Είναι αλήθεια και πραγματικότητα πως εγώ δεν κατάγομαι από τη Σητεία, δηλαδή δεν είμαι Σητειακός, που αυτό σημαίνει ότι η Σητεία δεν είναι ο τόπος μου, για να τον επαινώ.
Αναμφισβήτητα όμως εγώ δε μπορώ να κρύψω την απέραντη εκτίμηση που έχω στους αγνούς Σητειακούς, στην τοπική τους μουσική, στους χορούς τους, στους μαντιναδολόγους τους και στα έθιμα τους. Επίσης εγώ γνωρίζω και αναγνωρίζω ότι πριν από πολλούς αιώνες, στον ανατολικό νομό Ηρακλέιου, στην Πεδιάδα και στη Βιάννο, έπαιζαν ερωτικές Σητειακές κοντυλιές και άλλους Σητειακούς σκοπούς. Αυτό σημαίνει πως και στο χωριό μου, τις Γούβες Ηρακλείου, έπαιζαν και τραγουδούσαν τους παραδοσιακούς Σητειακούς σκοπούς.
Πριν από πολλούς αιώνες οι παραδοσιακοί Σητειακοί οργανοπαίχτες πρωτοπορούσαν τα συγκροτήματα τους, γιατί χρησιμοποιούσαν συνοδευτικά όργανα τους τις κιθάρες και τα νταουλάκια, που αυτά ουσιαστικά ήταν απαγορευμένα από άλλους οργανοπαίχτες. Αυτό που δε μπορώ να μη γράψω είναι ότι τις τελευταίες δεκαετίες σχεδόν όλοι οι παραδοσιακοί Κρητικοί λυράρηδες “δεν θέλουν” να παίξουν ερωτικές Σητειακές κοντυλιές και άλλους Σητειακούς σκοπούς, που με αυτή την απραξία ουσιαστικά σα να “ταπεινώνουν” τους Σητειακούς και τη μουσική τους.
Επίσης μια άλλη πραγματικότητα είναι πως τις τελευταίες δεκαετίες ορισμένα “αφεντικά” των Κρητικών μα παραδόσεων, ξεβαφτίζουν ασταμάτητα από τα μέσα ενημερώσεως τον Καστρινό-Σητειακό πηδηχτό και τον λένε Μαλεβιζιώτη. Αφού πάντα τα “αφεντικά” των Κρητικών μας παραδόσεων λένε τη λέξη Μαλεβιζιώτη, ξεχνούν να λένε τη δεύτερη λέξη Μαλεβιζιώτικος πηδηχτός. Ας μας εξηγήσουν λοιποόν από τα μέσα ενημερώσεως, ο Μαλεβιζιώτης που λένε, τι είναι; Μαλεβιζιώτης ποταμός, Μαλεβιζιώτης εγκρεμός ή Μαλεβιζιώτης πηδηχτός;
Επειδή σχεδόν όλοι οι Σητειακοί είναι οι πιο φιλήσυχοι άνθρωποι της Κρήτης, ορισμένοι ημιμαθείς τους κατατάσσουν στην φαντασία τους ως τους Κρητικούς υποβαθμισμένης διαλογής. Ενώ οι Σητειακοί άνθρωποι είναι ισότιμοι με όλους τους άλλους Κρητικούς, που έχουν προσφέρει και αυτοί πάρα πολλά σε όλους τους τομείς.
Τελειώνοντας προτείνω σε όλους εμάς τους Κρητικούς να ευχαριστούμε τον Θεό να μας έχει πάντα καλά να ανημένουμε κάθε ταχινή τον Σητειακό ήλιο να βγει μέσα από τη θάλασσα να μας φωτίζει και να μας ζεσταίνει.
Να ‘τανε σαν του Στειακούς στον κόσμο οι ανθρώποι,
θά ‘ταν η γης ειρηνική κι ελεύθεροι όλοι οι τόποι.
• Ο Βαγγέλης Μπαριτάκης είναι ιδρυτής του Λαογραφικού Μουσείου Γουβών.
