Είχα καιρό να διαβάσω σε κάποιο Πρόγραµµα «Οι πόρτες ανοίγουν…». Μου θύµισε τα χρόνια εκείνα στο Παρίσι, που ως φοιτητές κάναµε ουρές για να πιάσουµε µία καλή θέση, κοιτάζοντας το Πρόγραµµα «Les portes s’ ouvrent à …» (Οι πόρτες ανοίγουν στις…). Ασυνήθιστο ίσως για τα ελληνικά δεδοµένα, αλλά είναι όµορφο. Το είδα και στο πρόσφατο ∆ιεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Κρήτης.
Πρόκειται για µια ετήσια γιορτή παγκόσµιας µουσικής µε επίκεντρο την διαφορετικότητα. Ένα τριήµερο φεστιβάλ σε τρία ξεχωριστά σηµεία του Νοµού Χανίων. Και πρωτίστως στην ενδοχώρα. Άρχισε από το Πέτρινο Θέατρο της Ορθοδόξου Ακαδηµίας Κρήτης (Νωπήγεια), συνεχίστηκε στον Αλικιανό (Ίδρυµα Καψωµένου) και ολοκληρώθηκε στην όµορφη Απτέρα, στην παλιά αρχαία πόλη της Κρήτης, κοντά στη Σούδα.
Φέτος, για 10η χρονιά, το ∆ιεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Κρήτης, που έχει µαγέψει το µουσικόφιλο κοινό της Κρήτης, µε διοργανωτές τον Σύλλογο PRAXIS και συνδιοργανωτές τον ∆ήµο Πλατανιά, τον ∆ήµο Χανίων, τον ∆ήµου Κισάµου και την Περιφέρεια Κρήτης ήταν ένα µικρό αφιέρωµα στην µουσική του κόσµου. Ένα αφιέρωµα σε δύο εξαιρετικά τοπικά συγκροτήµατα από τα Ανώγεια, µε δύο καταξιωµένους καλλιτέχνες, τον Ψαρογιώργη και τον Λουδοβίκο των Ανωγείων, ένα αφιέρωµα στον Αρµένη τραγουδιστή Haig Yazdjian, και τρία εξαιρετικά µουσικά σχήµατα τζαζ µουσικής µε το σχήµα του Γιάννη Πατεράκη, µουσικές του κόσµου µε το τετράχορδο σχήµα ΤΕΤΡΑΗΧΟ και Υδυφωνία, µία ορχήστρα παραδοσιακών οργάνων που παρουσιάζει µουσική της Ανατολής (∆ηµήτρης Κολλιντζάς).
Στο τριήµερο αυτό συµµετείχαν εκατοντάδες διεθνείς µουσικόφιλοι από το εξωτερικό και από όλη την Ελλάδα και έχει εδραιώσει την Κρήτη και τη µουσική της ως σηµαντικό σκέλος στην παγκόσµια µουσική σκηνή. Το να διαχειριστείς ένα τόσο µεγάλο και πολυεπίπεδο εγχείρηµα δεν είναι καθόλου εύκολο. Η Μαρία Μανουσάκη ως κινητήρια δύναµη και η καρδιά της όλης προσπάθειας προσπαθεί να αναδείξει την παράδοση και τον πολιτισµό µας. Την ευχαριστούµε που έχει ριζώσει στην Κρήτη και την συγχαίρουµε.
Μιλούµε για ένα σταυροδρόµι συνάντησης της µουσικής και µέσα από τη µουσική δηµιουργούνται, κατά την άποψή µας, ειδικά τους καλοκαιρινούς µήνες, δύο οπτικές γωνίες: η πρώτη, η οποία υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις, οδηγεί σε ένα φολκλορισµό τρόπο, ένα διασκεδαστικό χαρακτήρα µουσικής, σε δήθεν παράδοση χωρίς να πηγαίνει στο βάθος και τελικά να οδηγεί στην πόλωση. Υπάρχει όµως και η άλλη οπτική αυτή των αυθεντικών ανθρώπων, γιατί έχουν µία άλλη οπτική των πραγµάτων, την οπτική της καρδιάς. Η µουσική ενώνει τους ανθρώπους µε διαφορετικά ακούσµατα, το τραγούδι βγάζει αλήθειες, ψυχαγωγεί, ακόµα και αν δεν υπάρχει κοινή πίστη. Η γιορτή είναι µία εκδήλωση αλήθειας που ψάχνει να βρει αυτό που µας ενώνει και όχι αυτό που µας χωρίζει.
Βίος ανεόρταστος µακρά οδός απανδόκευτος (∆ηµόκριτος). Αυτό αποτελεί την πεµπτουσία της γιορτής και το έργο µας ως Ακαδηµία, αλλά και άλλοι τοπικοί Φορείς (π.χ. ΕΠΟΦΕΚ), είναι να ενώνει τις προσπάθειες και τους Συλλόγους, γιατί µόνο έτσι θα είµαστε ενωµένοι. Θέλουµε να υπερασπίσουµε τον άνθρωπο και τον βαθύτερο πολιτισµό του.
Στις δύο πρώτες ηµέρες ξένοι και έλληνες καλλιτέχνες που ζουν στην Κρήτη, ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και συµµετείχαν µε έργα µας, γύρω από στιγµές της καθηµερινής ζωής της Κρήτης και του αγροτικού χώρου. Όπως έλεγε ο Πάµπλο Πικάσο στην Τέχνη δεν υπάρχει παρελθόν και µέλλον. Ένα σπουδαίο έργο Τέχνης ζει πάντα στο παρόν, για να εµπνέει µας µεταγενέστερους που το διαβάζουν κάτω από το δικό µας φως και το εντάσσουν στο προσωπικό τους όραµα για τον κόσµο. Ένα όραµα που εστιάζεται στο λιτό βίο, την καθαρότητα της ελληνικής γραµµής και τη φιλοσοφία της ζωής των. Έργα που µίλησαν όπως «πάντα ἡ θάλασσα πολλὰ µοῦ λέει, ὅταν ἀχεῖ», στο ποίηµα του Νίκου Καββαδία, “Η πλώρη µας”!
Ζήσαµε και θα συνεχίσουµε να ζούµε περιστατικά βίας και παραβατικότητας, κυρίως ενδοοικογενειακής βίας. Και δεν είναι µόνο µέσα στις σχολικές µονάδες. Παντού κυριαρχεί η βία. Και µέσα στις οικογένειες µε πολλές µορφές βίας. Κι αυτό γιατί έχουµε αποµακρυνθεί από τον πολιτισµό ή έχουµε µία διαφορετική αντίληψη για τον πολιτισµό της Κρήτης. Είµαστε α-πολίτιστοι! Η λέξη ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ κρύβει µέσα της τρεις λέξεις, οι οποίες συνυπάρχουν και ισορροπούν για ένα αυθεντικό αποτέλεσµα: ΠΟΛΙΤΗΣ (Παιδεία), ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΠΟΛΙΣ.
Ο πολιτισµός λειτουργεί µέσα από ένα είδος µετασχηµατισµού της πόλης, του χωριού και της πλατείας. Ο Αριστοτέλης ορίζει τον άνθρωπο ως «ζώον πολιτικόν». Η κοινωνία (δηµόσιος χώρος) δεν νοείται ως ένα αφηρηµένο σύνολο ανθρώπων και θεσµών, αλλά ως µία µη ιεραρχική τάξη του συνόλου της ανθρώπινης δράσης. Αυτό σηµαίνει ότι κανένα από τα επιµέρους πεδία της (Εργασία, Πολιτική, Παιδεία, Θρησκεία, Τέχνη και Ηθική) δεν διαθέτει εγγενή προτεραιότητα έναντι των υπολοίπων, καθώς είναι αυτόνοµα µεταξύ σας το καθένα διέπεται από τη δική του λογική και αλληλοπεριχωρούνται. Για να γίνει αυτό ο πολίτης πρέπει να έχει παιδεία, έκφραση του πολιτισµού, η οποία εκβάλλει στην «πόλη» και ο άνθρωπος προετοιµάζεται στο διαρκές άθληµα της συνύπαρξης µε τους συνανθρώπους του και της συνδιαµόρφωσης του µέλλοντός του. Με άλλα λόγια ο πολίτης «οικοδοµεί πόλιν», βάζει γερά θεµέλια κάτω από την πόλη, είναι ευτυχισµένος και δηµιουργεί ο ίδιος πολιτισµό! ∆ηµιουργεί τον άνθρωπο οραµατιστή, τον άνθρωπο µε το χάρισµα σας προφητείας, εκείνον που στοχάζεται πέρα από την καθηµερινότητα, που αρνείται να συµβιβαστεί µε την καταστροφή του ανθρωπίνου προσώπου και αγωνίζεται για µια βαθιά αλλαγή των συνθηκών του ανθρώπινου βίου. «Ιδού καινά ποιώ πάντα» (Αποκάλυψις, 21:5)! Ο πολιτισµός είναι αποτέλεσµα µιας ευηµερούσας κοινότητας, όπου µπορεί να γίνεται δηµιουργική και να «χρωµατίζει» τον σκοπό της ύπαρξής µας και φυσικά να αντιστέκεται στον πολιτισµό της αντι-σκέψης, δηµιουργώντας τον πολιτισµό σας ευθύνης.
Ο Νοµός Χανίων και σε όλη την Κρήτη φυσικά έχουµε πλέον ένα πάρα πολύ υψηλού επιπέδου µουσικό δυναµικό. Χρειαζόµαστε θεσµούς, ορχήστρες και χώρους. Και του χρόνου, γεροί να είµαστε… Να κρατήσουµε τις παραδόσεις µας, να χαρούµε το εορταστικό Καλοκαίρι και εµείς εδώ µένουµε και θα σας περιµένουµε και του χρόνου!
*Ο ∆ρ Κωνσταντίνος Β. Ζορµπάς είναι Γενικός ∆ιευθυντής της Ορθοδόξου Ακαδηµίας Κρήτης
