» Αφιερώματα στα 200 χρόνια από την έναρξη του αγώνα της εθνικής παλιγγενεσίας
Το κύμα του Φιλελληνισμού που ξέσπασε στην Ευρώπη το πρώτο τέταρτο του 19ου αιώνος υπήρξε μέγα. Θα ήταν ανιστόρητο και εθνικώς ανώφελο, ίσως και βλαπτικό να αμφισβητηθεί ο Φιλελληνισμός. Ωστόσο, δίκαιο είναι να γίνει κάποιος διαχωρισμός και αυτός να πειραθεί με κριτήρια επιστημονικά, αντικειμενικά.
Πλάι στους μεγάλους Φιλέλληνες, που ποτέ δεν επισκέφτηκαν την Ελλάδα, όπως ο Χαίντλεριν, ο Γκαίτε, ο Ντελακρουά, ο Ουγκώ, ο Σέλεϋ, αλλά την δόξασαν με το έργο τους, ήταν και κάποιοι τυχοδιώκτες και παραβατικοί. Κιβδηλοποιοί, απατεώνες, αρχαιοκάπηλοι, κλέφτες, ιλαροτραγικοί. Ένας γερμανός πολεμιστής γράφει: «Σκότωναν τα ζώα των κατοίκων, άλλοι έκλεβαν τα τιμαλφή τους. Ένας άρπαξε φανερά από το γραφείο του Υπουργού των Οικονομικών εκατοντάδες γρόσια. Μερικοί ζητούσαν από τον Υπουργό της Αστυνομίας γυναίκες…».
Ο Γάλλος Συνταγματάρχης Βαλέστρα εισηγήθηκε στον Υψηλάντη τη δολοφονία του Κολοκοτρώνη: «Υψηλότατε, ήρθε η στιγμή… Αν μας δώσετε την άδεια, αύριο το πρωΐ ο Κολοκοτρώνης και οι δορυφόροι του δεν θα υπάρχουν…». Αυτόν τον άνθρωπο τον τιμήσαμε, δίνοντας το όνομά του σε έναν αθηναϊκό δρόμο. Εκτός από τους Φιλέλληνες του Πέτα, που βρήκαν ένδοξο θάνατο, οι πιο πολλοί αλληλοεξοντώθηκαν σε μονομαχίες.
Σημειώνει ένας τίμιος Φιλέλληνας: «Το αδύνατο στρατιωτικό μας σώμα περιλαμβάνει δυστυχώς χυδαία καθάρματα. Απάτη, μεθύσια, συμπλοκές στην ημερήσια διάταξη».
Ένας από τους γνήσιους Φιλέλληνες, ο Ηenry post, γράφει: «Μεταχειρίζονται τους Έλληνες με ιταμότητα, χειρότερα από τους Τούρκους. Οι διευθαρμένοι Άγγλοι, Γάλλοι και Γερμανοί… ήταν αλαζόνες και αρπακτικοί και ήθελαν ν’ αποκτήσουν δύναμη, επιρροή και πλούτο.
Ζούσαν απαίσχυντη ζωή, εξευτέλιζαν τη θρησκεία των Ελλήνων, έκαναν κατάχρηση φιλοξενίας, ξελόγιαζαν τις γυναίκες τους, έσπερναν τη διxόνοια». Το σύνολο των Φιλελλήνων, σε ομάδες ή όχι, ήταν 1.200. Από αυτούς 300 πέθαναν από αρρώστια ή σε μονομαχία. Από τους υπόλοιπους οι πιο πολλοί τυχοδιώκτες πήραν δρόμους για άλλες περιπέτειες, για άλλες τιμές, για άλλες εξουσίες, σε άλλους λαούς της γης.
Ο Φιλελληνισμός του Μπάιρον
Για να μην υπάρξει κάποια παρεξήγηση, δηλώνουμε απ’ αρχής τον θαυμασμό μας και την αγάπη μας στον Μπάιρον. Το ερώτημα εάν ήταν φιλέλληνας είναι από μόνο του αφελές. Και μόνο η ομιλία του στη Βουλή των Λόρδων κατά του Έλγιν και μόνο λίγοι στίχοι του για την Ελλάδα, αρκούν να δώσουν την αυτονόητη απάντηση. Υπάρχει, όμως, μυθολογία, μυθοπλασία και δολοφονική υπερβολή γύρω από την δράση του. Πώς και γιατί αγιογραφήθηκε ο Μπάιρον; Πρώτον, ο επικήδειος που εκφωνήθηκε από τον αφοσιωμένο φίλο των Άγγλων στο Μεσολόγγι, Σπυρίδωνα Τρικούπη. Δεύτερον, η ποίηση του Σολωμού και του Κάλβου. Τρίτον, η άγνοια, η καλοσύνη και ο θετικός ψυχισμός του Έλληνα.
Τέταρτον οι συσκοτίσεις των επιτηδείων και των πρακτόρων του Αγγλικού ιμπεριαλισμού, διαχρονικώς, οι οποίοι διαπέρασαν και διαπερνούν όλες τις εξουσιαστικές δομές, όλες τις πτυχές, κρύφιες και φανερές, του πολιτικού και κομματικού γίγνεσθαι.
Ο Μπάιρον μας χρωστάει, δεν του χρωστούμε ή εάν θέλετε, ούτε μας χρωστάει, ούτε του χρωστούμε. Ο θάνατός του λοιπόν και άλλοι παράγοντες, ανέβασαν τον Λόρδο τόσο ψηλά και η Ελλάδα, τον πυραμίδωσε και τον μετεώρισε τόσο, όσο κανένα από τα παιδιά της. Ο άνθρωπος που είχε έκδηλη ηθική ασυδοσία και αλαζονεία και που δεν ήταν πολεμιστής, αλλά όπως ο Αίγισθος μαχητής στα κρεβάτια, κατά τα σημειωθέντα από τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, που δεν μπόρεσε να λησμονήσει τη λαχτάρα του σώματος, που δεν φοβήθηκε να διαβεί το κατώφλι της αιμομιξίας με την ετεροθαλή αδελφή του, είχε ξεσηκώσει γενική αγανάκτηση. Ήταν στην Αγγλία <<ανυπόληπτο>> άτομο, κοινωνικά απόβλητο και στιγματισμένο και με την ποιητική του δόξα κατασπιλωμένη. Δεν τον χωρούσε η πατρίδα του και κάπου έπρεπε να πάει. Όταν ο Μπάιρον ζητούσε λύτρωση από το έρεβός του, λύτρωση ζητούσε και η Ελλάδα από την δουλεία της. Και ταίριασαν στο άγος, στο άλγος και στον αγώνα τους,
Έτσι, φρόνιμο είναι να φωτισθεί η δράση του από την ελληνική σκοπιά και όχι από την αγγλική. Η Ελλάδα, λοιπόν δεν ξεχνά την κατάχρηση φιλοξενίας, του πρώτου ταξιδιού του στην Ελλάδα (1809-1811), στην υπόθεση της ανήλικης Τερέζας Μακρή, ούτε τον έκδηλο φιλοτουρκισμό του.
Θαμπώθηκε από την χλιδή του τυράννου Αλή πασά στα Γιάννενα, που τον κάλεσε να καθίσει από δεξιά του και του έστελνε «είκοσι φορές την ημέρα μύγδαλα, σερπέτια, φρούτα και ζαχαρωτά». Τον ένιωσε σαν πατέρα του! Όπως γράφει ο ίδιος: «Κατά τους θριάμβους του ψήνει ζωντανούς τους επαναστάτες. Για μένα, ωστόσο, στάθηκε σαν πραγματικός πατέρας. Μου έδωσε συστατικά γράμματα και βοήθεια κάθε λογής…». Βλέπει τιμιότητα στους Τούρκους, στους Έλληνες αρπακτικότητα. «Οι Έλληνες δεν είναι για τίποτε άξιοι εκτός από το έγκλημα. Είναι γοητευτικοί, κατεργαρέοι, με όλα τα ελαττώματα των Τούρκων, αλλά χωρίς το θάρρος των». Ο ηθικός τους στιγματισμός τον ξαναέφερε στην Ελλάδα. Ήθελε να αγοράσει ένα νησί, τη Νάξο, την Αντίπαρο ή την Ιθάκη! Το 1823 ο CANNING, Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας, με θητεία αταλάντευτη ανθελληνική και δόλια, τον παγιδεύει και αφήνει να εννοηθεί ότι για τον Μπάιρον προορίζεται το ελληνικό στέμμα. Βασιλιάς των Ελλήνων ! Αγοράζει ένα καράβι, το επανδρώνει με αυλικούς. Καλύτερος ο λιποτάκτης, πειρατής και τυχοδιώκτης ο Edward Trelawny. Πολυτελείς στρατιωτικές στολές, χλιδή, υπηρέτες, ταλαίπωροι Σουλιώτες, στελεχώνουν ιδιωτικό στρατό. Σχεδιάζει αγοραπωλησίες γης και άλλες κερδοσκοπίες υπέρ των Άγγλων. Οραματίζεται μια Ελλάδα σαν αγγλική αποικία. Εκμυστηρεύται στο Trelawny ότι θα πάρει … τον θρόνο και «άν δεν του ταιριάζει, θα παραιτηθεί όπως ο Σάντσο». Επί έξι μήνες παραμένει στα Μεταξάτα της Κεφαλονιάς και μελετά το πέρασμα στην Ελλάδα, ψυχαγωγούμενος βέβαια ως νέος «υποψήφιος ηγεμών». Στο Μεσολόγγι τον περιμένει ο χαμερπής και αγγλόδουλος Μαυροκορδάτος. Από εκεί του γράφει να επισπεύσει την αναχώρησή του. Φοβούμενος την γελοιοποίηση, δεν φορεί τη στολή του … Στρατάρχη, ούτε την περικεφαλαία, αλλά μια καταπόρφυρη στολή Συνταγματάρχη και αρχές Ιανουαρίου 1824 φτάνει στο Μεσολόγγι. Στρέφεται κατά του τύπου, ο οποίος είναι άχρηστος σε έναν λαό αναλφάβητο. Εμποδίζει την κυκλοφορία του φύλλου των «Ελληνικών Χρονικών» κατά του Μέττερνιχ. Το Πάσχα του 1824, σε τρεις μήνες δηλαδή, ο Μπάιρον πεθαίνει στο Μεσολόγγι και δεν προλαβαίνει να γίνει βασιλιάς «του πιο εκφυλισμένου και πιο διεφθαρμένου λαού του κόσμου, των Ελλήνων, που ελάχιστα διαφέρουν από τα κτήνη», όπως έγραψε ο ίδιος.
