■ …παραπέµπουν σε ανελέητη µεταδηµοκρατία
Η µεταδηµοκρατία (post-democracy) είναι ένας όρος που εισήγαγε ο Βρετανός κοινωνιολόγος Colin Crouch για να περιγράψει µια κατάσταση όπου οι δηµοκρατικοί θεσµοί συνεχίζουν να υπάρχουν, αλλά η ουσία της δηµοκρατικής συµµετοχής και αντιπροσώπευσης έχει αποδυναµωθεί σηµαντικά. Είµαστε µάρτυρες αυτής της αλήθειας στο σύνολο της υφηλίου! Και εκεί που όλα πήγαιναν να βρουν ένα στόχο και να έχουν καταλήξεις που µπορούσαν να θεωρούνται ικανοποιητικές, έλαβε χώρα µεταξύ του νέου προέδρου Τραµπ και του Ζελένσκι µια επεισοδιακή συνάντηση που είχε ως αποτέλεσµα την αποµάκρυνση από την εκεχειρία και λήξη του πολέµου.
Οι Ευρωπαίοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συναντήθηκαν µαζί µε τον Ζελένσκι στο Λονδίνο και κανείς δεν βλέπει καθαρά για το τι µέλει γενέσθαι. Οι ηγέτες αυτοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι είτε στείλουν στρατεύµατα στην Ουκρανία είτε όχι, χωρίς τις αµερικάνικες στρατιωτικές δυνάµεις και υποδοµή δεν µπορούν να επιδιώκουν διαρκή ειρήνη. Αν αναλύσει κανείς το βίντεο όπου διηµείφθησαν τα γεγονότα της συνάντησης των προέδρων ΗΠΑ και Ουκρανίας, θα καταλάβει εξ αρχής ότι ο αδύναµος κρίκος έσπασε, αναφερόµενος τόσο σε ανυπόστατα γεγονότα, όσο και σε µια εγωιστική διάθεση άνευ ορίων1.
Οι ιστορικοί του µέλλοντος θα αποδείξουν ποιος έσυρε το χαλί κάτω από τα πόδια τίνος. Εκείνο που έχει πολύ µεγάλη σηµασία είναι ότι οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν και επιµένουν στη στήριξη µιας χαµένης υπόθεσης, για την οποία δεν έχουµε θετικά σχόλια, αντίθετα κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής η θέση που εκφράσαµε και αναµορφώναµε διαρκώς αφορούσε το ότι η διπλωµατία έπρεπε να βγει µπροστά για να σιγήσουν τα όπλα.
Αντίθετα, η επίδειξη δυνάµεως και τα λεφτά που έστελναν οι Ευρωπαίοι στην Ουκρανία, παρά τις πολλές λογικές και µετρηµένες φωνές, δεν έβρισκαν ευήκοα ώτα.
Εδώ ακριβώς είναι που υπεισέρχεται η µεταδηµοκρατία στο σύνολο των χωρών της ΕΕ, είτε ηθεληµένα είτε υποχρεωτικά, σύµφωνα µε τα βασικά χαρακτηριστικά της µεταδηµοκρατίας, προσαρµοσµένα στις ανάγκες του σηµερινού µας σηµειώµατος:
∆ιατήρηση των δηµοκρατικών θεσµών: Οι εκλογές, τα κοινοβούλια και οι θεσµοί της αντιπροσωπευτικής δηµοκρατίας συνεχίζουν να λειτουργούν.
Μειωµένη πολιτική συµµετοχή: Οι πολίτες γίνονται παθητικοί θεατές αντί να είναι ενεργοί συµµετέχοντες στην πολιτική ζωή. Οι πολιτικές αποφάσεις λαµβάνονται από µια µικρή ελίτ.
Η κυριαρχία των οικονοµικών ελίτ και των λόµπι: Οι µεγάλες επιχειρήσεις και τα οικονοµικά συµφέροντα επηρεάζουν δυσανάλογα τις πολιτικές αποφάσεις. Οι πολιτικοί συχνά λειτουργούν προς όφελος των ισχυρών οικονοµικών παραγόντων αντί των πολιτών.
Επαγγελµατοποίηση της πολιτικής: Η πολιτική γίνεται υπόθεση τεχνοκρατών και επικοινωνιολόγων, αποµακρύνοντας τους πολίτες από τη λήψη αποφάσεων. Η δηµόσια συζήτηση εστιάζει περισσότερο στη διαχείριση της εικόνας των πολιτικών παρά στις ουσιαστικές πολιτικές.
Υποβάθµιση της δηµόσιας συζήτησης και των ΜΜΕ: Τα µέσα ενηµέρωσης ελέγχονται από ισχυρά οικονοµικά συµφέροντα. Ο πολιτικός διάλογος γίνεται επιφανειακός και επικοινωνιακός, αντί να είναι ουσιαστικός και συµµετοχικός.
Η εικόνα που µόλις περιγράψαµε επηρεάζει σε υπέρµετρο βαθµό και την εξέλιξη, τους στόχους και τις αποφάσεις που λαµβάνονται στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και ενώ έχουµε στηλιτεύσει πολλές φορές τον τρόπο που εξαφανίζονται κονδύλια από τον προϋπολογισµό και παρατηρείται µια διαρκής υστέρηση στην εφαρµογή των κοινοτικών πολιτικών, δυστυχώς διαβλέπουµε ότι στο εγγύς µέλλον πλέον θα ακολουθείται η ίδια πορεία αλλά γιατί οι στρατιωτικές δαπάνες που θα κληθούν να τις πληρώσουν οι Ευρωπαίοι υπερβαίνουν κατά πολύ τη δυνατότητά τους. Άρα η εγκατάσταση στα νοικοκυριά της ανελέητης λιτότητας θα είναι εκ των πραγµάτων σίγουρη!
Αν αναρωτηθεί κανείς πώς εκδηλώνεται η µεταδηµοκρατία στην Ε.Ε, θα λέγαµε ότι η ΕΕ κατηγορείται συχνά ότι πάσχει από δηµοκρατικό έλλειµµα, δηλαδή ότι οι βασικές πολιτικές αποφάσεις λαµβάνονται από θεσµούς που δεν έχουν άµεση δηµοκρατική νοµιµοποίηση:
•Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Commission) έχει τεράστια εξουσία στη χάραξη πολιτικής, αλλά τα µέλη της δεν εκλέγονται από τους πολίτες.
• Το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο (οι ηγέτες των κρατών-µελών) λαµβάνει κρίσιµες αποφάσεις κεκλεισµένων των θυρών.
• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το µόνο άµεσα εκλεγµένο θεσµικό όργανο, αλλά έχει περιορισµένες εξουσίες συγκριτικά µε την Επιτροπή και το Συµβούλιο.
Εξάλλου, η κυριαρχία των τεχνοκρατών και των λόµπι είναι δεδοµένη στη γραφειοκρατική ελίτ των Βρυξελλών, και είναι ίσως σκόπιµο να τονιστεί ότι:
• Η πολιτική διαδικασία στις Βρυξέλλες επηρεάζεται σηµαντικά από λόµπι µεγάλων εταιρειών, χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων και πολυεθνικών οργανισµών.
• Πολλές κρίσιµες οικονοµικές αποφάσεις (όπως η διαχείριση κρίσεων στην Ευρωζώνη) λαµβάνονται από τεχνοκρατικά όργανα, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισµός Σταθερότητας (ESM), χωρίς δηµοκρατικό έλεγχο.
• Οι οικονοµικές πολιτικές, ειδικά στα χρόνια της κρίσης διαµορφώθηκαν από θεσµούς όπως η Τρόικα (ΕΚΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ∆ΝΤ), οι οποίοι επέβαλαν µέτρα λιτότητας σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, χωρίς άµεση δηµοκρατική νοµιµοποίηση.
Τα ανωτέρω που δεν είναι εξαντλητική αναφορά αλλά ενδεικτική, οδηγούν σε αποξένωση των πολιτών από την Ε.Ε. και αυτό είναι το µοιραίο σηµάδι για το µέλλον της ΕΕ.
Σε αυτό το πλαίσιο θεωρούµε ότι ο άξονας Παρίσι – Βερολίνο έχει αποτύχει και δεν µπορεί να επιβάλει σωστά µέτρα και να εξακολουθεί να στηρίζει µια χαµένη υπόθεση όπως αυτή της Ουκρανίας. Οι πόροι που θα βρεθούν δεν πρέπει να κατασπαταληθούν αλόγιστα. Οι Αµερικανοί το είπαν ξεκάθαρα, εµείς οι Ευρωπαίοι γιατί στηρίζουµε τη λάθος πολιτική αυτή. Και οι Βρετανοί οι οποίοι έφυγαν από την ΕΕ πώς µπορούν να παίρνουν αποφάσεις που επηρεάζουν τις ζωές των υπόλοιπων Ευρωπαίων, έχοντας φύγει από του σχηµατισµούς τους;
Το πλέον επικίνδυνο όµως εκστοµίστηκε από τη διορισµένη πρόεδρο της Κοµισιόν, που ξεπερνώντας κάθε όριο της εντολής που της έχουν δώσει (δυστυχώς για 2η φορά) οι ταγοί της Ευρώπης δήλωσε ότι αύριο στέλνει επιστολή προς τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων για τις εξοπλιστικές δαπάνες και πόσο πρέπει να αυξηθούν.
Έτσι, το κλαµπ των προθύµων θα µας επιβάλει ως ΕΕ πόσα πρέπει να πληρώσει κάθε νοικοκυριό για να τα στέλνουµε του Ζελένσκι! Και όταν οι δήµαρχοι πάνε να διεκδικήσουν ένα κονδύλι για ένα έργο βελτίωσης της ζωής των πολιτών του, η Κοµισιόν απλά θα τον ξαποστέλνει λέγοντας του ότι «το σχέδιο σου θέλει βελτιώσεις»
