Ποια είναι η θέση της Ευρώπης απέναντι στις δύο αντίπαλες υπερδυνάμεις, τις ΗΠΑ και την Κίνα; Μετά το Αφγανιστάν και την κρίση των υποβρυχίων, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντήθηκαν χθες Τρίτη το βράδυ στη Σλοβενία για πρώτη φορά, διακηρύσσοντας τη βούλησή τους να ενισχύσουν την επιρροή τους.
Οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συζητούσαν ακόμη αργά το βράδυ στο δείπνο στο κάστρο Μπέρντο, όχι μακριά από τη σλοβενική πρωτεύουσα, τη Λιουμπλιάνα, την παραμονή μιας άτυπης Συνόδου Κορυφής αφιερωμένης στη διεύρυνση της ΕΕ στα δυτικά Βαλκάνια.
Πρόκειται για «ευκαιρία, μετά τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις (…) να δούμε πώς η ΕΕ θα μπορούσε να ασκήσει περισσότερη επιρροή σε διεθνές επίπεδο», συνόψισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Σαρλ Μισέλ, κατά την άφιξή του στη Σλοβενία, η κυβέρνηση της οποίας ασκεί το τρέχον εξάμηνο την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ.
«Να είμαστε ξεκάθαροι»
Ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, που δεν έχει ξεπεράσει ακόμη την ακύρωση της τεράστιας σύμβασης για την προμήθεια γαλλικών συμβατικών υποβρυχίων στην Αυστραλία, η οποία προτίμησε να συνάψει τριμερή στρατηγική συμφωνία με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, κάλεσε τους Ευρωπαίους να «είναι ξεκάθαροι» με τους εαυτούς τους.
Ξεκάθαροι για «το τι θέλουμε για εμάς, για τα σύνορά μας, για την ασφάλειά μας».
Στο μενού του δείπνου, το κεντρικό ζήτημα ήταν πώς θα «συνεργαστούμε με καλή πίστη με ιστορικούς εταίρους μας», ενώ θα «αυξάνουμε την ανεξαρτησία και την κυριαρχία μας», εξήγησε.
Πριν αναχωρήσει για τη Σλοβενία, ο κ. Μακρόν είχε τετ-α-τετ με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στο Παρίσι.
Ωστόσο οι σκανδιναβικές και οι βαλτικές χώρες ζητούν σύνεση, επιμένοντας στην προάσπιση της διατλαντικής σχέσης.
«Η ΕΕ δεν μπορεί να κλειστεί στον εαυτό της», επιχειρηματολόγησε ο σουηδός πρωθυπουργός Στέφαν Λεβέν, σύμφωνα με το εθνικό πρακτορείο ειδήσεων TT, καλώντας «να αναπτυχθεί η συνεργασία τόσο με την Κίνα όσο και με τις ΗΠΑ».
Ο Τζο Μπάιντεν, διατεθειμένος να προσφέρει εγγυήσεις μετά το επεισόδιο, χαρακτήρισε την ΕΕ «θεμελιώδη εταίρο» κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής συνδιάλεξης που είχε τη Δευτέρα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.
Γεωπολιτικός αναβρασμός
Η υπόθεση των υποβρυχίων καταγράφηκε μερικές εβδομάδες μετά τη χαοτική αποχώρηση του αμερικανικού στρατού από το Αφγανιστάν τον Αύγουστο, που ενεργοποίησε το αντανακλαστικό της αυτονομίας στους ευρωπαίους ηγέτες.
Η δημιουργία ευρωπαϊκής δύναμης ταχείας αντίδρασης με 5.000 στρατιωτικούς συζητείται εδώ και μήνες και το αφγανικό φιάσκο έδωσε νέα ώθηση στον διάλογο αυτό καθώς υπογράμμισε τις στρατιωτικές ανεπάρκειες της Γηραιάς Ηπείρου, με τη Γαλλία να πρωτοστατεί.
«Οι πρόσφατες εξελίξεις αποτελούν συμπτώματα βαθιών γεωπολιτικών μεταβολών. Αντιδρώντας, πρέπει να αναπτύξουμε τη δυνατότητά μας να αναλαμβάνουμε δράση», σχολίασε μέσω Twitter ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, ο Τζουζέπ Μπορέλ.
Η γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ ήταν επίσης παρούσα, σε ένα από τα τελευταία της ευρωπαϊκά ραντεβού, την ώρα που διεξάγονται δύσκολες διαπραγματεύσεις στη Γερμανία για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης.
Η προσεχής αποχώρησή της από το προσκήνιο θα αφήσει το πεδίο ελεύθερο σε άλλους ηγέτες, όπως ο κ. Μακρόν, ο ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι ή ο ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, που δεν κρύβουν την βούλησή τους να βάλουν το σημάδι τους.
Και η ενέργεια στο μενού
Σε ό,τι αφορά την Κίνα, αγορά την οποία εποφθαλμιούν ισχυρές γερμανικές βιομηχανίες, η κυρία Μέρκελ επιδίωξε προσέγγιση, όμως η συμφωνία για τις επενδύσεις που σύναψαν στα τέλη του 2020 οι Βρυξέλλες και το Πεκίνο παραμένει υπό αναστολή επ’ αόριστον, εξαιτίας των εντάσεων γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Άλλη θεματική του δείπνου, κατά τη γαλλική προεδρία: «η αύξηση των τιμών της ενέργειας», εξέλιξη που θορυβεί πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους την Ισπανία, την Ελλάδα, την Πολωνία.
Μπροστά στη θεαματική άνοδο των τιμών, και την ανησυχία για τις κοινωνικές επιπτώσεις που θα έχει, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εισηγηθεί την ερχόμενη εβδομάδα βραχυπρόθεσμες λύσεις, προτού γίνει πιο βαθιά συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής της 21ης και της 22ης Οκτωβρίου.
Στο φόντο της συνόδου, εν μέσω της πανδημίας του νέου κορονοϊού, οι αντιεμβολιαστές θέλησαν να ακουστεί η φωνή τους: χιλιάδες συγκεντρώθηκαν στο κέντρο της Λιουμπλιάνας, με την αστυνομία να χρησιμοποιεί εκτοξευτήρες νερού υπό πίεση και δακρυγόνα για να τους διαλύσει.
