλάδα μιας και αγαπούν την χώρα. Της αναφέρουμε πως συναντήσαμε Έλληνες στην τουριστική Λουκέρνη και μας απαντά πως αρκετοί δραστηριοποιούνται εκεί, έχουν κι εταιρίες σχετικές με λογισμικά και συναφείς δραστηριότητες, ενώ στην Λουκέρνη σύμφωνα με την ίδια συναντάμε δύο ελληνικά εστιατόρια σε αντίθεση με την Βέρνη που δεν έχει κανένα.
«Στην Ελβετία υπάρχουν αρκετοί Έλληνες ακαδημαϊκοί σε διάφορα πανεπιστημιακά τμήματα της χώρας, στο CERN στη Γενεύη αλλά και σε διάφορες εταιρίες φαρμακευτικές, τράπεζες και φυσικά εργάτες» αναφέρει για τους τομείς που δραστηριοποιούνται οι Έλληνες στην Ελβετία. Κατά κύριο λόγο οι Έλληνες που ζουν εκεί είναι (οικονομικοί ή εκπαιδευτικοί – σπουδαστικοί) μετανάστες, ενώ παρατηρείται συχνά να μεταναστεύουν Έλληνες που διέμεναν μέχρι πρότινος στην Γερμανία, για μια ποιοτικότερη ζωή, σύμφωνα με την αναπληρώτρια πρέσβεως.
Όσον αφορά τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Ελβετίας αυτές χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικές: «Έχουμε πολύ καλές σχέσεις με τους Ελβετούς σε κάθε τομέα, μας υποστηρίζουν κι εμείς το ίδιο. Μάλιστα από τον Μάιο του περασμένου έτους η Ελβετία διέκοψε τις σχέσεις με την Ευρώπη για μια νέα σύμβαση – πλαίσιο που υπήρχε με την Ε.Ε. Η Ελλάδα εξάλλου είναι ανοιχτή στον διάλογο και υπάρχει συνεργασία σε πολλούς τομείς με την Ελβετία» αναφέρει σχετικά η κα Καρκαμπάση.
Οι Έλληνες της Ελβετίας έχουν δημιουργήσει κι εκεί κοινότητες, στις μεγαλύτερες πόλεις όπως στη Ζυρίχη, Λωζάνη, Βασιλεία κ.λπ. Ο κάθε σύλλογος μαθαίνουμε πως διοργανώνει δικές του εκδηλώσεις και δράσεις, ενώ υπάρχουν και σύλλογοι πιο εξειδικευμένοι όπως ο Σύλλογος Ακαδημαϊκών Ζυρίχης ή ο Σύλλογος Λειβαδιωτών. «Εμείς ως πρεσβεία συμμετέχουμε με χαρά σε εκδηλώσεις που μας προσκαλούν αλλά και εκείνοι σε αυτές που διοργανώνουμε εμείς» σχολιάζει η γραμματέας Πρεσβείας Β’. Αυτό γίνεται και στις εθνικές επετείους, φέτος όμως η ελληνική παροικία δεν γιόρτασε λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία θέλοντας να σεβαστούν τα δεινά της ελληνικής παροικίας στη Μαριούπολη.
Η κα Καρκαμπάση βρίσκεται στην Πρεσβεία από το 2020, όπως κι η πρέσβης, ενώ συνολικά δέκα Έλληνες εργάζονται στην ελληνική πρεσβεία, 6 εξ Αθήνας κι οι υπόλοιποι ως επιτόπιο προσωπικό. Η ζωή στην Ελβετία είναι αρκετά καλή για την ίδια, ενώ όπως αναφέρει επισκέφτηκε το καλοκαίρι που μας πέρασε τα «φανταστικά Χανιά» και απόλαυσε τη διαμονή της στην πόλη μας. Τέλος, στην ερώτησή μας για ενδεχόμενους κρητικούς συλλόγους εκεί, μας αναφέρει ότι υπάρχουν ενδείξεις για έναν στη Ζυρίχη, ο οποίος ωστόσο δεν φαίνεται να είναι ενεργός.
