Με αφορμή τη φετινή, 86η, επέτειο από τον θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου (18.03.1936 – 2022), ας αφιερώσουμε στη μνήμη του τον σχολιασμό ορισμένων ιδιαίτερης, κατά τη γνώμη μας, σημασίας δημοσιευμάτων για την εξωτερική του, σε καίριες στιγμές για τον Ελληνισμό, πολιτική, τα οποία είχαν δημοσιευτεί σε εφημερίδες των χρόνων που κυβερνούσε την Ελλάδα ως παντοδύναμος πρωθυπουργός.
Ετσι, το Μάρτιο του 1912, λίγες ημέρες μετά τη νίκη στις βουλευτικές εκλογές του Κρητικού πολιτικού και του κόμματος των «Φιλελευθέρων» που αυτός ηγείται, διαβάζουμε ότι οι διπλωματικοί κύκλοι της Σόφιας νιώθουν ευχαρίστηση και εκφράζεται από τους ξένους δημοσιογράφους ότι η ελληνοβουλγαρική προσέγγιση θα ωφελήσει και τα δύο έθνη (εφημερίδα της τουρκοκρατούμενης ακόμη Θεσσαλονίκης «Μακεδονία», αρ. φύλλου 216, 20.03.2012, σελ. 2).
Πράγματι, τα δύο κράτη συμπαρατάχθηκαν και νίκησαν τους Τούρκους στον 1ο βαλκανικό πόλεμο που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, αλλά τα «τσούγκρισαν» κατόπιν στη μοιρασιά και φτάσαμε έτσι, κατά τον επόμενο χρόνο (1913), στον νικηφόρο για την Ελλάδα και την εξωτερική πολιτική του Ελ. Βενιζέλου 2ο βαλκανικό πόλεμο. Από το εν λόγω δημοσίευμα, επομένως, του Μάρτη του 1912 στεκόμαστε στην, όπως φαίνεται έμμεσα, αναγνώριση της οποίας απολάμβανε η εξωτερική πολιτική του Βενιζέλου τότε στα Βαλκάνια.
Ας πάμε τώρα τρία χρόνια αργότερα. Τον Σεπτέμβρη του 1915, ο Βενιζέλος παραιτείται από την πρωθυπουργία εξαιτίας των διαφωνιών της κυβέρνησης με το Στέμμα σχετικά με την ανάμειξη της Ελλάδας στον 1ο παγκόσμιο πόλεμο παρά τω πλευρώ της Αντάντ. Η «Εφημερίς της Ιταλίας», όπως βλέπουμε στη σελίδα 4 της αθηναϊκής εφημερίδας «Εμπρός» της 25.09.1915 (αριθμός φύλλου: 6803), εκφράζει την πεποίθηση ότι ο Κρητικός πολιτικός θα επανέλθει στην εξουσία γρήγορα «και η Ελλάς θα ακολουθήση την οδόν της αξιοπρεπείας προς εξυπηρέτησιν των αληθών αυτής συμφερόντων».
Δυο επισημάνσεις έχουμε: Καταρχάς, ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος γύρισε στην πρωθυπουργία το 1917, αφού μεσολάβησε ο διετής ζημιογόνος άμεσα και μακροπρόθεσμα Εθνικός Διχασμός. Έπειτα, ότι και οι Ιταλοί του 1915 ομολογούν ότι η πολιτική του Βενιζέλου, επειδή χαρακτηρίζεται από (οξυδέρκεια και) αξιοπρέπεια, είναι εκείνη που εξυπηρετεί τα πραγματικά ελληνικά συμφέροντα, κάτι που έγινε πασίδηλο όταν, ύστερα από άοκνες διπλωματικές προσπάθειες του Κρητικού ηγέτη, η Ελλάδα φάνηκε πως ήταν από τους κερδισμένους της Συνθήκης των Σεβρών (1920).
Και θα κλείσουμε με τον «Κήρυκα της Νέας Υόρκης» των Ενωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ο οποίος, σύμφωνα με τη «Μακεδονία» της 12.04.1920 (αριθμός φύλλου: 2937, σελ. 2), θεωρεί την πιθανή παραχώρηση της Θράκης στην Ελλάδα θρίαμβο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, «κατορθώσαντος ό,τι εθεωρείτο απίστευτον, λαμβανομένης υπ’ όψει της αντιδράσεως καθ’ ης είχε ν’ αντεπεξέλθη».
Οι Αμερικανοί, λοιπόν, εγκωμιάζουν τον Βενιζέλο, διότι, όταν, με το τέλος του 1ου παγκοσμίου πολέμου, διαμελίστηκε από τις νικήτριες Δυνάμεις κατά τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντά τους η Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε προλειάνει αρχής γενομένης από το 1917 – με τη διπλωματική του πολιτική, τη συμμετοχή στην ουκρανική εκστρατεία και την απόβαση στη Σμύρνη – το διεθνές «κλίμα», ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο για τη χώρα του διπλωματικό αποτέλεσμα (προσάρτηση Θράκης, Αιγαιοπελαγίτικων νησιών, Ιωνίας).
