Σ
τον απόηχο του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου, η απειλή σύγκρουσης µε τη Σοβιετική Ένωση προκάλεσε διάχυτη αίσθηση ανησυχίας στις ΗΠΑ. Το κλίµα αυτό, οδήγησε τα περισσότερα Σωµατεία και Ιδρύµατα στο να ενισχύσουν τη δέσµευσή τους στις “αµερικανικές αξίες”. Το Χόλιγουντ δεν εµεινε ανεπηρέαστο από αυτή τη συνθήκη και το 1944 εµφανίστηκε η Motion Picture Alliance for the Preservation of American Ideals (σ.σ: σε ελεύθερη µετάφραση, Συµµαχία των κινηµατογραφιστών για την προάσπιση των Αµερικανικών Ιδεωδων) γνωστή ως MPA. Η Συµµαχία κατάφερε να εξασφαλίσει ότι οποιοσδήποτε επαγγελµατίας ασχολούνταν µε το σενάριο, τη σκηνοθεσία ή την υποκριτική θα εξοστρακιζόταν από τη βιοµηχανία του κινηµατογράφου αν ήταν κοµµουνιστής ή υποστήριζε τον κοµµουνισµό.
Μπορεί η δηµιουργία του MPA να υποκινήθηκε από την επιθυµία να διαφυλαχθούν οι αµερικανικές αξίες ωστόσο τα αποτελέσµατα ήταν τραγικά και σήµερα οι δράσεις του απαξιώνονται, ως κατακριτέες και µη δηµοκρατικές . Η δύναµη του Σωµατείου κράτησε εκτός δουλειάς για χρόνια (ή –σε όρισµένες περιπτώσεις- για πάντα) αξιόλογους καλλιτέχνες που κατηγοριοποιήθηκαν ως «ανατρεπτικοί». Αυτοί οι συγγραφείς, σκηνοθέτες, κινηµατογραφιστές και ηθοποιοί µπήκαν σε µαύρη λίστα και δεν µπορούσαν να εργαστούν εξαιτίας των φρονηµάτων τους. Σήµερα θα δούµε παρέα µερικές από αυτές τις ιστορίες.
Οι δέκα του Χόλυγουντ
Οι «∆έκα του Χόλιγουντ» ήταν µια οµάδα σεναριογράφων που αντιµετώπισαν κατηγορίες επειδή υποστήριζαν το Κοµµουνιστικό Κόµµα. Τον Νοέµβριο του 1947, κλήθηκαν ενώπιον της Επιτροπής Αντιαµερικανικών ∆ραστηριοτήτων της Βουλής στο Κογκρέσο για να απολογηθούν. Αν αρνούνταν ότι είναι κοµµουνιστές, θα αντιµετώπιζαν ακόµα σκληρότερο έλεγχο. Αν παραδέχονταν πως υποστηρίζουν το Κόµµα, θα πιέζονταν ανελέητα να αποκαλύψουν τα ονόµατα και άλλων µελών. Η Επιτροπή Αντιαµερικανικών ∆ραστηριοτήτων της Βουλής επέµενε να παραδεχτούν τη συµµετοχή τους στο Κόµµα και να δώσουν τα ονόµατα των συντρόφων τους.
Ωστόσο, η οµάδα των δέκα, συµπεριλαµβανοµένου του διάσηµου συγγραφέα Dalton Trumbo, επέλεξε να µην απαντήσει σε καµία από τις ερωτήσεις επικαλούµενοι το δικαίωµά τους να µην µιλήσουν, δικαίωµα που προστατεύεται από την Πέµπτη Τροπολογία του Συντάγµατος. Αυτό ωστόσο δεν έκανε τη ζωή τους ευκολότερη…
Καταδικάστηκαν όλοι σε φυλάκιση για περιφρόνηση του δικαστηρίου και τους απαγορεύτηκε να εργαστούν ξανά στο Χόλιγουντ. Χρόνια αργότερα, πολλοί από αυτούς τους σεναριογράφους – συµπεριλαµβανοµένου του Trumbo – κατάφεραν να συνεχίσουν την καριέρα τους, αλλά έγραφαν µε ψεύτικα ονόµατα και συνεργάζονταν «κρυφά» σε παραγωγές φίλων τους.
∆είτε το σχετικό βίντεο εδώ: https://youtu.be/taancRcLQ8o
Ο φεµινισµός στο… στόχαστρο
Υπήρξε µια εποχή που κινηµατογραφιστές µε κοµµουνιστικές συµπάθειες συµπεριέλαβαν δυναµικούς γυναικείους χαρακτήρες στις ταινίες τους. Στη Σοβιετική Ένωση πολλές ταινίες των µέσων του αιώνα παρουσίαζαν τέτοιους ρόλους γυναικών µε την Tatyana Samoylova να ξεχωρίζει. Ηταν λογικό λοιπόν που τη δεκαετία του 1940, το Χόλιγουντ ακολούθησε και δηµιουργήθηκαν κάποιες αξιόλογες φεµινιστικές ταινίες. Ωστόσο µετά τον ∆εύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο, η τάση άρχισε να… εξαφανίζεται. Επιστρέφοντας οι σύζυγοι από το µέτωπο, ήθελαν οι γυναίκες τους να επιστρέψουν στο σπίτι και να αφήσουν τις δουλειές τους. Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτική τάση στην Αµερική ήθελε και επισήµως τις γυναίκες νοικοκυρές πλήρους απασχόλησης, διότι η γυναικεία εργασία αποτελούσε –κατά τους συντηρητικούς ηγέτες- απειλή για τον παραδοσιακό αµερικανικό τρόπο ζωής. Σε αυτό δεν βοήθηκε καθόλου ότι συνεχίζονταν οι σοβιετικές ταινίες µε πρωταγωνίστριες γυναίκες που συνδύαζαν µε επιτυχία καριέρα και οικογένεια. Αυτές οι ταινίες αντιµετωπίστηκαν από τις ΗΠΑ εχθρικά, ως κοµµουνιστική προπαγάνδα (!). Το 1951, έκανε πρεµιέρα η ταινία I Can Get It for You Wholesale. Η υπόθεση επικεντρωνόταν γύρω από τη Χάριετ, µια δυναµική γυναίκα που αρνήθηκε πρόταση γάµου για να ακολουθήσει καριέρα ως σχεδιάστρια µόδας στη Νέα Υόρκη. Στο τέλος της ταινίας βέβαια, η Χάριετ συνειδητοποίησε ότι οι φίλοι, η οικογένεια και η αγάπη είχαν µεγαλύτερη αξία από τα χρήµατα και την επαγγελµατική επιτυχία. Παρότι η ταινία είχε µηνύµατα υπέρ του καπιταλισµού και του επιχειρηµατικού πνεύµατος, παρότι τελικά η Χάριετ «συνετίστηκε» και διάλεξε την αγάπη πάνω από τη δουλειά η εστίαση της ταινίας σε µια επιτυχηµένη γυναίκα θεωρήθηκε «αντιαµερικανικη». Κατά συνέπεια, η ταινία απαγορεύτηκε προκειµένου να αποτραπεί µια υποτιθέµενη «πλύση εγκεφάλου» των µαζών. Ο Abraham Polonsky, συγγραφέας και σκηνοθέτης του I Can Get It for You Wholesale, ανακρίθηκε εξαιτίας αυτής της ταινίας και τελικά µπήκε στη µαύρη λίστα της κινηµατογραφικής βιοµηχανίας. Ως συνέπεια, οι σεναριογράφοι φοβούνταν να ενσωµατώσουν φεµινιστικά θέµατα στα σενάρια τους, γιατί ήξεραν πως θα αντιµετωπίσουν κατηγορίες ότι είναι φιλοκοµµουνιστές. Χρειάστηκαν δεκαετίες για να συνέλθει το Χόλιγουντ από τον αντίκτυπο της µαύρης λίστας όσον αφορά στη φεµινιστική θεµατολογία και σχεδόν όλη τη δεκαετία του 1950, η εικόνα της ιδανικής µαµάς, χαρωπής νοικοκυράς, που έµενε στο σπίτι, µεγάλωνε τα παιδιά, µαγείρευε, έψηνε κέικ και έφερνε τις… παντόφλες στον άντρα του σπιτιού, κυριάρχησε στις ταινίες.
∆είτε το σχετικό βίντεο εδώ: https://youtu.be/zlnH6V83QRA
Ο ‘‘Σπάρτακος’’ και το τέλος της ‘‘µαύρης λίστας’’
Το ghostwriting (σ.σ: η συγγραφή σεναρίων µε ψεύτικό όνοµα) έγινε σανίδα σωτηρίας για τους σεναριογράφους της µαύρης λίστας που ήθελαν να συνεχίσουν να εργάζονται. Ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς, όπως είδαµε και πιο πάνω, ήταν ο Dalton Trumbo. Έγραψε κρυφά την εξαιρετικά δηµοφιλή ταινία Roman Holiday και την έδωσε στον φίλο Ian McClellan Hunter. Η ταινία κέρδισε Όσκαρ, χωρίς ωστόσο καµία αναφορά στον Trumbo –εφόσον έγραφε µε ψεύτικό όνοµα. Και χρειάστηκαν αρκετές δεκαετίες µέχρι να αποκατασταθούν τα πράγµατα.
Η King Brothers Productions, που πίστευε στο ταλέντο του Trumbo και τον έβλεπε µε συµπάθεια του πρόσφερε (πενιχρούς) µισθούς για να γράψει b-movies (σ.σ: όχι πρωτοκλασάτες ταινίες, αλλά ταινίες µε χαµηλό προϋπολογισµό, β’ διαλογής). Τα χρήµατα που έπαιρνε ήταν ελάχιστα, σε σχέση µε τις πρότερες αµοιβές του, όµως το ταλέντο του έλαµψε και κάτω από αυτές τις συνθήκες. Το 1957 θριάµβευσε µε το The Brave One, που του χάρισε άλλο ένα Όσκαρ. Βεβαίως δεν το παρέλαβε εκείνος, αφού είχε υπογράψει το σενάριο ως «Ρόµπερτ Ριτς».
Το 1960 όταν ο Κερκ Ντάγκλας πρωταγωνίστησε στην επική ταινία «Σπάρτακος». Τη διασκευή του σεναρίου της είχε κάνει ο Trumbo , µε ψευδώνυµο φυσικά. Ωστόσο ο Ντάγκλας επέµεινε να εµφανιστεί το όνοµα του Trumbo, ώστε να µπορεί να λάβει εύσηµα για το σενάριο, όπως ήταν ηθικά δίκαιο. Ετσι, το όνοµα του Trumbo µπήκε ξανά στους τίτλους.
Ωστόσο, το MPA και οι µαύρες λίστες του Χόλιγουντ παρέµειναν για αρκετό καιρό ακόµα. Παρά τη συµβολική νίκη του Σπάρτακου, το επίσηµο τέλος της εποχής των Blacklist άργησε περισσότερο από µια δεκαετία. Τελικά, η το 1975, η Επιτροπή Αντιαµερικανικών ∆ραστηριοτήτων της Βουλής στο Κογκρέσο διαλύθηκε, αφού πλέον δεν είχε αντικείµενο. Κάπως έτσι έπεσε η αυλαία µιας ντροπιαστικής εποχής στο κατά τ’ αλλα «λαµπερό» Χόλιγουντ.
∆είτε το σχετικό βίντεο εδώ: https://youtu.be/KZZMyimbO9A
