Οι Ευρωπαίοι, με τη Γαλλία επικεφαλής, καταβάλουν προσπάθειες στον ΟΗΕ προκειμένου να σωθεί η διεθνής συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που είχε συναφθεί το 2015, η οποία απειλείται από τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, που δεν κρύβει την εχθρότητά του έναντι αυτής της διευθέτησης, η οποία θεωρείται κρίσιμη όσον αφορά τις προσπάθειες για να αποτραπεί η διάδοση των πυρηνικών όπλων.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δέχεται αντιφατικές εκκλήσεις και προτροπές από διάφορες πλευρές για το ζήτημα. Στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ αυτή την εβδομάδα, συναντήθηκε αρχικά τη Δευτέρα με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος εξέφρασε για ακόμη μια φορά την απέχθειά του για αυτή τη «φριχτή συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμά του». Ο Νετανιάχου τόνισε πρόσφατα ότι η κυβέρνησή του θέλει η συμφωνία να αναιρεθεί, ή κατ’ ελάχιστον να τροποποιηθεί.
Κατόπιν, ο Τραμπ συναντήθηκε με τον γάλλο ομόλογό του Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος αντιθέτως προσπάθησε να τον πείσει να μην ακυρώσει τη συμφωνία, η οποία είχε χαρακτηριστεί «ιστορική» όταν υπογράφθηκε, το 2015.
Σε μια εκρηκτική συγκυρία, ειδικά εν μέσω της έντασης που προκαλούν τα εξοπλιστικά προγράμματα της Βόρειας Κορέας, «αυτό θα άνοιγε το κουτί της Πανδώρας», εξήγησε μια πηγή στο περιβάλλον του γάλλου προέδρου, ο οποίος προσπαθεί να οικοδομήσει μια φιλική σχέση με τον συχνά ευέξαπτο και απρόβλεπτο δισεκατομμυριούχο.
Η συμφωνία της Βιέννης, η οποία συνήφθη τη 14η Ιουλίου 2015 ανάμεσα στην Τεχεράνη και τις μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Κίνα και Γερμανία) τίθεται περισσότερο από ποτέ εν αμφιβόλω από τον Τραμπ, ο οποίος προεκλογικά είχε δεσμευθεί ότι θα την «έσχιζε».
Η συμφωνία αυτή, που επιτεύχθηκε έπειτα από μια δεκαετία σκληρών διαπραγματεύσεων και τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2016, εγγυάται ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα διατηρήσει αποκλειστικά ειρηνικούς σκοπούς, με αντάλλαγμα τη σταδιακή άρση των διεθνών κυρώσεων σε βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Μια κρίσιμη προθεσμία πλησιάζει: ο Ντόναλντ Τραμπ θα πρέπει να «επαληθεύσει» (ή όχι) ενώπιον του Κογκρέσου περί τα μέσα του Οκτωβρίου εάν η Τεχεράνη τηρεί πράγματι τις δεσμεύσεις της στο πλαίσιο της συμφωνίας, και ορισμένες από τις δηλώσεις του το τελευταίο διάστημα αφήνουν να εννοηθεί ότι σκοπεύει να μην το κάνει.
Μια τέτοια κίνηση, η οποία θα ήταν αντίθετη με τα συμπεράσματα του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) κατά τον οποίο η Τεχεράνη πράγματι τηρεί τις δεσμεύσεις της, θα άνοιγε τον δρόμο για να επιβληθούν εκ νέου οι αμερικανικές κυρώσεις που έχουν αρθεί.
Η προοπτική αυτή ανησυχεί όλο και εντονότερα τις άλλες χώρες που είχαν υπογράψει τη συμφωνία το 2015.
«Η συμφωνία δεν ανήκει στη μια ή στην άλλη χώρα, ανήκει στη διεθνή κοινότητα», τόνισε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι.
«Εάν ο Τραμπ δεν επαληθεύσει (σ.σ. την τήρησή της από το Ιράν), η συμφωνία θα βρεθεί σε πολύ μεγάλο κίνδυνο. Μπορεί πάντα να υποστηριχθεί ότι δεν θα είναι νεκρή νομικά, αλλά πολιτικά, αυτό θα είναι ένα ισχυρό μήνυμα», προειδοποίησε ανώτερος ευρωπαίος διπλωμάτης.
Η Γαλλία, μια από τις χώρες που είχαν επιδείξει τη σκληρότερη στάση στις διαπραγματεύσεις με το Ιράν, δεν αποκλείει πάντως μια συζήτηση για το «μετά το 2025». Η συμφωνία της Βιέννης είναι δεκαετούς διάρκειας, και αφού εκπνεύσει η ισχύς της, η Τεχεράνη θα μπορούσε να ξαναρχίσει μέρος των δραστηριοτήτων της στο πεδίο της πυρηνικής ενέργειας που της απαγορεύθηκαν.
Η συμφωνία «θα μπορούσε να συμπληρωθεί» με πρόνοιες για το τι θα συμβεί «μετά το 2025», ανέφερε ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, αν και οι περισσότερες από τις χώρες που την έχουν υπογράψει, με πρώτη απ’ όλες την Τεχεράνη, αποκλείουν οποιαδήποτε επαναδιαπραγμάτευση του κειμένου.
Αυτή «είναι μια κόκκινη γραμμή για τους Ιρανούς, δεν θέλουν να επιστρέψουμε σε αυτή τη συζήτηση», ανέφεραν πηγές στο περιβάλλον του Μακρόν μετά τη συνάντηση του γάλλου προέδρου με τον ιρανό ομόλογό του Χασάν Ροχανί.
Η Τεχεράνη κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι προσπαθούν να υπονομεύσουν τη συμφωνία και ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεΐ διατράνωσε την Κυριακή πως η Ισλαμική Δημοκρατία δεν θα υποκύψει μπροστά στους «εκφοβισμούς» της Ουάσινγκτον.
Ο Τραμπ κατηγορεί το Ιράν ότι παραβιάζει το πνεύμα της συμφωνίας και ότι εντείνει την αποσταθεροποιητική του δράση στην περιοχή?από τη Συρία ως τον Λίβανο και την Υεμένη. Η Τεχεράνη προσπαθεί να «χρησιμοποιήσει τη συμφωνία για το πυρηνικό της πρόγραμμα για να θέσει υπό ομηρία όλο τον κόσμο», διατεινόταν στις αρχές Σεπτεμβρίου η αμερικανίδα πρεσβεύτρια στον ΟΗΕ Νίκι Χέιλι.
Ανώτερος ευρωπαίος διπλωμάτης σημείωσε ότι «βρισκόμαστε σε μια περίπλοκη συζήτηση με την αμερικανική κυβέρνηση, εξηγούμε την κεντρική ιδέα της συμφωνίας, επαναλαμβάνουμε ότι ο στόχος της ήταν το πυρηνικό πρόγραμμα και ότι δεν είχε υπάρξει ποτέ η φιλοδοξία πως θα επέλυε όλα τα άλλα ζητήματα».
«Το να θέλεις να τα ανακατέψεις όλα ενέχει τον κίνδυνο να τα χάσεις όλα. Αυτή τη στιγμή, η υπαρξιακή απειλή για τον κόσμο είναι η (ατομική) βόμβα. Η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν συνήφθη για να λυθούν τα προβλήματα του Λιβάνου», συμπλήρωσε η ίδια πηγή.
