“Ποτά” νοούνται φυσικά ή τεχνητά γενικά προϊόντα απαραίτητα ή κατάλληλα για διατροφή ή να χρησιμοποιηθούν σαν ευφραντικά υγρά
Κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες
α) Τα αλκοολούχα ποτά
β) Τα ελεύθερα αλκοόλης ποτά
γ) Τα ύδατα
“Αλκοολούχα ποτά” είναι ποτά που περιέχουν αιθυλική αλκοόλη σε οποιοδήποτε ποσοστό που προέρχεται είτε από φυσική ζύμωση, είτε από προσθήκη κατά την επεξεργασία
Διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες
α) Κρασιά
β) Μπύρα
γ) Οινοπνευματώδη ποτά γενικά
Για την παρασκευή και διάθεση των παραπάνω αλκοολούχων ποτών, πρέπει να εφαρμόζονται οι ισχύουσες διατάξεις και όροι που προβλέπονται από τους αντίστοιχους νόμους του Γενικού Χημείου του Κράτους και του Κώδικα Τροφίμων Ποτών.
Τα αλκοολούχα ποτά όταν καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες και όχι σε συνεχή χρόνο, μπορεί να έχουν κάποια ευεργετικά αποτελέσματα στον ανθρώπινο οργανισμό όπως ένα μικρό ποτήρι κόκκινο κρασί καθημερινά . Όμως η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να επιφέρει σειρά αρνητικών συνεπειών, όπως σύγχυση, απώλεια μνήμης, ναυτία, πονοκεφάλους και πολλές φορές οξεία δηλητηρίαση.
Μάλιστα η επιστημονική έρευνα έχει καταδείξει ότι μακροπρόθεσμα, υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση οποιασδήποτε ποσότητας αλκοόλ και ενός αυξημένου κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του μαστού.
Επίσης έχουν εντοπίσει μια σχέση ανάμεσα στην τακτική κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ και κάποιου αριθμού ασθενειών, όπως η ηπατική ανεπάρκεια, η υψηλή πίεση του αίματος και ο αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης συγκεκριμένων τύπων καρκίνου , ακόμη πολλών σωματικών και ψυχικών προβλημάτων υγείας .
“Ελεύθερα αλκοόλης ποτά”
Ελεύθερα αλκοόλης ποτά είναι προϊόντα που παρασκευάζονται με τη χρησιμοποίηση συγκεκριμένων φυσικών ή τεχνητών πρώτων υλών , κατάλληλα αναμεμιγμένων , χωρίς την ύπαρξη αιθυλικής αλκοόλης , όπως διάφοροι παστεριωμένοι φυσικοί χυμοί , σιρόπια διαφόρων εδωδίμων καρπών,αραιωμένοι με επιτραπέζιο νερό κ.λ.π. Διατίθενται στην κατανάλωση τυποποιημένοι μόνο σε αεροστεγή συσκευασία, εκτός των περιπτώσεων που μπορούν να προσφερθούν στον καταναλωτή απευθείας σε χύμα κατάσταση, κατόπιν επιθυμίας του.
Ελεύθερα αλκοόλης ποτά θεωρούνται και αυτά που περιέχουν αλκαλοειδή , όπως ΚINA, COLA, καφεΐνη που το ποσοστό της δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 150 mg/l. Θα πρέπει όλα τα παραπάνω να αναγράφονται στην επισήμανση -ετικέτα στο ίδιο οπτικό πεδίο με την ονομασία πώλησης.
Επιτρέπεται η χρήση προσθέτων (συντηρητικών, χρωστικών, γλυκαντικών, γαλακτοποιητικών κ.λ.π) , σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Τροφίμων -Ποτών .
Τα πιο γνωστά ελεύθερα αλκοόλης ποτά είναι από φυσικούς χυμούς φρούτων και λαχανικών που παρασκευάζονται από αυτούσιους χυμούς συμπυκνωμένους, απλούς ή σύνθετους, αραιωμένους με πόσιμο νερό, με ή χωρίς χρήση γλυκαντικών υλών.
“ΡΟΦΗΜΑΤΑ”
Τα ροφήματα είναι προϊόντα που παρασκευάζονται από εκχύλιση ή διάλυση σε θερμό ή ψυχρό νερό διαφόρων φυτικών προϊόντων ή σκευασμάτων τους .Μπορούν να περιέχουν διάφορες αρτυματικές ύλες π.χ κιτρικό οξύ, αρωματικές ύλες και αιθέρια έλαια.
Παραδείγματα φυτικών προϊόντων για την παρασκευή ροφημάτων μπορούμε να παραθέσουμε όπως παρακάτω .
α) Ο καφές
β) Το τσάι
γ) Το κακάο
δ) Η σοκολάτα
ε) Το χαμομήλι
στ) Το φασκόμηλο
ζ) Η κανέλλα
η) Το τίλιο
Επιτρέπεται να διατίθενται στο εμπόριο και σε συσκευασμένη μορφή , από εργαστήρια επανδρωμένα με τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό
Σημειώνουμε ότι όλα τα παραπάνω περιγραφόμενα ποτά ελεύθερης αλκοόλης και ροφήματα , δεν προκαλούν απολύτως καμία βλάβη στον ανθρώπινο οργανισμό
Όμως το μεγάλο πρόβλημα τα τελευταία σαράντα χρόνια , για τα αλκοολούχα ποτά , λόγω της τεράστιας κατανάλωσης των , είναι η κυκλοφορία νοθευμένων και μάλιστα πολλές φορές επικινδύνων για την δημόσια υγεία . Μάλιστα συνηθίζεται να χαρακτηρίζονται <<μπόμπες>> , που είναι μια σημαντική απειλή ,για τον κάθε άνθρωπο και ιδιαίτερα για τους νέους .Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας , υπολογίζει πως το 25% των αλκοολούχων ποτών που καταναλώνονται παγκοσμίως είναι παράνομα . Το πρόβλημα διογκώνεται στις τουριστικές περιοχές , όπου ενθαρρύνεται η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών .
Τα νόμιμα κυκλοφορούντα αλκοολούχα ποτά , είναι συνήθως τα επώνυμα , ενώ τα παράνομα είναι τα νοθευμένα και ιδιαίτερα οι “μπόμπες”.
Επανειλημμένα οι Αστυνομικές Αρχές έχουν εντοπίσει αποθήκες και εργαστήρια με νοθευμένα ποτά.
Πώς γίνεται η νοθεία στα αλκοολούχα ποτά;
Η αιθυλική αλκοόλη που είναι το βασικό συστατικό των εν λόγω ποτών και λόγω της υψηλής τιμής της , αντικαθίσταται από υποκατάστατα της , με παρόμοιες ιδιότητες και μάλιστα πολύ επικίνδυνες για την υγεία. Πολλές φορές στην νοθεία συμμετέχει και η μεθανόλη ή μεθυλική αλκοόλη όπως ονομάζεται στην επιστημονική ορολογία , που είναι ένα αρκετά επικίνδυνο αλκοόλ, γιατί η υπερβολική κατανάλωση του προκαλεί τύφλωση.
Θα ήθελα να αναφερθώ και σε κάποιες προσωπικές εμπειρίες μου, κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας υπηρεσιακής μου καριέρας στο αντικείμενο του ελέγχου της αγοράς τροφίμων και ποτών της Δυτικής Κρήτης και της βιομηχανικής εμπειρίας μου.
Διαχρονικά είχα διεξαγάγει πολλούς δειγματοληπτικούς ελέγχους σε προσφερόμενα αλκοολούχα ποτά σε χώρους αναψυχής και διασκέδασης και προπαντός σε κέντρα νέων και προ πολλών τριάντα έτη, είχαν βρεθεί νοθευμένα επώνυμα ποτά .Τα νεώτερα περίπου είκοσι χρόνια δεν είχε διαπιστωθεί καμία παράβαση νοθείας .
Περιπτώσεις τύφλωσης νέων εφήβων λόγω υπερβολικής κατανάλωσης τσικουδιάς (ρακής), είχαν πιστοποιηθεί σε δύο περιπτώσεις. Οι νέοι μάλιστα υπεβλήθηκαν άμεσα σε αφαιμαξομετάγγιση στο Νοσοκομείο .
Από τους δειγματοληπτικούς ελέγχους σε διάφορες συσκευασίες τσικουδιάς , διαπιστώθηκε η επικινδυνότητα της, αυτής που ήταν σε πλαστικές φιάλες.
Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα να μην παραμένει συσκευασμένη σε πλαστικές φιάλες η τσικουδιά.
*Ο Αναστάσιος Τριποδιανάκης
είναι χημικός, πρώην προϊστάμενος
της Διεύθυνσης Εμπορίου Χανίων
και της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Ρεθύμνης
