Τον Φεβρουάριο του 1979 ο Ε.Ο.Τ. εξέδωσε εγκύκλιο, που την κοινοποίησε ο Σύνδεσμος Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Ελλάδος στα μέλη του, στην οποία τονιζόταν το επικίνδυνο του φαραγγιού τον χειμώνα και σε άλλες περιπτώσεις το θέρος, έτσι αόριστα, και στην οποία απάντησα στα “Χ.Ν.” στις 25-7-79, με τίτλο «Πόσο επικίνδυνη είναι η Σαμαριά», αναφέροντας ότι αν τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, κανείς δεν διατρέχει κίνδυνο χειμώνα – καλοκαίρι, αν και φυσικά τον χειμώνα δεν επιτρέπονται διελεύσεις.
Κάποιες φορές, όπως το 1927, γινόταν κατολισθήσεις βράχων και το φαράγγι “έκλεινε” από μικρές ή μεγαλύτερες λίμνες. Δεν γινόταν από σεισμούς αλλά από τα νερά.
Αυτός είναι ο πρώτος κίνδυνος, δηλαδή από αιφνίδια καταιγίδα, όπως στις 24-10-1988, που στο φαράγγι βρισκόταν περί τους 300 επισκέπτες και ξέσπασε καταιγίδα, με αποτέλεσμα τον πνιγμό δύο και τη διάσωση, με υπεράνθρωπες προσπάθειες των δασικών, των υπολοίπων. Επίσης στις 27-1-1994 πυρκαγιά απείλησε το φαράγγι.
Κίνδυνος από κατολισθήσεις υπάρχει, αλλά από σεισμό ίσως για πρώτη φορά, αφού ήταν το επίκεντρο πλησίον. Κατολισθήσεις συνήθεις και τις πιο πολλές φορές ακίνδυνες.
Τα δύσκολα σημεία είναι της “Πέρδικας το Νερό” και κάτω, λίγο δηλαδή μετά το χωριό Σαμαριά, και επίσης σε μικρή απόσταση αριστερά, λίγο μετά την είσοδο από το Ξυλόσκαλο. Εκεί που είναι τα κατακόρυφα πρανή και συνήθως από πτώσεις μόνο λίθων εξαιτίας του δυνατού ανέμου ή των αγριμιών. Πριν αρκετά χρόνια, μια πέτρα χτύπησε στο κεφάλι διερχόμενη Γερμανίδα, θανάσιμα. Και βέβαια υπάρχει και ο παράγοντας τύχη, γιατί ίσως αν έπεφτε ένα μέτρο δίπλα, όπως και στη σημερινή περίπτωση του Ισπανού, δεν θα υπήρχε αυτό το αποτέλεσμα. Έτσι νομίζω ότι καμιά επιστημονική, γεωλογική ή άλλη έρευνα, δεν εξασφαλίζει την ασφάλεια, γιατί φυσικό είναι πώς ο καταξιωμένος κ. Λέκκας να αντιληφθεί τι γίνεται σε πρανή κατακόρυφα 400 μ. και 600 μ., και στις κορυφές των, αν υπάρχουν λίθοι επικίνδυνοι ή τμήμα βράχων προς αποκόλληση;
Στα κατακόρυφα σημεία, όταν υπάρχει κάποιο πλάτος μονοπατιού, καλό είναι να βαδίζουν στο κέντρο του και όχι κοντά στα πρανή. Και φυσικό ήταν οι υπεύθυνοι, από αίσθηση και φόβο για την ευθύνη να προσπαθήσουν για κάποια μέτρα, αλλά το ληφθέν δεν ήταν το καλύτερο, γιατί προκαλούσε φόβο στον κάθε υπογράφοντα, με την εντύπωση ότι με την είσοδό του θα παίζει τη ζωή του “κορώνα – γράμματα”.
Ο Φορέας ανταποκρίθηκε άψογα και οι υπηρεσίες του είναι πολύτιμες. Εξάλλου, στις διαβάσεις μου από το 1952, σχεδόν 100, δεν διέτρεξα κίνδυνο ακόμη και Φεβρουάριο που είχα αποκλεισθεί εκεί. Στα 60 χρόνια του Δρυμού, υπολογίζω χονδρικά πάνω από 10 εκατομμύρια διελεύσεις. Τα θανατηφόρα από πέτρες και όμοια δεν ήταν πάνω από 10-15, δηλαδή περί το ένα στο εκατομμύριο.
Φυσικά, άσχετα τα στραμπουλίγματα ή θάνατοι από παθολογικά αίτια.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι από φωτιά, που φυσικά όταν εγκλωβιστούν εκεί άτομα δεν νομίζω να διασωθεί κανείς. Οι υπηρεσίες όμως πρόληψης και επέμβασης όπως έχουν οργανωθεί σήμερα, αποτελούν εγγύηση. Υπάρχουν από παλιά πινακίδες ενδεικτικές εκεί, που κάποια φορά μπορεί να πέσουν πέτρες, και σχετικό, πολύ κατατοπιστικό και με οδηγίες έντυπο του Φορέα.
Ας σημειωθεί ότι μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν όσοι πραγματοποιούν την καταπληκτική διαδρομή από Ξυλόσκαλο σε Πηγή Λινοσέλι και μετά κατεβαίνουν στο Φαράγγι, χωρίς μονοπάτι αλλά ανάμεσα από βράχους και κοφτερές πέτρες. Πριν εξήντα περίπου χρόνια, έφτασα στο έρημο τότε Ξυλόσκαλο και η περιοχή ήταν καλυμμένη από μια γκρίζα ομίχλη.
Ο αλησμόνητος Γιώργης Δρακουλάκης, μου ανέφερε ότι δυο ημέρες πριν είχε ξεκολλήσει από την έναντι Ξυλόσκαλου πλαγιά του Γκίγκιλου, από τα Σαπημένα Γκρεμνά, μια τεράστια σε όγκο και διαστάσεις “φλούδα” βράχου που με τον κονιορτό της “έφραξε” η ορατότητα στο Ξυλόσκαλο για 30 ώρες και σείστηκε ο Ομαλός. Η κάθοδος από εκεί είναι παράνομη. Την είχαμε πραγματοποιήσει στην Πανελλήνια Ορειβατική Συγκέντρωση του 1955, και μετά, προσωπικά, νύχτα, όταν με φίλο, πριν 40 χρόνια, Φεβρουάριο, είδαμε να αναβοσβήνει φωτάκι στο Λινοσέλι και υπολογίζαμε ότι κάποιος ζητά βοήθεια, μιας και το μονοπάτι επάνω ήταν παγωμένο. Κατεβήκαμε από Ξυλόσκαλο, ανεβήκαμε ως εκεί και ξανά επιστροφή μετά τα μεσάνυχτα, στο Ξυλόσκαλο. Γλίτωσε όμως το ξύλο ο εκεί τουρίστας που έκανε… μπιβουάκ.
Ήδη από χρόνια κρέμεται μια άλλη τεράστια “φλούδα” από τον Σαπημένο, που καμιά μέρα, 10-20-50 χρόνια μετά, θα πέσει.
Αντώνης Πλυμάκης
(Άμισθος Επόπτης Πρασίνου παρά τω
Δασαρχείο Χανίων, τιμητικά από το 1970)
