Η 2η ηλικία αρχίζει από το τέλος της γνωστικής ανάπτυξης ενός ατόμου που είναι γύρω στα 23 χρόνια. Φθάνει μέχρι το ζενίθ της επαγγελματικής του εξέλιξης γύρω στα 50 χρόνια.
«Είναι δυνατόν νέοι άνθρωποι να αντιμετωπίζουν θέματα με τη μνήμη τους;» θα ρωτήσετε.
«Ναι, έχουν θέματα, αλλά σώζονται από το πλήθος των εφαρμογών στα κινητά τηλέφωνα και στους υπολογιστές.
Όλοι σωζόμαστε. Είναι τόσο μεγάλος ο όγκος των πληροφοριών που δεχόμαστε καθημερινά, έτσι αν δεν τις κοσκινίσουμε, αν δεν τις ιεραρχήσουμε και δεν τις καταγράψουμε, χάθηκαν».
Στο σημείωμα ανακαλώ δύο χανιώτικα περιστατικά και τα προβάλω στο μέλλον. Μια στρατηγική μνήμης ιδιαίτερα χρήσιμη για την 2η ηλικία.
Θύμισες
Η στήλη έχει γενέθλια. Συμπλήρωσε το 23ο έτος.
Μπήκε, δηλαδή στην 2η της ηλικία.
Συνηθίζεται σε σημαντικά γενέθλια να αναθυμάσαι επεισόδια της ζωής σου, δηλαδή της στήλης του 1999…
Εθελοντισμός στα Χανιά, Οκτώβριος 1999
Έγραφα στο 1ο σημείωμα της στήλης…
«….Η ανώνυμη αναφορά στις άξιες Χανιώτισσες που βοηθούν τους φυλακισμένους της Αγυιάς, χαρακτηριστικό δείγμα του εθελοντισμού στην περιοχή μας, γίνεται για να τιμηθεί το έργο τους και το έργο άλλων ομάδων εθελοντών και να βρει μιμητές.
• Την επόμενη μέρα θα έχουμε μεγαλύτερη ανάγκη από ανώνυμους Σαμαρείτες, από Χανιώτες και Χανιώτισσες, που θα συνδράμουν το συνάνθρωπο τους σε στιγμές ειρήνης, αναταραχής ή καταστροφών.
• Την επόμενη μέρα θα χρειαστούμε διεξόδους, οδούς διαφυγής από τον υπερυλισμό.
• Την επόμενη μέρα εθελοντισμός και αλληλεγγύη θα είναι απόλυτα απαραίτητα για τη συγκρότηση ακέραιας προσωπικότητας των νέων μας, για την επιβίωση μας και για τον κοινωνικό ιστό στην πόλη μας.’
Το όραμα του 1999 υλοποιήθηκε με τους αγώνες πολλών Χανιωτών. Μεταλαμπαδεύτηκε ο εθελοντισμός τους. Το νέο κύμα του εθελοντισμού στην πόλη μας στέριωσε κι είναι πια στην 2η του ηλικία.
Σε αυτά τα 23 χρόνια αμέτρητα επεισόδια φιλανθρωπίας καταγράφηκαν ανεξίτηλα στις μνήμες όλων.
Και πώς να ξεχάσεις… Πρόσφατα, άκουσα μια μεσήλικη μετανάστρια από την Αλβανία να λέει σε υπέργηρη Χανιώτισσα… «Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ ότι μας έφερνες φαγητό όταν τα παιδιά μας πεινούσαν».
Το εγκαταλειμμένο δασάκι, Οκτώβριος 1999
Έγραφα στο 2ο σημείωμα της στήλης…
«Το δασάκι στον Άη Γιάννη, κάτω από το Πρεβεντόριο, είναι εγκαταλειμμένο εδώ και χρόνια, σπασμένα κλαδιά, κορμοί πεσμένοι καταγής, δένδρα που ζουν χωρίς καμμιά φροντίδα, χωρίς μονοπάτι και αντιπυρική προστασία. Όλα συνθέτουν την εικόνα που αντικρύζουν οι περαστικοί.
Κάποτε το δασάκι ήταν επισκέψιμο τώρα κινδυνεύει με αφανισμό αν οι αρμόδιοι δεν κινηθούν με ταχύτητα και σωστές ενέργειες.
Να το σώσουμε το δασάκι κι αν χρειαστεί οι αρμόδιοι ας ζητήσουν τη βοήθεια των Χανιωτών.’
Η οικολογική ανησυχία του γράφοντος το 1999, απευθυνόταν στους αρμόδιους που ήταν στην 2η τους ηλικία.
Κι όμως το ξέχασαν. 23 χρόνια από τότε, το δασάκι μας επιβιώνει, ευτυχώς. Από τύχη κι από τις λίγες παρεμβάσεις που γίνονται κατά καιρούς.
Οι αρμόδιοι εκείνης της εποχής ξέχασαν πολλά και ξεχάστηκαν.
Μια νέα γενιά αρμοδίων που είναι κι αυτοί στην 2η τους ηλικία έχει αναλάβει. Θα το θυμηθούν;
Διεργασίες του νου
Τα ερωτήματα για τη μνήμη που τέθηκαν στην ομιλία μου, στην ημερίδα Αλτσχάιμερ, γέννησαν κι άλλα που αφορούν την 2η ηλικία…
@ Γιατί κάποιοι ξεχνάνε έντονα περιστατικά, όπως αυτό που αφηγήθηκα με τους δύο νεαρούς που τους κυνηγούσε μια αγέλη μαϊμούδων στην Αγκόλα. Ο ένας νεαρός το θυμάται έντονα, ο άλλος το έσβησε από τη μνήμη του.
@ Γιατί κάποιοι δεν μπορούν να οραματιστούν;
Γιατί δεν μπορούν να κάνουν σκέψεις μελλοντικών επεισοδίων;
@ Γιατί δεν είναι σαφείς στον λόγο τους;
@ Γιατί κάποιοι αδυνατούν να εκτιμήσουν τις απαιτήσεις ενός προβλήματος σε χρόνο και προσπάθεια;
Είναι οι ίδιοι που αδυνατούν να σχεδιάσουν τη λύση ενός προβλήματος, και να παρακολουθήσουν την πορεία της λύσης του. Και το κερασάκι στην τούρτα της ξεχνονουσιάς…
Δυσκολεύονται να διορθώσουν κάτι που είναι ορατά στραβό.
Σύγχρονοι ξεχνονούσηδες…
Τι τους επηρεάζει; Η έλλειψη ύπνου, η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, η εξάρτηση από τις οθόνες, η μειωμένη χωρική και χρονική αντίληψη και επακόλουθα η περιορισμένη χωρητικότητα της μνήμης εργασίας τους…
Η περιπλανητική τους προσέγγιση στον προφορικό λόγο δείχνει την υπερισχύουσα δεξιότητα τους και αντίστοιχα τα ελλείμματα τους. Κυριότερο στη μεταγνωστική γνώση.
Η καθηγήτρια Α. Κωσταρίδου στο βιβλίο της “Η ψυχολογία της σκέψης” ορίζει τη μεταγνώση…
«Είναι η ενημερότητα που διαθέτουμε για τον νου και τους τρόπους που επεξεργαζόμαστε τη γνώση για τις στρατηγικές που εφαρμόζουμε, για το έργο που καλούμαστε να κάνουμε και τις απαιτήσεις του».
Δυστυχώς η μεταγνώση δεν ενημερώνεται όπως το λογισμικό του κινητού μας.
Συμπερασματικά
J Οι αδυναμίες της μνήμης μας αποκαλύπτονται όταν ορφανέψουμε από τα έξυπνα τηλέφωνα.
J Οι πιθανότητες να ανακαλέσουμε μια πληροφορία πολλαπλασιάζονται αν παρατηρήσουμε όλα τα στοιχεία της.
J Αν καταγράφουμε λεπτομέρειες και αισθήματα κάθε εμπειρίας μας, τότε θα μας είναι χρήσιμη όταν την χρειαστούμε.
J Τα παιδιά που μαθαίνουν να ελέγχουν τις κινήσεις, και τις παρορμήσεις τους, ασκούνται στην παρατηρητικότητα, στην αντίληψη του χώρου και στην αποτελεσματική μελέτη θα έχουν μια πετυχημένη 2η ηλικία.
- Ο Κυρ. Βασιλομανωλάκης είναι Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση.
Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’
διατίθενται από το βιβλιοπωλείο Libraire. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
