Γλώσσα δεν σημαίνει μόνο επικοινωνία αλλά πολιτισμός. Κι αυτό οι ελληνόφωνοι της Κάτω Ιταλίας το γνωρίζουν καλά, κρατώντας μέσα στο πέρασμα των αιώνων ακόμα αναμμένη τη φλόγα της ελληνικής κουλτούρας. Μιας κουλτούρας που περιλαμβάνει γλώσσα, ιστορία αλλά και έθιμα που επιβιώνουν μέχρι τις μέρες μας.
Σε αυτή την ιδιαίτερη “γωνιά” της ελληνικής γλώσσας μας μετέφερε, μιλώντας στα “Χ.ν.” ο καθηγητής, ειδικός νεοελληνιστής και πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας του Στενού Δανιήλ Μακρής που βρέθηκε στα Χανιά ως προσκεκλημένος από τον Σύλλογο για την Ελληνική Γλώσσα, στο πλαίσιο της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο με θέμα την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό στην Κάτω Ιταλία “Griki imesta, Grika omiloume” που συνδιοργάνωσε ο Σύλλογος με την Περιφέρεια Κρήτης, τον Δήμο Χανίων και την ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου.
«Η ελληνική γλώσσα στην Κάτω Ιταλία είναι σαν ένα παγόβουνο: ό,τι δηλαδή έχει μείνει είναι μόνο η κορφή αλλά από κάτω κρύβεται η μεγάλη επιρροή που έχει ασκήσει μέσα στους αιώνες από τα οικογενειακά ονόματα, τα τοπωνύμια, τα αγιονύμια κ.ά.», σημείωσε ο κ. Μακρής και πρόσθεσε ότι τα ελληνικά της Κάτω Ιταλίας φέρουν τη σφραγίδα της δωρικής διαλέκτου, ενώ και η Κρήτη έχει αφήσει έντονο αποτύπωμα καθώς πέρασαν από εκεί διακεκριμένοι αγιογράφοι όπως οι Δαμασκηνός, Μόσχος κ.ά. έργα των οποίων αποτέλεσαν μετέπειτα έναν από τους πυρήνες του Βυζαντινού – Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών.
Σήμερα οι ελληνόφωνες περιοχές που έχουν απομείνει είναι 3: Περίπου 10 χωριά στην Απουλία, 16 χωριά στην Καλαβρία και η Μεσίνα στη Σικελία.
Στην ερώτησή μας που ανιχνεύονται οι επιρροές του ελληνισμού στην Κάτω Ιταλία ο κ. Μακρής απάντησε: «Ενδεικτικά αναφέρω ότι στον Καθεδρικό Ναό Μεσίνης στην αριστερή αψίδα είναι ψηφιδωτά από το 1300 από το Βυζάντιο. Στην Αγία Τράπεζα υπάρχει μια εικόνα του Ιωάννη Μόσχου από το 1667. Τον Δεκαπενταύγουστο συρρέει μαζικά κόσμος για τον εορτασμό, ενώ το Πάσχα επιβιώνουν έθιμα όπως οι κουλούρες με το αυγό και λέγονται “κουντούρα”. Υπάρχουν επίθετα που παραπέμπουν σε ελληνικά».
Τι όμως σημαίνει Ελλάδα για τους ελληνόφωνους της Κάτω Ιταλίας: «Γι’ αυτούς η Ελλάδα είναι ο καθρέπτης που τόσους αιώνες τους έλλειπε. Ενώ στη Μεσίνα οι Έλληνες ήταν αστοί, έμποροι κ.λπ. και ταξίδευαν στα βουνά και τα μικρά χωριά της Απουλίας ήταν δύσκολο να έχουν επαφή με την πατρίδα», σημείωσε ο κ. Μακρής και πρόσθεσε ότι γι’ αυτούς τους απομονωμένους κατοίκους ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε ένα ξεχωριστό γεγονός καθώς ήρθαν στην Ελλάδα ως κατακτητές αλλά αισθάνθηκαν μια οικειότητα με τους Έλληνες για μιλούσαν την ίδια γλώσσα.
Ενα μεγάλο κομμάτι του πολιτισμού των ελληνόφωνων της Κάτω Ιταλίας διασώζεται μέχρι τις μέρες μας στη Μεσίνα μέσα από περισσότερους από 200 μοναστηριακούς κώδικες, από 30 περίπου μοναστήρια της Σικελίας και Καλαβρίας, που χρονολογούνται από τον 9ο έως τον 18ο αιώνα και οι οποίοι αφορούν τη μουσική, τις αγιογραφίες κ.ά.
Ο κ. Μακρής αναφέρθηκε ακόμα στους συλλόγους που έχουν δημιουργήσει οι ελληνόφωνοι και προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανά τα ελληνικά στοιχεία της παράδοσης των ελληνόφωνων κοινοτήτων, αλλά και τον θετικό ρόλο που έπαιξε σε αυτό η παρουσία Ελλήνων φοιτητών στην Ιταλία.
Καταλήγοντας ρωτήσαμε τον κ. Μακρή τι αισθάνονται περισσότερο οι κάτοικοι των ελληνόφωνων περιοχών, Ιταλοί ή Έλληνες; «Αισθάνονται Γκρέκοι!».
Ο πρόεδρος του Συλλόγου για την Ελληνική Γλώσσα Μανόλης Αλιφιεράκης μιλώντας στα “Χ.ν.” για την εκδήλωση που έγινε υπογράμμισε τη σημασία να αναδειχθεί η ιστορία της ελληνικής γλώσσας και διάφορες διάλεκτοι που υπάρχουν ακόμα σε διαφορετικά σημεία του κόσμου. «Μαζί με τη γλώσσα πάει και ο πολιτισμός αλλά και η ιστορία του ελληνισμού», επεσήμανε ο κ. Αλιφιεράκης και πρόσθεσε ότι «είναι κρίμα να απεμπολούμε αυτή τη γλώσσα και να υιοθετούμε διάφορες μόδες που είναι εντελώς ανούσιες και δεν έχουν καμία σχέση με τον πολιτισμό μας».
Η φιλόλογος και παρουσιάστρια της εκδήλωσης Βίκυ Κόλλια, μιλώντας στα “Χ.ν.” ότι «οι αδελφοί της Κάτω Ιταλίας πασχίζουν να διατηρήσουν την ελληνική γλώσσα και η εκδήλωση είχε, μεταξύ άλλων, σκοπό να υπενθυμίσει την μακραίωνη ύπαρξή τους. «Η αλήθεια είναι ότι το ελληνικό κράτος και οι ελληνικές κυβερνήσεις εδώ και πολλά χρόνια δεν έχουν στηρίξει αρκετά την προσπάθεια να μάθουν οι νεότερες γενιές των ελληνόφωνων περιοχών στην Κάτω Ιταλία τα νέα ελληνικά – κι όχι μόνο τα γκρέκο. Η εκδήλωση λοιπόν στέλνει ένα μήνυμα ότι πρέπει η Ελλάδα να στηρίξει τους απανταχού Έλληνες που επιθυμούν να διδαχθούν τα παιδιά τους ελληνικά», επεσήμανε η κα Κόλλια.
Να σημειωθεί τέλος ότι στο πλαίσιο της εκδήλωσης ακούστηκαν τραγούδια της Κάτω Ιταλίας ενώ προβλήθηκαν και βίντεο που απέστειλε το Υπουργείο Πολιτισμού και αφορούσαν την ελληνική γλώσσα.
10Ετια του 70ενα ομορφο μερος του κατω Γαλατας.