Στο πρώτο µέρος του σηµειώµατος αναλύσαµε τις συνθήκες καλλιέργειας κρέατος ως βασικού πρωτεϊνούχου προϊόντος, µαζί µε άλλες αναφορές για την παραγωγή πρωτεϊνούχων από έντοµα. Μάλιστα η διαδικασία παρατηρείται σε µια περίοδο που βλέπουµε να εξαπλώνεται η πανώλη αµνοεριφίων. Στο σηµερινό µας σηµείωµα θα αναφερθούµε στους πρωτοπόρους της Ευρώπης στο κρέας καλλιέργειας, αλλά και στις ενέργειες που έγιναν στην αρχή του χρόνου, για το τι πρέπει να γίνει, µε ιδιαίτερη αναφορά στην αποδοχή ή την απόρριψη της νέας αυτής τεχνολογίας.
Σύµφωνα µε τον Ευρωπαίο Ανταποκριτή: Από το 2023 η Ευρώπη έχει σηµειώσει σηµαντική πρόοδο στη βιοµηχανία κρέατος καλλιέργειας, µε 47 από τις 174 παγκόσµιες εταιρείες να εδρεύουν στην περιοχή. Παρά το ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες βρίσκονται στην πρώτη γραµµή της έρευνας και της καινοτοµίας, ιδίως όσον αφορά στη βιωσιµότητα, η Ευρώπη έρχεται τρίτη, µετά τις ΗΠΑ και την Ασία, στην εµπορευµατοποίηση της αγοράς.
Ειδικότερα, οι τάσεις που δηµιουργούνται και εξελίσσονται αργά αλλά σταθερά δείχνουν τα ακόλουθα:
Η Πολωνία στήριξε τον πρώτο και µοναδικό παραγωγό κρέατος που καλλιεργείται στο εργαστήριο, τη LabFarm, µε κρατική επιχορήγηση. Το κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο κερδίζει έδαφος σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι Κάτω Χώρες φιλοξένησαν την πρώτη τους εκδήλωση γευσιγνωσίας και το Ηνωµένο Βασίλειο σχεδιάζει να εισαγάγει δείγµατα εργαστηριακών τροφών για κατοικίδια.
Αυτό ίσως να κρύβει και µια έκρηξη επενδύσεων στην κυτταρική γεωργία µε στόχο να καταστούν αυτά τα προϊόντα προσβάσιµα και προσιτά σε ένα ευρύτερο κοινό.
Παρατηρείται όµως σηµαντική απροθυµία που προέρχεται από χώρες όπως η Ιταλία, η Αυστρία και η Γαλλία, οι οποίες αντιτίθενται σε αυτή την εναλλακτική λύση και υποστηρίζουν ότι το κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο απειλεί την παραδοσιακή παραγωγή τροφίµων. Υπέρ της απαγόρευσης της παραγωγής έχουν ταχθεί ξεκάθαρα και οι χώρες: Τσεχία, Κύπρος, Ελλάδα, Ουγγαρία, Λουξεµβούργο, Λιθουανία, Μάλτα, Ρουµανία και Σλοβακία. Το ερώτηµα που τίθεται είναι αν θα πετύχει το κρέας καλλιέργειας τα επόµενα χρόνια, το οποίο είναι ένα νέο τρόφιµο που πρέπει να πληροί τις αυστηρές απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίµων (EFSA).
Σύµφωνα µε έγγραφο του Συµβουλίου για τον ρόλο της ΚΓΠ στη διασφάλιση υψηλής ποιότητας της πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής τροφίµων που κυκλοφόρησε στις 18/1/2024, τονιζόταν ότι:
1. Οι ευρωπαίοι γεωργοί συµβάλλουν περίπου στο 1,3% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, ωστόσο οι προσπάθειές τους για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας είναι πολύ πιο αυξηµένες.
2. Οι ευρωπαίοι γεωργοί αποτελούν ασφαλώς τη ραχοκοκαλιά της αγροτικής οικονοµίας.
3. Η ευρωπαϊκή γεωργία ξεχωρίζει επίσης για την προσέγγισή της όσον αφορά στη γεωργική και πρωτογενή παραγωγή.
4. Παράλληλα, ορισµένες νέες εργαστηριακά καλλιεργηµένες πρακτικές παραγωγής τροφίµων µε βάση τεχνητά κύτταρα έχουν εµφανιστεί σε όλο τον κόσµο. Ωστόσο, οι πρακτικές αυτές συνιστούν απειλή για τις πρωτογενείς προσεγγίσεις που βασίζονται στις γεωργικές εκµεταλλεύσεις και τις πραγµατικές µεθόδους παραγωγής τροφίµων που βρίσκονται στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού γεωργικού µοντέλου. Αυτές οι νέες πρακτικές περιλαµβάνουν την παραγωγή κρέατος χρησιµοποιώντας τεχνολογία βλαστικών κυττάρων.
5. Η ανάπτυξη αυτής της νέας εργαστηριακής παραγωγής τροφίµων εγείρει πολλά ερωτήµατα που πρέπει να συζητηθούν διεξοδικά µεταξύ των κρατών µελών, της Επιτροπής, των ενδιαφερόµενων µερών και του ευρέως κοινού.
6. Και το ερώτηµα ηθικού περιεχοµένου που τίθεται είναι ότι ενώ η ΕΕ έχει αποφασίσει να απαγορεύσει το κρέας µε ορµόνες ή τα τρόφιµα που παράγονται από κλωνοποιηµένα ζώα, θα είµαστε έτοιµοι να επιτρέψουµε το κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο; Μπορεί η παραγωγή κρέατος µε βάση τα κύτταρα να θεωρηθεί ως µια πιο φιλική προς τα ζώα εναλλακτική λύση στην κτηνοτροφία, εάν περιλαµβάνει τη θανάτωση ζώων;
7. Παράλληλα τίθενται και άλλα θέµατα, όπως τα οικονοµικά ζητήµατα: Πώς θα εγγυηθούµε τη βιωσιµότητα της κτηνοτροφίας και των αγροτικών περιοχών; Πώς θα αποτρέψουµε τη δηµιουργία µονοπωλίων ή ολιγοπωλίων στην αγορά τροφίµων; Πώς µπορούµε να αποτρέψουµε την εµφάνιση νέων εξαρτήσεων, επιβεβαιώνοντας ταυτόχρονα ότι είναι απαραίτητο να εγγυηθούµε τη στρατηγική µας αυτονοµία στον τοµέα των τροφίµων;
8. Επίσης τίθενται και ερωτήµατα που αφορούν τη βιωσιµότητα: Πώς θα διατηρήσουµε τους λειµώνες και τις εκτατικές γεωργικές πρακτικές, συµπεριλαµβανοµένων των µειονεκτικών και ορεινών περιοχών, οι οποίες παρέχουν ανεκτίµητες περιβαλλοντικές υπηρεσίες, όπως η αποθήκευση άνθρακα, χωρίς ζώα; Ποιο είναι το πραγµατικό αποτύπωµα άνθρακα αυτών των εργαστηριακών τεχνικών παραγωγής κρέατος;
9. Τέλος τίθενται και ερωτήµατα που αφορούν τις κοινωνικές εξελίξεις, τις ανησυχίες για τη δηµόσια υγεία, ζητήµατα διαφάνειας, και το νοµικό πλαίσιο που πρέπει να δηµιουργηθεί και να αποδείξει τη λειτουργικότητά του.
Τα επόµενα διαστήµατα θα µας καθοδηγήσουν προς τα πού θα πάει το θέµα, το οποίο θα παρακολουθούµε για την ενηµέρωση των αναγνωστών µας.
