Ένα μικρό βιβλίο με τίτλο “Ακολουθία Ασματική του οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Κυρ Ιωάννου του εκ Κρήτη λάμψαντος μετά του βίου και της πολιτείας αυτού”, του επισκόπου Κισσάμου και Σελίνου Άνθιμου Λελεδάκη, τυπωμένο στο τυπογραφείο Φορτσάκη το 1922 δίνει σημαντικές πληροφορίες για την εκκλησία εκείνης της εποχής. Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει τον ασματικό κανόνα και τον βίο του αγίου Κυρ Ιωάννη από τη Σίβα, ο οποίος μόνασε στη μονή Μυριοκεφάλων στο Ρέθυμνο επί αυτοκράτορα Ρωμανού Β’ (περίπου το 959-964 μ.Χ.), στη συνέχεια στον Κουφό της επαρχίας Κυδωνίας, στον Αζωγυρέ Σελίνου για να καταλήξει στο χωριό Ακτή της επαρχίας Κισσάμου. Το 1922 η κάρα του αγίου φυλασσόταν στον ιερό ναό του Αϊκυργιάννη στα Τσουρουνιανά Κισάμου. Το βιβλίο περιλαμβάνει, επίσης, τη διαθήκη του αγίου, τους κανόνες της λειτουργίας και της εκκλησιαστικής ζωής των πιστών, καθώς και τις αμοιβές των ιερέων.
Σημαντικές είναι οι οδηγίες προς τους επιτρόπους, οι οποίοι φρόντιζαν την τάξη του εκκλησιάσματος, τη σωστή συνεργασία με τους ιερείς και την περιφορά του δίσκου για τις προσφορές των πιστών. Οι πιστοί όφειλαν να παρακολουθούν ολόκληρη τη Θεία Λειτουργία, να εξομολογούνται πριν κοινωνήσουν και να συνεργάζονται αρμονικά με τους ιερείς. Όσον αφορά στους κληρικούς όφειλαν «[…] να είναι το άλας της γης και το φως του κόσμου[…]», καθώς «[…] άγιοι εν πάσι αναστροφή γεννήθητε[…]» (Απ. Παύλος).
Επίσης, ο επίσκοπος Κισάμου ορίζει συγκεκριμένες οικονομικές απολαβές για τους εφημέριους των ναών: βάπτιση 10 δραχμές, κηδεία 10 δραχμές, λειτουργία 10 δραχμές, γάμος 25 δραχμές, ευχέλαιο 5 δραχμές, αγιασμός 2 δραχμές, παράκληση 2 δραχμές, ευχή γεννήσεως 2 δραχμές και σαραντισμός 2 δραχμές. Τα Χριστούγεννα και το Πάσχα οι ιερείς θα λάμβαναν 3 δραχμές το εξάμηνο από κάθε οικογένεια της ενορίας. Κατά το φώτισμα των οικιών στα Θεοφάνεια κάθε οικογένεια θα έδινε μια οκά λάδι και μια οκά σιτάρι. Στις αιτήσεις, στα πρόσφορα και στα μνημόσυνα τα φιλοδωρήματα ήταν προαιρετικά.
Ο αρχιερέας με αυτό το πόνημα, εκτός της θεολογικής γνώσης και των νουθεσιών προς τους πιστούς και τους ιερείς, δείχνει το ενδιαφέρον του για την οικονομική κατάσταση και την αξιοπρεπή επιβίωση των κληρικών σε μια περίοδο που το κράτος δεν δαπανούσε χρήματα για τους ιερείς.
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι
ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
