Στις ειδήσεις, διαβάζαµε τις προηγούµενες εβδοµάδες, την ένταση που υπάρχει στην αυτόνοµη περιοχή του Ναγκόρνο Καραµπάχ του Αζερµπαϊτζάν που κατοικείται επί το πλείστον από Αρµενίους.
Σύµφωνα µε ειδησεογραφικά πρακτορεία, κύµατα κατοίκων αρµενικής καταγωγής εγκαταλείπουν τον θύλακα.
Ως αφορµή αυτά τα γεγονότα, θα καταγράψουµε επιγραµµατικά, ορισµένες ιστορικές πτυχές στη σχέση Ελλήνων και Αρµενίων.
Έλληνες και Αρµένιοι έχουν κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία ανάγονται στην αρχαιότητα και τον µεσαίωνα.
Η φυλή του Καυκάσου ήταν από τις πρώτες που ασπάστηκε τον χριστιανισµό.
Γι’ αυτό τον λόγο, αφού η συνθήκη της Λωζάνης και η σύµβαση της ανταλλαγής των πληθυσµών είχαν θρησκευτικά κριτήρια, πλήθος ορθοδόξων αρµενικής καταγωγής, κατέφυγε στην Ελλάδα, µετά το 1923 και εντάχθηκε άµεσα στο εργατικό δυναµικό, που ενίσχυσε οικονοµικά τη χώρα µας.
Επίσης, είναι γνωστό τοις πάσι, οι διώξεις και ο εξανδραποδισµός που βίωσαν τα δύο έθνη επί πολλά έτη, όπως και η προσπάθεια προσέγγισης Ποντίων και Αρµενίων για ίδρυση Ποντοαρµενικής οµοσπονδίας πριν τη Μικρασιατική καταστροφή.
Μετά τη λήξη του Μεγάλου Πολέµου υπήρξε µία βραχύβια ανεξάρτητη αρµενική κρατική οντότητα (1918-1922) η οποία καταλύθηκε.
Έκτοτε και µέχρι το 1991, η Αρµενία ήταν σοβιετική δηµοκρατία.
Η µακροχρόνια αυτή απουσία σταθερής κρατικής οντότητας, είχε εξαναγκάσει πολλούς Αρµενίους, να ‘‘ριζώσουν’’ σε πολλές περιοχές της υφηλίου.
Όπως οι ελληνικές κοινότητες, έτσι και οι αρµενικές, είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στα αστικά κέντρα πολλών κρατών. Με έφεση στις τέχνες και τα γράµµατα και µε υψηλό ευρύτερα πνευµατικό και πολιτικό επίπεδο, οι αρµενικές παροικίες επηρέασαν πόλεις και σηµεία όπου υπήρξαν.
Θα τερµατίσουµε, µε ένα ακόµη παράδειγµα που αφορά την Κρήτη, είναι ο οικισµός Αρµένοι.
Οι Αρµένοι Αποκορώνου, έλαβαν την ονοµασία τους, από τους στρατιώτες που εγκατέστησε ο αυτοκράτωρ Νικηφόρος Φωκάς, µετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Σαρακηνούς Άραβες το 961 µ.Χ.
Σκοπός αυτής της εγκατάστασης, ήταν η προστασία της νήσου και η διακοπή αποχριστιανισµού της, έτσι ώστε, να είναι οµαλότερη η κοινωνικοπολιτική επανένταξη της, στο Βυζαντινό κράτος.
∆ιαπιστώνουµε λοιπόν, ότι η ιστορία των Αρµενίων είναι πανάρχαια και η σχέση µε τους Έλληνες στενή.
Έγιναν αγγελιοφόροι του χριστιανικού λόγου στα σύνορα της Ευρώπης, εργάστηκαν για την οικονοµική αναδιάρθωση της πατρίδας τους όπως και της χώρας µας, και συνέδραµαν στην πολιστισµική αναγέννηση της Κρήτης.
Παραθέτω λόγια του Ελ. Βενιζέλου «[…] Αυτό που µπορώ να σας πω είναι ότι αν και δεν υπάρχει πολύ ελληνικό αίµα µέσα στο αρµενικό, αντίθετα υπάρχει πολύ αρµενικό αίµα µέσα στο κρητικό (χειροκροτήµα)» (1).
*Ο Μιχάλης Σµυρλάκης είναι Πτυχιούχος Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστηµίου
ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ
(1) σελ. 38 Η Ελληνοαρµενική συναδέλφωση
Οι οµιλίες που εκφωνήθηκαν στο Παρίσι στις 16 Ιανουαρίου 1919, δύο µέρες πριν από την επίσηµη έναρξη του Συµβουλίου της Ειρήνης, σε εκδήλωση των Αρµενίων προς τιµήν του Έλληνα πρωθυπουργού Ελ. Βενιζέλου
Επιµέλεια- Εισαγωγή : I.K ΧΑΣΙΩΤΗΣ
Μετάφραση : T. ΒΑΡΚΙΤΖΙΑΝ
Εθν. Ίδρυµα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”
Χανιά 2022
