Στις 16/10/1932 ο Ελ. Βενιζέλος έλεγε στη Βουλή «Η παγκόσμιος κρίσις της οποίας η διάρκεια δεν δύναται να προβλεφθεί από τούδε, επηρέασε την εθνική μας οικονομία και κατ’ αντίκτυπον αυτής και τα δημόσια οικονομικά μας, τόσο βαθέως ώστε μόνον η ειλικρινής ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, δύναται να αντιμετωπίσει τα γεννώμενα προβλήματα. Η ειλικρινής αυτή συνεργασία επιβάλλεται κυριώτατα, διότι μόνο δι’ αυτής θα δημιουργηθεί η ατμόσφαιρα εκείνη εντός της οποίας δύναται να ληφθεί κάθε ριζικό μέτρο, το οποίο επιβάλλεται από τις περιστάσεις».
Αυτά λοιπόν διακήρυσσε ο Ε. Βενιζέλος πριν από 90 χρόνια και είναι επίκαιρα και σήμερα! Τις πολιτικές συνεργασίες λοιπόν για την αντιμετώπιση των εθνικών προβλημάτων δεν τις θεωρούσε ο Βενιζέλος τερατογενέσεις, αλλά εθνική ανάγκη!
Είναι γεγονός ότι η χώρα μας έχει τέτοια προβλήματα που η συμπόρευση περισσοτέρων πολιτικών δυνάμεων θα συνέβαλε περισσότερο στην αντιμετώπιση τους. Το δημόσιο χρέος είναι το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, το ιδιωτικό χρέος είναι 270 δισ., η απειλή της Τουρκίας είναι καθημερινή και μάλιστα αμφισβητώντας την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης θα δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα, ο πληθωρισμός στη χώρα μας και η ακρίβεια εξανεμίζουν το εισόδημα των Ελλήνων σε λίγες μέρες και ο μισός πληθυσμός της χώρας ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Δεν θα πρέπει λοιπόν να υπάρξει συνεργασία μεταξύ περισσότερων πολιτικών δυνάμεων για την αντιμετώπιση μιας τέτοιας κρίσης;
Δεν θα πρέπει η κυβέρνηση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει μια τέτοια κατάσταση να στηρίζεται σε περισσότερες κοινωνικές δυνάμεις;
Είναι εθνική ανάγκη να γίνει κάτι τέτοιο. Οι μονοκομματικές κυβερνήσεις έφεραν τις κρίσεις και τον πολιτικό μαρασμό στην Ελλάδα και όχι συμμαχικές κυβερνήσεις. Οι συμμαχικές κυβερνήσεις σχηματίστηκαν για να βοηθήσουν στη διέξοδο της χώρας από το αδιέξοδο που την οδήγησαν οι μονοκομματικές κυβερνήσεις.
Και είναι γεγονός ότι σε τέτοιες κρίσιμες περιόδους για τον τόπο είχαμε κυβερνήσεις συνεργασίας. Όπως π.χ. το 1974 με την κυβέρνηση εθνικής ενότητας που επακολούθησε μετά την πτώση της δικτατορίας. Δυστυχώς στην Ελλάδα έχει καλλιεργηθεί μια κουλτούρα ότι μόνο ισχυρές μονοκομματικές κυβερνήσεις μπορούν ν’ αντιμετωπίσουν τα κρίσιμα προβλήματα.
Και είναι γεγονός ότι κυριάρχησαν στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Όμως δεν φάνηκαν αντάξιες στο μήνυμα της μεταπολίτευσης για μια πολιτική και πολιτισμική τομή, ούτως ώστε ο Λαός μας να επεξεργαστεί τα βιώματα του υπό το φως της βαθιάς αλλαγής που επήλθε. Ο κομματικός ανταγωνισμός διεξαγόταν σ’ ένα στεγανοποιημένο πεδίο πολιτικού ανταγωνισμού και οι πολιτικές δυνάμεις των ισχυρών μονοκομματικών κυβερνήσεων δημιούργησαν ένα εξουσιαστικό σύμπλεγμα μέσα στο οποίο κινούνταν η κυβέρνηση, το κόμμα, οι βουλευτές με τον προσωπικό τους μηχανισμό, τα διευθυντικά στελέχη του δημοσίου τομέα, οι τοπικές κομματικές ελίτ, οι ηγεσίες των κοινωνικών οργανώσεων.
Είχαμε φθορά και διαφθορά του διαμορφωθέντος συστήματος εξουσίας απ’ αυτές τις μονοκομματικές κυβερνήσεις. Μονοπωλούσαν την εξουσία και μετέτρεπαν το κράτος σε ιδιοκτησία τους. Το μετασχημάτιζαν σε πελατειακό, ρουσφετολογικό κράτος.
Η ακράτητη ροπή προς την εξουσία αλλά και η κομματική ανάγκη της διατήρησης της εξέθρεψαν ένα κράτος διαπλοκής. Κάθε πόλος κομματικής εξουσίας επηρεαζόταν από τις ομάδες πίεσης συμφερόντων και το κομματικό λόμπι.
Για την επικράτηση αυτού του σαθρού μονοκομματικού κράτους είχαμε οξείες πολιτικές πολώσεις που δυσχέραιναν τη συμπόρευση περισσότερων πολιτικών δυνάμεων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Αυτές οι κατά συνθήκη πολώσεις διαμόρφωσαν μια πολιτική συμπεριφορά των πολιτών, που δεν είχε καμία σχέση με τη νηφάλια πολιτική σκέψη. Μετέτρεπαν τους ψηφοφόρους σε φανατισμένους οπαδούς ενός ψευδεπίγραφου κομματικού πατριωτισμού.
Αυτά λοιπόν τα πολιτικά τέρατα γεννήθηκαν με τις ισχυρές μονοκομματικές κυβερνήσεις. Και ήσαν τόσο «αιμοβόρα» που δυστυχώς δεν άφησαν την Ελλάδα να τρέξει προς το μέλλον. Οι εκσυγχρονιστικές και ανανεωτικές δυνάμεις εγκλωβίστηκαν στις αναχρονιστικές μεθόδους που δεν άφησαν την Ελλάδα να προχωρήσει.
Στη θέση ενός σύγχρονου κράτους οικοδομήθηκε το ρουσφετολογικό κομματικό κράτος.
Στη θέση του υπεύθυνου πολίτη είχαμε την αλλοτρίωση του με την πολιτική συναλλαγή.
Στη θέση των ανεξάρτητων θεσμών και της ορθής λειτουργίας τους είχαμε την υποταγή τους στο κομματικό συμφέρον.
Στη θέση μιας προσιτής εξουσίας είχαμε τη μονοκομματική στεγανοποίηση της.
Αυτά λοιπόν τα τέρατα των μονοκομματικών κυβερνήσεων έφεραν την οικονομική χρεοκοπία της χώρας. Η χρεοκοπία δεν ήρθε από το πουθενά και ούτε αποτελεί ένα «φυσικό φαινόμενο».
Ήταν έργο των κομματικών κυβερνήσεων!
Το πελατειακό ρουσφετολογικό κράτος, τα οικονομικά σκάνδαλα, η κομματικοποίηση της εθνικής οικονομίας, η ταύτιση κράτους και κόμματος, ο ξέφρενος λαϊκισμός για την παραπλάνηση των μαζών, η επικράτηση της αναχρονιστικής οικογενειοκρατίας, η μετατροπή της κομματικής εξουσίας σε σύστημα διαπλοκής με τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, η νομή και διατήρηση της εξουσίας, αδιαφορώντας για το πολιτικό ήθος που εξέπεμψαν, ήσαν οι κύριες αιτίες της οικονομικής καταστροφής.
ΟΙ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Είναι γεγονός ότι σήμερα η Ευρώπη κυβερνάται από κυβερνήσεις συνεργασίας. Στη Γερμανία συμπράττουν τρία κόμματα. Το σοσιαλδημοκρατικό, οι φιλελεύθεροι και οι πράσινοι.
Στην Πορτογαλία έχουμε κυβέρνηση συνεργασίας από το σοσιαλιστικό κόμμα, τη ριζοσπαστική αριστερά, και το κομμουνιστικό κόμμα. Ναι, το κομμουνιστικό κόμμα!
Στην Ελλάδα το κομμουνιστικό κόμμα δεν συμπορεύεται με τα άλλα κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης. Όταν στη μεταπολεμική περίοδο τα κομμουνιστικά κόμματα συμπορεύθηκαν με όλες τις άλλες πολιτικές δυνάμεις για την οικοδόμηση των χωρών τους, στη χώρα μας συνέβαινε το αντίθετο. Και επιλέγει η κομμουνιστική αριστερά να συνδιαχειρίζεται την εθνική συμφιλίωση με τη Δεξιά, όταν καταρρέει ο «υπαρκτός σοσιαλισμός»! Πραγματικά ο χαρακτηρισμός του πρωθυπουργού για τερατογένεση ταιριάζει σ’ αυτήν την περίπτωση.
Στην Πορτογαλία λοιπόν το Κομμουνιστικό κόμμα συγκυβερνά. Και επ ικρατεί όχι ακυβερνησία, αλλά πολιτική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη.
Λέγεται ότι πρόκειται για το θαύμα της Πορτογαλίας. Και είναι γεγονός ότι έδειξε τον ρεαλισμό, όταν μετά την επανάσταση των “γαρυφάλων” κυβερνούσαν οι ριζοσπάστες αξιωματικοί μαζί με τους κομμουνιστές και το πολιτικό σύστημα δεν ανετράπη!
Πόσο μάλλον στην Ελλάδα όπου η μεταπολίτευση έγινε υπό την αιγίδα της συντηρητικής παράταξης.
Στην πολιτική όταν λείπει ο ρεαλισμός σε μια πολιτική δύναμη, τότε παραμένει στην μοναξιά της και στα οράματα της μεγαλαυτίας της!
Στην Ισπανία επίσης έχουμε κυβέρνηση συνεργασίας, στην Ιταλία, στις Σκανδιναβικές χώρες κλπ. Μόνο στην Ελλάδα εξορκίζεται ο σχηματισμός τέτοιων κυβερνήσεων, λες και είμαστε ο περιούσιος λαός.
Παρόλα αυτά και στην χώρα μας είχαμε κυβερνήσεις συνεργασίας τα τελευταία χρόνια. Είχαμε την κυβέρνηση Παπαδήμα με την συμμετοχή ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ.
Είχαμε την κυβέρνηση Σαμαρά με την συμμετοχή ΠΑΣΟΚ- ΝΔ- ΔΗΜΑΡ.
Είχαμε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ.
Γιατί λοιπόν τώρα χαρακτηρίζονται σαν τέρατα αυτές οι κυβερνήσεις από το κυβερνητικό κόμμα, όταν συμμετείχε σε κυβερνήσεις συνεργασίας;
Μάλλον γιατί εξυπηρετείτο το κομματικό του συμφέρον και όχι γιατί πίστευε σ’ αυτές. Συνεργάζεται τότε ακόμη και με τέρατα! Και είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι μόνο τότε αναζητά συμμάχους από άλλους πολιτικούς χώρους, η συντηρητική παράταξη. Οταν δεν χάνει την επαφή της με την εξουσία.
Ομως πρέπει να γίνει αποδεκτό από όλες τις πολιτικές δυνάμεις ότι η εθνική ενότητα, η εθνική αλληλεγγύη, η αντιμετώπιση των εθνικών προβλημάτων ισχυροποιούνται με κυβερνήσειες που εκφράζουν περισσότερες κοινωνικές δυνάμεις. Οι αποφάσεις τους είναι αποτέλεσμα συζήτησης περισσοτέρων δυνάμεων και αντικρουόμενων γνωμών. Οι πολιτικές αποφάσεις έχουν καλύτερα αποτελέσματα, από εκείνα που θα εφαρμόσει μια μονοκομματική κυβέρνηση.
Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι αν μπορεί το πολιτικό σύστημα να προχωρήσει σε κυβερνήσεις συνεργασίας. Μια κυβέρνηση που δεν θάναι κυβέρνηση μειοψηφίας του 30% του εκλογικού σώματος και δημιούργημα ενός νοθογενούς εκλογικού νόμου, αλλά μια κυβέρνηση που θα στηρίζεται στην πλειοψηφία της λαϊκή βάσης.
Βεβαίως μπορεί να γίνει. Αυτές οι κυβερνήσεις δεν σχηματίζονται πριν τις εκλογές, αλλά μετά το εκλογικό αποτέλεσμα. Επομένως τα διλήμματα που θέτουν στον Λαό μας είναι παραπλανητικά.
Η συμπόρευση των πολιτικών δυνάμεων οικοδομείται μετά τις εκλογές, με βάση ένα κυβερνητικό πρόγραμμα με πολιτικές θέσεις ταυτόσημες.
Για την δημιουργία όμως μιας προοδευτικής κυβέρνησης που επικαλούνται τα κόμματα της αντιπολίτευσης υπάρχουν δύο προϋποθέσεις.
1) Με τις εκλογές της απλής αναλογικής να συνεργασθούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ακολουθώντας το παράδειγμα της Πορτογαλίας. Σχημάτισαν βιώσιμη κυβέρνηση οι σοσιαλιστές, οι κεντρώοι, οι κομμουνιστές και επικρατεί σταθερότητα και πρόοδος.
2) Αν δεν σχηματισθεί μια τέτοια κυβέρνηση στις πρώτες εκλογές της απλής αναλογικής, θα γίνουν δεύτερες εκλογές με το σύστημα του δώρου στο πρώτο κόμμα. Αν στις πρώτες εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα ακόμη και με μια ψήφο και δεν σχηματισθεί κυβέρνηση συμμαχική, τότε φρονώ ότι στις δεύτερες εκλογές θα συμβεί ότι συνέβη τον Νοέμβρη του 1963.
Σε εκείνες τις εκλογές η ΕΚ ήλθε πρώτο κόμμα με 42% και 138 έδρες. Η ΕΡΕ πήρε 39,37%. Δεν μπορούσε να σχηματισθεί κυβέρνηση παρόλο που η ΕΔΑ με τις 28 έδρες, έδινε ψήφο εμπιστοσύνης.
Ο Γ. Παπανδρέου δεν το δέχθηκε και προκηρύχθηκαν εκλογές για τον Φλεβάρη του 1964.
Η ΕΚ με τον αέρα του πρώτου κόμματος πήρε μετά από 3 μήνες 53% και 171 έδρες.
Ο σχηματισμός λοιπόν μιας προοδευτικής ή συντηρητικής κυβέρνησης θα εξαρτηθεί από την πολιτική βούληση του Λαού μας. Αυτός θα καθορίσει τις εξελίξεις και την μορφή της κυβέρνησής του και που δεν μπορεί να επηρεασθεί από αναχρονιστικά διλήμματα. Ιδιαίτερα στην νεολαία μας δεν βρίσκουν απήχηση.
* Ο Βασίλης Πεντάρης είναι
π. βουλευτής Χανίων
