«Ό,τι και να ανακαλύψοµε, µετά από λίγο πληροφορούµαστε ότι το είχε ανακαλύψει, πολλούς αιώνες νωρίτερα, ο µικρός λαός των Αρχαίων Ελλήνων».
Φ. Νίτσε (Παράφραση)
Οι υφιστάµενες ανισότητες παγκοσµίως αυξάνονται ταχύτερα από την αύξηση της οικονοµίας. Αυτές οι κοινωνικές και κυρίως οι οικονοµικές ανισότητες, τα χάσµατα παιδείας και πολιτισµού, η αναξιοκρατία και οι αυξανόµενες µεταναστευτικές ροές επιτείνουν, ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες, την ανάδειξη αντισυστηµικών πολιτικών τάσεων. Οι δισεκατοµµυριούχοι του πλανήτη αυξήθηκαν από 470 άτοµα το 2000 σε 2650 το 2023. Αντίστοιχα, ο συνολικός πλούτος τους αυξήθηκε από 0,90 τρισεκατ. $ το 2000, σε 13,10 τρισεκατ. $, το 2021 , δηλαδή κατά 1455,56 %, ενώ η παγκόσµια οικονοµία αυξήθηκε από 33,84 τρισεκατ. $ το 2000 µόνο κατά 310,28 % φθάνοντας τα 105 τρισεκατ. $ σήµερα (Αγγελάκης, 2024). Η παγκόσµια αυτή αύξηση είναι πραγµατική, σύµφωνα µε στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Εurostat) και µειώνεται αναλογικά µε τον ετήσιο πληθωρισµό. Όσον αφορά το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), σε Μονάδες Αγοραστικής ∆ύναµης, η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) των 27 το 2023, µε επίδοση 67% του µέσου όρου της ΕΕ, µε τη Βουλγαρία να είναι η µοναδική χώρα µε τη χαµηλότερη επίδοση 64% του µέσου όρου. Το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ καταγράφεται σε Λουξεµβούργο, Ιρλανδία και Ολλανδία µε επιδόσεις από 130% έως και 240% του µέσου όρου της ΕΕ. Το επίπεδο παρέµεινε αµετάβλητο σε σύγκριση µε το 2022, ενώ έχει βελτιωθεί ελαφρώς σε σχέση µε το 2021 (63%), σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εurostat (Πίνακας 1).
Επίσης, η Ελλάδα εµφανίζει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό φτώχειας µετά τη Λετονία, στην ΕΕ των 27 χωρών. Με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιµα δεδοµένα, 1 στους 5 κατοίκους στην Ελλάδα (δηλαδή το 20%) βρίσκεται κάτω από το όριο φτώχειας. Ιδιαίτερα υψηλό είναι και το ποσοστό µακροχρόνιας φτώχειας, το οποίο ανέρχεται σε 14% (το δεύτερο µεγαλύτερο στην ΕΕ των 15 χωρών).
Παρά τη σηµαντική άνοδο του ΑΕΠ στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία, η φτώχεια και οι ανισότητες παραµένουν σχεδόν αµετάβλητες, µε µικρή µείωση µόνο στο ποσοστό φτώχειας. Υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας στην Ελλάδα εµφανίζουν τα νοικοκυριά µε υπεύθυνο αυτοαπασχολούµενο στον αγροτικό τοµέα, εργαζόµενο µερικής απασχόλησης ή άνεργο. Εντούτοις, θα πρέπει να επισηµανθεί ότι τη µεγαλύτερη συνεισφορά στη φτώχεια έχουν τα νοικοκυριά µε υπεύθυνο συνταξιούχο, µισθωτό ή αυτοαπασχολούµενο σε µη αγροτικό τοµέα (συνολικά 65,7%).
Σε όρους αγοραστικής δύναµης, η Ελληνική οικονοµία καταλαµβάνει σήµερα την 54η θέση παγκοσµίως, µε ΑΕΠ στα 224 δισεκατ. $ σε σταθερές τιµές. Ως µέλος της ΕΕ, η Ελλάδα ήταν η δέκατη έκτη µεγαλύτερη οικονοµία του µπλοκ της ΕΕ το 2022. Όµως, σήµερα στην Ελλάδα, το ΑΕΠ των 10 πλουσιότερων Ελλήνων είναι 26,80 δισεκατ. $, που αντιστοιχεί στο 12 % του Ελληνικού ΑΕΠ.
*O Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι επίτιµο µέλος και διακεκριµένο fellow της Παγκόσµιας Εταιρείας Υδατικών Πόρων
Βιβλιογραφία
Αγγελάκης, Α. Ν. (2024). Αυξάνει η Ανθρώπινη Φτωχοποίηση µε τις ∆ιευρυνόµενες Ανισότητες του Πλανήτη. Χανιώτικα Νέα, Χανιά Κρήτης, 03/01/2024, https://www.haniotika-nea.gr/ayxanei-i-anthropini-ftochopoiisi-me-tis-dieyrynomenes-anisotites-toy-planiti/
