Οι πόλεµοι στην Ουκρανία και στη Γάζα ανεβάζουν την αγωνία για το µέλλον της ειρήνης στην Ευρώπη, ίσως ακόµα και για τα περιθώρια επιβίωσής µας, µιας και όλες οι εµπλεκόµενες δυνάµεις κατέχουν πυρηνικά όπλα.
Η κατάσταση αυτή ανακαλεί µνήµες από την «Κρίση των Πυραύλων» στην Κούβα, το µακρινό 1962. Πρωταγωνιστές τότε υπήρξαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζων Φ. Κέννεντι και ο Γ.Γ. της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚ της Σοβιετικής Ένωσης Νικήτα Χρουστσόφ.
Τι συνέβη λοιπόν τότε;
Η πίεση του στρατιωτικού κατεστηµένου και των αµερικανικών εταιρειών που είχαν τον έλεγχο της οικονοµίας της Κούβας και ζηµιώθηκαν από τη νέα κατάσταση, ώθησαν τον πρόεδρο Αϊζενχάουερ και στη συνέχεια τον πρόεδρο Κέννεντι σε κλιµάκωση αντικουβανικών ενεργειών µε αποκορύφωµα την αποτυχηµένη εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων στις 16 Απριλίου 1961 .
Τότε η Κούβα ζήτησε από την Σοβιετική Ένωση να δοθούν πυρηνικοί πύραυλοι στη χώρα. Η Σοβιετική Ένωση δέχθηκε το αίτηµα και οι πύραυλοι άρχισαν να φθάνουν στα µέσα του 1962. Με τον τρόπο αυτό οι Σοβιετικοί προστάτευαν την Κούβα από ενδεχόµενη αµερικανική εισβολή και απαντούσαν στην εγκατάσταση αµερικανικών πυραύλων στη Νορβηγία και στην Τουρκία.
Τον Οκτώβριο του 1962 και αφού τα κατασκοπευτικά αεροπλάνα των Αµερικανών εντόπισαν τις βάσεις των Σοβιετικών πυραύλων, ο κόσµος έζησε 13 εφιαλτικές ηµέρες (15-28 Οκτωβρίου) µε την άµεση απειλή ολοκαυτώµατος από ένα πυρηνικό πόλεµο. Σε ένα πρόσφατο βιβλίο του ο κ. Χρήστος Τσαντής, συγγραφέας και υπεύθυνος των Εκδόσεων Ραδάµανθυς, µας µεταφέρει στο κλίµα των ηµερών.
Ο κίνδυνος τελικά αποσοβήθηκε επειδή οι Κέννεντι και Χρουστσόφ επέδειξαν πραγµατικά ψυχραιµία, υψηλό αίσθηµα ευθύνης, σωφροσύνη και κυρίως επειδή είχαν διάθεση να συνεννοηθούν και να αναλάβουν υψηλά προσωπικά ρίσκα.
Ο Κέννεντι παρέκαµψε το Πεντάγωνο και το Στέιτ Ντιπάρτµεντ, όρισε διαπραγµατευτή τον αδερφό του Ρόµπερτ και έφτιαξε δίαυλο επικοινωνίας µε τον πρεσβευτή της ΕΣΣ∆ Ανατόλι Ντοµπρίνιν και µέσω του διαύλου αυτού επικοινωνούσε καθηµερινά µε τον Χρουστσόφ. Το αποτέλεσµα ήταν ότι ο Χρουστσόφ απέσυρε τους πυραύλους από την Κούβα, ενώ ο Κέννεντι διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να επιτεθούν στην Κούβα. Επίσης δεσµεύτηκε για ανάλογη απόσυρση αµερικανικών πυραύλων από τη Νορβηγία και την Τουρκία. (Ο Χρουστσόφ δεσµεύτηκε να µη δηµοσιοποιήσει τον όρο αυτό της συµφωνίας – να αποκρύψει δηλαδή την επιτυχία του – για να µην υπονοµευθεί το κύρος του προέδρου Κέννεντι). Οι πύραυλοι από την Τουρκία πράγµατι αποσύρθηκαν τον Απρίλιο του 1963, ενώ η πλήρης συµφωνία δηµοσιοποιήθηκε µετά το 1970.
Η «Κρίση της Κούβας» ξεπεράστηκε και η ανθρωπότητα απέφυγε ένα ολέθριο πυρηνικό πόλεµο. Όχι όµως χωρίς προσωπικό κόστος για τους πρωταγωνιστές. Ο πρόεδρος Κέννεντι που παρέκαµψε το πολιτικοστρατιωτικό κατεστηµένο των ΗΠΑ δολοφονήθηκε το Νοέµβριο του 1963, ενώ ο αδερφός του Ρόµπερτ επίσης δολοφονήθηκε τον Ιούνιο του 1968, κατά την εκλογική του πορεία προς τον Λευκό Οίκο. Από την άλλη ο γενικός γραµµατέας Χρουστσόφ ζηµιώθηκε από τη δηµοσιοποίηση της είδησης ότι η ΕΣΣ∆ µονοµερώς απέσυρε τους πυραύλους της (ενώ στην πραγµατικότητα είχε καταγάγει µεγάλη επιτυχία αφού και οι Αµερικανοί απέσυραν τους πυραύλους τους). Έτσι, το 1964 αποµακρύνθηκε από τα καθήκοντά του.
Ας έρθουµε τώρα στην εποχή µας.
Ένας πολύ αιµατηρός και καταστροφικός πόλεµος µαίνεται για δυόµισι χρόνια τώρα στην καρδιά της Ευρώπης, χωρίς καµιά ένδειξη αποκλιµάκωσης, αλλά αντίθετα µε κλιµάκωση απειλών για χρήση πυρηνικών όπλων. Πάλι σαν κύρια αιτία του πολέµου προβάλλεται ο απειλητικός κλοιός που σφίγγει γύρω από τα σύνορα της Ρωσίας το ΝΑΤΟ. Σαν να µη µας έφτανε αυτό, έσκασε κι άλλος πόλεµος στη γειτονιά µας. Ένας ιδιότυπος πόλεµος µεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Ένας πόλεµος πάλι µε απειλές πυρηνικού πολέµου αφού το Ισραήλ-πιθανόν και το Ιράν- διαθέτουν πυρηνικά όπλα.
Τι κάνουν λοιπόν οι σηµερινοί πρωταγωνιστές της ιστορίας;
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάιντεν εµφανίζεται ως ένα αφασικό µορµολύκειο, απόλυτα στοιχισµένο στα προστάγµατα του βαθέως αµερικανικού κράτους.
Ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ και πάλι υποψήφιος Τραµπ, εµφανίζεται ως µαινόµενος γέρων που υπερακοντίζει του πολιτικοστρατιωτικού και οικονοµικού κατεστηµένου σε συντηρητισµό, αναλγησία και εν τέλει µικρόνοια.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Νετανιάχου, ένοχος για προσωπικά οικονοµικά εγκλήµατα στη χώρα του, εσχάτως δε και καταζητούµενος του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου για εγκλήµατα κατά της ανθρωπότητας, βρήκε στον πόλεµο την απόλυτη οµπρέλα ατοµικής προστασίας. Αν δεν του την είχε προσφέρει η Χαµάς θα έπρεπε να τη δηµιουργήσει ο ίδιος· και κανένα λόγο δεν έχει -ίσα ίσα το αντίθετο- να βιαστεί να την αποβάλει. Έχει αποδυθεί σε συστηµατική και άνευ προηγουµένου γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού, ενέργεια που έχει αγκαλιάσει σε ανατριχιαστικό βαθµό το διεθνές εβραϊκό λόµπι. Ένα λόµπι-υπερδύναµη όπως αποκαλύπτεται- που έχει τη δύναµη να επιβάλει σε κυβερνήσεις, πολιτικούς, πανεπιστήµια, στους πάντες τη θέλησή του και να µην τους επιτρέπει άλλη επιλογή από το να συνταχθούν και να υποστηρίζουν τις ακραίες ενέργειες του Ισραήλ ή έστω να σιωπήσουν.
Ο πρόεδρος Πούτιν, διακατεχόµενος από «αυταπάτες µεγαλείου» και πραγµατικά πιεζόµενος από τον ασφυκτικό εναγκαλισµό των ∆υτικών, προχώρησε στο απονενοηµένο διάβηµα να ξεκινήσει τον πόλεµο. Η Ρωσική ηγεσία διαχρονικά (τσαρική, σοβιετική, σηµερινή) έχει δείξει ότι δεν φείδεται ανθρώπινων ζωών στους πολέµους της. Ας ληφθεί δε υπόψη ότι αυτά συµβαίνουν σε µια χώρα που δεν γνώρισε ποτέ δηµοκρατία και ο λαός δεν έχει τη δυνατότητα να εκφράσει τη διαφωνία ή τη δυσαρέσκειά του.
Για την Ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν µπορείς να αναφερθείς ονοµαστικά επειδή πραγµατικά δεν ξέρεις ποιος από αυτούς θα µπορούσε να πάρει αποφάσεις σε τέτοιες δύσκολες καταστάσεις. Και επειδή και οι ίδιοι το αντιλαµβάνονται, προτιµούν να στοιχίζονται πάντοτε µε την πολιτική των ΗΠΑ. ∆ίδουν την αίσθηση βολεµένων δηµοσίων υπαλλήλων
που στους εύκολους καιρούς προσδίδουν µια εικόνα ευπρέπειας στην Ένωση. Στους δύσκολους καιρούς όµως τι γίνεται;
Από τους ηγέτες των κρατών µελών της Ε.Ε. τι έχουµε να περιµένουµε; Φοβάµαι σχεδόν τίποτα. Ο µόνος που έχει ξεχωρίσει σαν προσωπικότητα είναι ο Μακρόν της Γαλλίας, όµως κι αυτός έχει µεγάλη ευθύνη για τη στροφή του Γαλλικού εκλογικού σώµατος προς την ακροδεξιά. Οι χωρίς επιφυλάξεις θέσεις που έχει πάρει υπέρ της Ουκρανίας και του Ισραήλ, τον κρατούν σαν µέρος του προβλήµατος και όχι της λύσης, ακόµα και να το ήθελε. Τέλος, η θητεία του στα οικονοµικά ιδρύµατα των Ρότσιλντ, προκαλεί πολλά ερωτηµατικά για το τι πραγµατικά θέλει να πετύχει µε τις αναµφισβήτητα πολλές ικανότητές του.
Φοβάµαι πως, αν οι παραπάνω εκτιµήσεις είναι ορθές, δεν αφήνουν µεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας!
*O Μανώλης Κουφάκης είναι δρ µηχανικός
τ. ∆/ντής ∆Ε∆∆ΗΕ Α.Ε.
