Κύριε διευθυντά,
είναι τραγικό να βλέπεις να καταστρέφεται από την μια στιγμή στην άλλη ένα υπέροχο τοπίο, που προσφέρει οξυγόνο, ψυχαγωγία και φυσική ζωή. Αναφέρομαι στο δάσος της Ρόδου, το οποίο έχει σχεδόν καταστραφεί. Στο σημείωμα αυτό δεν θα μασήσουμε τα λόγια μας, γιατί κάποτε πρέπει σε αυτό τον τόπο να λέγεται η αλήθεια και να μην κρυβόμαστε πίσω από την «κλιματική αλλαγή» και τα «ακραία φυσικά φαινόμενα». Θα πρέπει να σταματήσουμε να κλαίμε μοιρολατρικά για την καταστροφή του πλανήτη, αλλά να κατονομάσουμε αυτούς που είναι υπεύθυνοι για αυτό, τις μεγάλες βιομηχανίες που παράγουν ανεξέλεγκτα χωρίς έλεγχο των ρύπων και τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις τους, που είναι εξαγορασμένες και δεν κάνουν τίποτα για να σταματήσουν το κακό.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Οι ιδιοκτήτες και ιδίως οι μεγαλοϊδιοκτήτες των ξενοδοχείων φροντίζουν να υπάρχει χλιδή στις εγκαταστάσεις τους, πολλές φορές υπέρμετρη, αλλά δεν ασχολούνται με τον δημόσιο χώρο. Υπάρχει απίστευτος πλούτος μέσα στις ιδιοκτησίες και φτώχεια στον δημόσιο χώρο. Σε ένα νησί και σε ένα κράτος που έχει στηρίξει ολόκληρη την παραγωγική διαδικασία του στον τουρισμό, σε ένα νησί που κατασκευάζονται δεκάδες πολυτελή ξενοδοχεία τις περισσότερες φορές με κρατική επιδότηση, δεν ασχολείται άνθρωπος με το φυσικό περιβάλλον και την προστασία του, γιατί με το φτωχό τους το μυαλό δεν αποφέρει κέρδος. Προφανώς αυτό συμβαίνει παντού, σε όλη την επικράτεια.
Γιατί ανοίγουν τώρα αντιπυρικές ζώνες με σκαφτικά μηχανήματα; Γιατί δεν υπάρχουν δεξαμενές νερού κοντά στα δάση; Γιατί δεν υπάρχουν μέτρα πυροπροστασίας στα ξενοδοχεία; Γιατί δεν προστατεύονται οι οικισμοί με αντιπυρικές ζώνες; Η απάντηση για όλα αυτά είναι μία: Γιατί δεν αποφέρουν κέρδος στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Αν απόφεραν ορατό κέρδος και μέτρα θα είχαν ληφθεί και επιδότηση θα υπήρχε από το κράτος και όλα θα ήταν μια χαρά.
Το χειρότερο είναι ότι εμμέσως πλην σαφώς το φυσικό περιβάλλον αποφέρει τελικά κέρδος, αφού για αυτό έρχονται οι τουρίστες. Αν καταστραφεί το φυσικό περιβάλλον της Ρόδου για ποιο λόγο να ξαναπάνε τουρίστες; Αυτό θα φανεί του χρόνου, που θα πέσει στο κατακόρυφο η επισκεψιμότητα στο νησί. Οι ξενοδόχοι λοιπόν έπρεπε να έχουν πάρει μέτρα προστασίας, πυρόσβεσης για τα κτήρια, να καθαρίζουν τα κοντινά τους δάση από τα ξερά, να κάνουν αντιπυρικές ζώνες, έπρεπε να είναι οι πρώτοι που θα τρέξουν να σβήσουν τις φωτιές, γιατί από το φυσικό περιβάλλον εξαρτάται η δουλειά τους. Για να μην μιλήσουμε για εναλλακτικό τουρισμό με διαδρομές στο δάσος κ.λπ. Αντ’ αυτού φωνάζουν για τις ευθύνες του κράτους και του Δήμου. Συμπεριφέρονται σαν κακομαθημένα παιδιά, που τα θέλουν όλα δικά τους (όχι ανεξήγητα). Χτίζουν τεράστιες μονάδες και μετά ζητάνε ρεύμα για τη λειτουργία τους, χωρίς να τους υποχρεώνει κανείς να χρησιμοποιήσουν τις ταράτσες για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Κατασκευάζουν τεράστιες πισίνες και μετά έχουν την απαίτηση για νερό σε περιοχές που υπάρχει ανυδρία. Ακόμα και στην περίπτωση που παραχωρούν τμήμα του οικοπέδου στην κοινότητα για να μεγαλώσει ο δημόσιος χώρος, αυτή την επιφάνεια τη λαμβάνουν ως επιπλέον δόμηση!
Και το κράτος όμως λειτουργεί ως πολιτικό προσωπικό του ιδιωτικού κεφαλαίου, αφού δεν λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αφού και αυτό τα ερμηνεύει όλα μέσα από την λειτουργία των αγορών και σύμφωνα με τα ιδιωτικά συμφέροντα. Ό,τι δεν αποφέρει άμεσο κέρδος είναι αντιοικονομικό, αντιαναπτυξιακό.
Γι’ αυτό το λόγο έχει υποβαθμιστεί ο δημόσιος χώρος παντού, όχι μόνο στο φυσικό περιβάλλον, αλλά και στο αστικό ανθρωπογενές περιβάλλον με την υποβάθμιση των πλατειών και την επίθεση στους ελεύθερους χώρους με “αναπτυξιακά” έργα.
Οι ευθύνες του κράτους για τις πυρκαγιές είναι μεγάλες. Να θυμίσουμε τους πυροσβέστες που ζητούσαν νέες προσλήψεις, τους συμβασιούχους πυροσβέστες που ζητούσαν να μονιμοποιηθούν επειδή καλύπτουν πάγιες ανάγκες, την ανάγκη σε πυροσβεστικά αεροπλάνα Canadair. Τι έκανε το πολιτικό προσωπικό της χώρας; Ξυλοκόπησε τους πυροσβέστες, αρνήθηκε να μονιμοποιήσει τους συμβασιούχους, προτίμησε να αγοράσει 18 πολεμικά αεροπλάνα Rafale, που κόστισαν 90 εκατομμύρια. Ένα Canadair στοιχίζει 4 εκ. Θα μπορούσαμε λοιπόν να αγοράσουμε ένα λιγότερο πολεμικό αεροπλάνο, για να πάρουμε 22 πυροσβεστικά. Αυτή η απόφαση, όπως και η απόφαση για την υποστελέχωση της Πυροσβεστικής, δεν έχει να κάνει με την «κλιματική αλλαγή» και τα «ακραία καιρικά φαινόμενα», αλλά με τις ευθύνες των ντόπιων πολιτικών, που είναι τεράστιες.
Οι Δήμοι επίσης κινούνται με την ίδια λογική της ανταποδοτικότητας, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Πάντα υπάρχει η δικαιολογία της μη αρμοδιότητάς τους, της υποστελέχωσης και της υποχρηματοδότησης. Όμως όταν υπάρχει η πολιτική βούληση για μέτρα προστασίας πάντα βρίσκεται και ο τρόπος. Πολύ περισσότερο, όταν καταστρέφονται ολόκληρα χωριά, όταν καίγονται σπίτια, δεν μπορεί να μην τίθεται το θέμα επιτακτικά και σε τοπικό επίπεδο αυτοδιοίκησης, για να μην ξανασυμβεί.
Γιάννης Τσουκάτος
αρχιτέκτονας
