Μια καινοτόμα διαδικτυακή παράσταση για παιδιά και μεγάλους
Μια αντιξοότητα μπορεί να παραλύσει, μπορεί όμως και να λειτουργήσει ως ευκαιρία για να δημιουργηθούν νέες συμβάσεις, ενδιαφέρουσες προοπτικές. Κάπως έτσι λειτούργησε η πανδημία για τη Βαλεντίνα Παπαδημητράκη, ψυχή του “Θεάτρου του Παπουτσιού πάνω στο Δέντρο”.
Η Βαλεντίνα, σκηνοθέτης και ηθοποιός, βίωσε τον «αποκλεισμό» του θεάτρου και την αναγκαστική αποχή από αυτό, μπήκε στη διαδικασία να δει αρκετές βιντεοσκοπημένες ή «Live» θεατρικές παραστάσεις – όπως κάναμε όλοι όσοι αισθανόμασταν την έλλειψη του να πηγαίνουμε στο θέατρο- και αποφάσισε πώς ούτε η μια λύση της άρεσε, ούτε η άλλη. Οι χαλεποί καιροί την οδήγησαν λοιπόν σε νέα, ενδιαφέροντα δημιουργικά μονοπάτια και σκέφτηκε να δοκιμάσει κάτι καινούργιο – ή, καλύτερα, κάτι που είχε λειτουργήσει εξαιρετικά παλιότερα.
«Εκείνο που δεν ήθελα σε καμία περίπτωση, ήταν να κάνω μια παράσταση βιντεοσκοπημένη. Επίσης, είχα από παλιά την επιθυμία να ασχοληθώ με τον Αριστοφάνη, να τον φέρω κοντά στα παιδιά, να ακολουθήσω την παράδοση της Ζαραμπούκα, του Ποταμίτη…», λέει στις “διαδρομές”. Γνωρίζοντας λοιπόν τι θέλει, και τι δεν θέλει, κατέληξε σε μια λαμπρή ιδέα. «Σκέφτηκα να δοκιμάσω κάτι που θα γινόταν κατεξοχήν σε ψηφιακή γλώσσα. Όχι μια συμβατική παράσταση, αλλά μια παράσταση δομημένη εξ αρχής για το διαδίκτυο. Τα ερεθίσματα υπήρχαν. Μεγάλωσα με θέατρο σκιών και φυσικά τον «Παραμυθά», του Νίκου Πιλάβιου. Τα κομμάτια μπήκαν αυτόματα στη θέση τους: θα έκανα το έργο με ανάλογη τεχνική: γυρίσματα σε green box, ώστε όλη η δράση των ηθοποιών να ενταχθεί στη συνέχεια σε ζωγραφιστό σκηνικό περιβάλλον. Επιπλέον, μόνο οι τρεις βασικοί ρόλοι θα αποδίδονταν από ηθοποιούς, ενώ ο χορός των Νεφελών και οι δευτερεύοντες ρόλοι από ζωγραφιστούς χαρακτήρες. Η ιδέα ήταν φιλόδοξη, αλλά παρέα με τον Τάσο Καρακύκλα, με τον οποίο συσκηνοθετήσαμε το έργο, την ολοκληρώσαμε, την «βάλαμε στο χαρτί» και αιτηθήκαμε επιχορήγησης από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Όταν πήραμε θετική απάντηση αναζητήσαμε επιπλέον πηγές χρηματοδότησης και είχαμε την τύχη να αγκαλιάσει το εγχείρημα ο Δήμος Ηρακλείου ως παραγωγός. Στη συνέχεια ξεκινήσαμε να αναζητάμε τα κατάλληλα πρόσωπα, ηθοποιούς, τεχνικούς, εικαστικούς, όλη την ομάδα που θα ζωντάνευε τις «Νεφέλες» με αυτό τον ιδιαίτερο τρόπο».
«Η συνεργασία με την Αννα Κοντολέων ήταν εξαιρετική. Η Άννα έφερε τις Νεφέλες στο σήμερα. Μπήκαν στο κείμενο στοιχεία όπως «το κόλλημα με την τεχνολογία» που έχουν τα παιδιά, είχε την ιδέα να προσθέσει δυο επιπλέον τραγούδια –εκτός των χορικών- ένα ζεϊμπέκικο για τον Στρεψιάδη και ένα χιπ χοπ για τον Φειδιππίδη…», λέει η Βαλεντίνα τονίζοντας πως χωρίς καλή ομάδα δεν μπορεί να υπάρξει καλό αποτέλεσμα. «Είχα τη χαρά να δουλέψω με ηθοποιούς όπως ο κορυφαίος Νίκος Αλεξίου, που με την πείρα και τις γνώσεις του έδωσε προστιθέμενη αξία στο εγχείρημα. Απίθανοι ήταν και οι νεότεροι ηθοποιοί, Κωσταντής Ντίσιος και Μάνος Στεφανάκης. Και φυσικά ο Λεωνίδας Μαριδάκης, πολύτιμος κατ’ επανάληψη συνεργάτης μου, ο οποίος έγραψε υπέροχη μουσική για τις Νεφέλες».
Ο Νίκος Αλεξίου, που υποδύθηκε αριστοτεχνικά τον Στρεψιάδη, τον ορισμό του κουτοπόνηρου Έλληνα ανά τους αιώνες, μια πληθωρική περσόνα που ενδιαφέρεται μόνο να βρει τρόπους να ξεφύγει από τις ευθύνες του και τελικά πέφτει θύμα της ίδιας του της στρεβλής λογικής, μίλησε επίσης στις “διαδρομές” για τις «Νεφέλες»: «Ήταν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δουλειά. Καμία σχέση με τη συνθήκη των βιντεοσκοπημένων παραστάσεων. Πρέπει να σας πω πως από την αρχή ήταν σαφές ότι το όλο στήσιμο ήταν τέλεια οργανωμένο. Προσωπικά δούλεψα πολύ το κείμενο, οι πρόβες ήταν πολύ απαιτητικές, αυστηρές, και γι αυτό είχαμε και το αποτέλεσμα που είδατε. Επιπλέον υπήρχαν… προκλητικές δυσκολίες: έπρεπε να «παίξω» με καρτούν για παράδειγμα! Εννοείται όμως πως από την πρώτη στιγμή με ενδιέφερε, ως ηθοποιό, η συγκεκριμένη παράσταση. Είναι κάτι διαφορετικό, έξυπνο και «τίμιο» για τους θεατές. Δεν καταργούνταν η σύμβαση που υπάρχει στο θέατρο. Ήταν παράσταση ειδικά φτιαγμένη για το διαδίκτυο. Κουραστήκαμε πολύ, αλλά το αποτέλεσμα μας δικαίωσε».
Οι “διαδρομές” μίλησαν και με τον Λεωνίδα Μαριδάκη που έφερε το…. ζεϊμπέκικο και το χιπ χοπ στον Αριστοφάνη! «Σε αυτή την παράσταση υπήρχε μια ανατρεπτική μάτια και μια ελευθερία κινήσεων από την αρχή που ξεκινήσαμε να τη δουλεύουμε. Με τον Τάσο Κατρακύλα και τη Βαλεντίνα Παπαδημητράκη συμφωνήσαμε να δουλέψουμε σε αυτή την κατεύθυνση και φυσικά το κείμενο και η συγκεκριμένη διασκευή με βοήθησε πολύ στο να δοκιμάσω διαφορετικές μουσικές φόρμες. Έτσι προέκυψαν το ζεϊμπέκικο και το χιπ χοπ. Και ταίριαξαν πολύ νομίζω…», αναφέρει. «Με τη Βαλεντίνα, την οποία εκτιμώ πολύ ως σκηνοθέτη και με την οποία έχουμε συνεργαστεί πάνω σε πολλά πρότζεκτ και παραστάσεις, αυτή η καλλιτεχνική πρόκληση ήρθε πολύ φυσικά και προσωπικά με ενθουσίασε. Αφενός διότι είναι μια παράσταση που νέα και παλιά υλικά συνομιλούν για να φτιάξουν μια απολαυστική για τον θεατή αφήγηση αφετέρου γιατί οι “Νεφέλες δουλεύτηκαν μέσα στην απομόνωση, στα απανωτά λοκ ντάουν και στον παράλογο τρόπο διαχείρισης που ζήσαμε εκείνον τον καιρό. Καθώς μου αρέσει να βλέπω και τα θετικά πάντα σε μια δυσκολία να πω εδώ πως αυτή η δυσκολία έδωσε την ευκαιρία σε διάφορους φορείς όπως και στον Δήμο Ηρακλείου να προωθήσει νέους τρόπους έκφρασης όπως ήταν και το ψηφιακό μας έργο. Αλλά και σε εμάς τους καλλιτέχνες, μας έδωσε την ευκαιρία να λειτουργήσουμε δημιουργικά και με κέφι, να δώσουμε μια φρέσκια απάντηση στον καιρό της πανδημίας που μας ήθελε εσωστρεφείς μέσα στο φόβο και τη μοναξιά».
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στον καλλιτεχνικό απολογισμό της η Βαλεντίνα «εργαστήκαμε με ιδιαίτερο κέφι και ξεπερνώντας κατά πολύ τις αρχικές προσδοκίες μας δημιουργήσαμε μια σύγχρονη εκδοχή της κωμωδίας «Νεφέλες» του Αριστοφάνη, που απευθύνεται σε παιδιά από 10 ετών. Ένα ψηφιακό έργο με αναφορές στη σύγχρονη τέχνη, όπου όλα τα στοιχεία του αριστοφανικού πνεύματος -χιούμορ, ευφρόσυνη και κριτική διάθεση, λογοπαίγνιο, ζωντανή γλώσσα, αδροί χαρακτήρες- σε διάλογο με τις τεχνικές ψηφιακής αφήγησης -stop motion, animation, video, voiceover, μουσική και τραγούδι- συνθέτουν μια υβριδική θεατρική πράξη, που συνδυάζει θεατρικούς, οπτικούς και ηχητικούς κώδικες, κάνοντας το έργο νοητικά και αισθητικά προσιτό στα παιδιά».
Το έργο διατίθεται δωρεάν στο Ψηφιακό Κανάλι του Δήμου Ηρακλείου στον σύνδεσμο www.youtube.com/watch?v=i2CxEKMZQTQ (παρακάτω βίντεο) και είναι ιδανικό για παιδιά από 10 ετών. Στόχος των δημιουργών είναι να προβληθεί και σε σχολεία, μέσα στις σχολικές αίθουσες, αλλά και σε άλλους χώρους που φιλοξενούν παιδιά, όπως μουσεία, εκθέσεις, κλπ. Η Βαλεντίνα Παπαδημητράκη μάλιστα, όπως ανέφερε στα ΧΝ, θα χαρεί πολύ να επισκεφθεί –μετά από σχετικό κάλεσμα- σχολικές μονάδες για να συζητήσει για το ψηφιακό έργο με παιδιά και εκπαιδευτικούς!
Και μια ενδιαφέρουσα είδηση: Όπως η Βαλεντίνα αποκάλυψε στις “διαδρομές”, το «Θέατρο του παπουτσιού πάνω στο δέντρο» σκέφτεται να σχεδιάσει ακόμα ένα ανάλογο έργο με τον ίδιο τρόπο, και πάλι βασισμένο σε κείμενο του Αριστοφάνη.
Πρότασή μας: δείτε τις «Νεφέλες» με τα πιτσιρίκια σας και, αν είστε εκπαιδευτικοί, δείτε το ψηφιακό αυτό έργο με τους μαθητές στις τάξεις σας!
Συντελεστές:
Ηθοποιοί: Νίκος Αλεξίου, Κωσταντής Ντίσιος, Μάνος Στεφανάκης
Voice over: Κατερίνα Καλοχριστιανάκη, Τάσος Καρακύκλας, Ζαχαρούλα Κληματσάκη, Μαρίνα Πανηγυράκη, Νίκος Τουρνάκης
Φιλική συμμετοχή: Κώστας Μπερικόπουλος, Γιάννης Σαμσιάρης
Διασκευή – δραματουργική επεξεργασία: Άννα Κοντολέων
Σκηνοθεσία: Βαλεντίνα Παπαδημητράκη, Τάσος Καρακύκλας
Illustration – visual design: Μαρίνα Δημοπούλου
Μουσική: Λεωνίδας Μαριδάκης
Κοστούμια: Εδουάρδος Γεωργίου
Διεύθυνση φωτογραφίας: Δημήτρης Σιδηροκαστρίτης
Βοηθός διευθυντή φωτογραφίας: Κώστας Καλλιπολίτης
Ηχοληψία: Ντίνος Κίττου
Βοηθός ηχολήπτη: Αντρέας Κίττου
Μοντάζ: Μαρία Πεσλή
Post production – animation: Τάσος Κουβέλης
Μίξη ήχου: Διονύσης Μανουσάκης
Script: Έλλη Γεωργίου, Κωνσταντίνος Χαλδαίος
Φωτογραφίες: Έλλη Γεωργίου, Δημήτρης Σιδηροκαστρίτης
Διεύθυνση παραγωγής: Βαλεντίνα Παπαδημητράκη
Εκτέλεση παραγωγής: Θέατρο του παπουτσιού πάνω στο δέντρο – 2021
Παραγωγή: Δήμος Ηρακλείου – Αντιδημαρχία Πολιτισμού
Υπό την Αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
