Ο νέος αρχηγός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) έχει μεγάλες πιθανότητες να είναι επίσης ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας. Οι εσωκομματικές αρχαιρεσίες του CDU παρουσιάζουν κατά συνέπεια τεράστιο ενδιαφέρον, όχι μόνο επειδή θα αναδειχθεί καινούργιο πρόσωπο, αλλά κυρίως επειδή αυτό το πρόσωπο θα αναλάβει να οδηγήσει το κόμμα – ενδεχομένως και τη χώρα – στην μετά-Μέρκελ εποχή.
Οι υποψήφιοι εκπροσωπούν διαφορετικές «σχολές» της σύγχρονης χριστιανοδημοκρατίας στην Γερμανία και καθένας τους φιλοδοξεί να αλλάξει την πορεία του CDU, προκειμένου να απαντήσει στις ανησυχίες των Γερμανών και να προσελκύσει ξανά τους απογοητευμένους των τελευταίων ετών.
Μεταξύ των μέχρι στιγμής γνωστών υποψηφίων, ο Φρίντριχ Μερτς είναι αυτός που υπόσχεται τη θεαματικότερη «στροφή» από την πολιτική της Άγγελας Μέρκελ, η οποία διακήρυσσε σχεδόν μετά μανίας την προσήλωσή της στο κέντρο. Η διάδοχός της, Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, αν και είχε το προσωνύμιο «μίνι-Μέρκελ», δεν κατάφερε να δώσει σαφές ιδεολογικό στίγμα στο κόμμα της. Εμφανίστηκε ως «λίγο» κεντρώα και «λίγο» συντηρητική, έκανε σοβαρά λάθη, ακόμη και δημόσιες γκάφες, ενώ παρέμεινε διστακτική και μάλλον άχρωμη στα μεγάλα θέματα που αντιμετωπίζουν η Γερμανία και η Ευρώπη.
Το κυριότερο όμως είναι ότι δεν κατόρθωσε ποτέ να ελέγξει το ίδιο της το κόμμα, να επιβληθεί στους εσωκομματικούς αντιπάλους της. Έπειτα μάλιστα από διαδοχικά απογοητευτικά αποτελέσματα σε τοπικές εκλογές και στις ευρωεκλογές και αφού είχε πλέον τελειώσει η περίοδος «χάριτος», φρόντισε να μπει στην κυβέρνηση ως υπουργός Άμυνας, αν και διαβεβαίωνε ότι δεν θα το κάνει.
Φρίντριχ Μερτς, το «γεράκι»
Ο 64χρονος Φρίντριχ Μερτς μόνο άχρωμος δεν μπορεί να θεωρείται. Δηλώνει οπαδός του οικονομικού φιλελευθερισμού, των συντηρητικών αξιών, κοινωνικά ενεργός, όχι νεοφιλελεύθερος, πεπεισμένος ευρωπαϊστής, αλλά και ατλαντιστής.
Τον Δεκέμβριο του 2018 έχασε μόλις για λίγες ψήφους από την απερχόμενη, σήμερα, πρόεδρο. Διαβάζοντας ωστόσο σωστά το κλίμα στο κόμμα του, παρέμεινε ενεργός και παρών και περίμενε αυτή ακριβώς την στιγμή, η οποία μάλλον ήρθε νωρίτερα από ό,τι υπολόγιζε.
Πάντως μόλις πρόλαβε να ανακοινώσει την αποχώρησή του από το Εποπτικό Συμβούλιο της εταιρίας Blackrock, προκειμένου να αφοσιωθεί στην πολιτική και να κλείσει το στόμα όλων όσοι τον χαρακτηρίζουν «γεράκι των πολυεθνικών».
Στη χθεσινή ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του δεν άφησε αμφιβολίες: «Καταλαβαίνω σωστά, ότι η απάντησή σας στο θέμα του ακροδεξιού ριζοσπαστισμού είναι η αντιμετώπιση των συμμοριών και το κλείσιμο των συνόρων;», τον ρώτησε γερμανός δημοσιογράφος. «Η απάντηση είναι ναι», απάντησε, χωρίς περιστροφές, ο κ. Μερτς. Εξίσου κοφτά απαντά στις ερωτήσεις για την κρίση στην ευρωζώνη: «Το 2015, ήμουν υπέρ της διακοπής της χρηματοδότησης της Ελλάδας. Σε ανάλογη περίπτωση, πάλι την ίδια θέση θα έπαιρνα», δηλώνει.
Παρ’ όλ’ αυτά δεν παύει να διακηρύσσει ότι η απάντηση είναι «περισσότερη, όχι λιγότερη Ευρώπη» και ψέγει την Καγκελάριο για την αδιαφορία της προς τις προτάσεις του Εμανουέλ Μακρόν για το μέλλον της Ευρωζώνης. Σύμφωνα μάλιστα με την εφημερίδα Die Zeit, ο Φρίντριχ Μερτς αγαπά την λέξη «ηγούμαι». Για αυτό ίσως και δεν ανταποκρίθηκε στις προσκλήσεις του έτερου υποψήφιου Άρμιν Λάσετ να δοθεί «ομαδική λύση» στο ζήτημα της ηγεσίας. «Οι ομάδες χρειάζονται αρχηγό», είπε χωρίς περιστροφές.
Ο πρώην επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του CDU, εκλεκτός του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έχει παλιούς λογαριασμούς με την Άγγελα Μέρκελ, η οποία τον «αποκεφάλισε» το 2002. Στηρίζεται από τη συντηρητική πτέρυγα του κόμματος, αλλά και την νεολαία του CDU, ενώ τον αγαπούν επιχειρηματίες και σημαντική μερίδα των ΜΜΕ. Αν και, όπως και οι άλλοι δύο υποψήφιοι, προέρχεται από την Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, στρέφει συνειδητά τον τελευταίο χρόνο το βλέμμα του προς ανατολάς. Την προηγούμενη χρονιά πραγματοποίησε 30 εμφανίσεις στα πρώην ανατολικά κρατίδια. Άλλωστε το 2021 έχουν εκλογές όχι μόνο η Βάδη-Βυρτεμβέργη και η Ρηνανία-Παλατινάτο, αλλά και η Σαξονία και η Θουριγγία. Όλες αυτές οι αναμετρήσεις θεωρούνται κρίσιμες για τις ομοσπονδιακές εκλογές που θα γίνουν το αργότερο το φθινόπωρο του 2021, αλλά η αλήθεια είναι ότι από τους 1.001 συνέδρους που θα κρίνουν τον νέο αρχηγό του CDU, η ανατολή διαθέτει συνολικά 103, ενώ μόνο η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία 296. Σε κάθε περίπτωση, για το κόμμα του κ. Μερτς ίσως η πιο δελεαστική υπόσχεσή του είναι ότι θα πείσει όσους έφυγαν τα τελευταία χρόνια από την παράταξη – κυρίως προς τα δεξιά της – να επιστρέψουν. Ακόμη και αν χρειαστεί να μετακινήσει το CDU προς το μέρος τους, αντιτείνουν οι επικριτές του.
Άρμιν Λάσετ, η υπόσχεση της συνέχειας
Ο Άρμιν Λάσετ από την άλλη πλευρά, ο πρωθυπουργός του πολυπληθέστερου κρατιδίου της Γερμανίας, της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, υπόσχεται μάλλον συνέχεια, παρά ανατροπές.
Αν και η Άγγελα Μέρκελ, μετά το φιάσκο με την Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, θα το σκεφτεί δύο φορές πριν υποστηρίξει ενεργά κάποιον υποψήφιο, θεωρείται βέβαιο ότι ο 59χρονος κ. Λάσετ είναι πολύ πιο κοντά στην ιδεολογία της από ό,τι ο κ. Μερτς.
«Κάθε μέρα δίνει μάχη για τις φιλελεύθερες, κοινωνικές και συντηρητικές πολιτικές του», δήλωσε για αυτόν ο υποψήφιος αντιπρόεδρός του, υπουργός Υγείας Γενς Σπαν, ο οποίος, στα 39 του, μετά την ήττα του στις εσωκομματικές εκλογές του 2018, μάλλον θεωρεί ότι μπορεί να περιμένει.
Οι δυο τους αποφάσισαν να θέσουν υποψηφιότητα ως δίδυμο, με τον νεότερο της ομάδας να κινείται πιο συντηρητικά από ό,τι ο κ. Λάσετ. Φιλοδοξία τους είναι να καλύψουν όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα στο εσωτερικό του κόμματος. Η εκλογή του αρχηγού άλλωστε δεν θα γίνει από την βάση, αλλά από το συνέδριο – δηλαδή από μερικές εκατοντάδες πρωτοκλασάτα στελέχη.
Νόρμπερτ Ρέτγκεν, η μετριοπαθής φωνή
Ο τρίτος υποψήφιος, ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, είναι σήμερα επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Bundestag, της ομοσπονδιακής κάτω Βουλής, και υπηρέτησε ως υπουργός Περιβάλλοντος υπό την Άγγελα Μέρκελ το διάστημα 2009-2012, για να «αναδομηθεί» από την Καγκελάριο, λόγω του χειρισμού της υποψηφιότητάς του για την πρωθυπουργία της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας. Ως υποψήφιος, είχε αρνηθεί να δηλώσει ότι θα παραμείνει στο κρατίδιο ακόμη και εάν χάσει, γεγονός που στοίχισε εκλογικά στο CDU – κατόπιν και στον ίδιο. Έκτοτε ο κ. Ρέτγκεν θεωρείται επικριτής της Καγκελαρίου, αλλά ταυτόχρονα μετριοπαθής φωνή, κυρίως σε ό,τι αφορά τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας του. Χθες ανακοίνωσε ότι για την θέση αντιπροέδρου του κόμματος θα προτείνει γυναίκα, επιφυλάχθηκε όμως να αποκαλύψει το όνομά της.
…και τα αινίγματα
Η εκλογή του νέου αρχηγού θα γίνει στο έκτακτο Συνέδριο της 25ης Απριλίου. Το CDU έχει ήδη ανακοινώσει ότι ο αρχηγός του και ο υποψήφιος Καγκελάριος θα πρέπει να είναι το ίδιο πρόσωπο, διαπιστώνοντας ότι το τρέχον σύστημα δεν ωφέλησε το κόμμα.
Στην μάχη για την καγκελαρία ωστόσο δεν αποκλείεται να μπει αργότερα και ο Μάρκους Σέντερ, πρωθυπουργός της Βαυαρίας και αρχηγός των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), του αδελφού κόμματος του CDU.
Όπως κι αν εξελιχθεί η κατάσταση ενόψει ομοσπονδιακών εκλογών, ο νέος αρχηγός του CDU που θα εκλεγεί σε δύο μήνες, θα έχει να αντιμετωπίσει το ίδιο πρόβλημα που αντιμετώπισε και η σημερινή ηγεσία: η ‘Αγγελα Μέρκελ βρίσκεται στην Καγκελαρία και επιθυμεί να εξαντλήσει την θητεία της, που διαρκεί ως το φθινόπωρο του 2021. Πώς θα διαχειριστεί λοιπόν ο νέος πρόεδρος του CDU την σχέση με την καγκελάριο; Θα επιδιώξει συνεργασία μαζί της – ή θα την ωθήσει στην έξοδο;
Η Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, όπως αναμενόταν, δεν αμφισβήτησε την θέση της κυρίας Μέρκελ. Δεν μπορεί ωστόσο κανείς να στοιχηματίσει ότι ο διάδοχός της θα κάνει το ίδιο, ειδικά μετά την εμπειρία του τελευταίου χρόνου. Σε αυτή την περίπτωση, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά: ακόμη και αυτό των πρόωρων εκλογών.
