Είναι, νομίζω, κοινή η διαπίστωση ότι ο μαρτυρικός θάνατος τόσων ανθρώπων στο Μάτι, άγγιξε βαθιά τους περισσότερους από εμάς και έθεσε συνολικά υπό αμφισβήτηση τον τρόπο που έχουμε οργανώσει τη ζωή μας.
Ταυτιστήκαμε με τον ξέγνοιαστο παραθεριστή που βρίσκεται ξαφνικά στην κόλαση και δεν ξέρει τι να κάνει, παραλύσαμε από την απόγνωση της γιαγιάς που δεν μπορεί να τρέξει για να σώσει το εγγονάκι που της εμπιστεύθηκαν, ζήσαμε την τραγωδία του πατέρα που αδυνατεί να προστατεύσει τα τρομοκρατημένα παιδιά του.
Μπήκαμε εύκολα στη θέση αυτών των ανθρώπων, γιατί θα μπορούσε να είμαστε εμείς στη θέση τους.
Η επίγνωση που αποκτήσαμε από την απερίγραπτη τραγωδία και η συνειδητοποίηση της κοινής μας μοίρας μπορεί να γίνει καταλύτης για να συνειδητοποιήσουμε και να αποδεχτούμε τη γενικότερη αποτυχία μας: Τα καταφέραμε έτσι ώστε τίποτα σχεδόν (και όχι μόνο σε περιόδους κρίσης) να μην λειτουργεί σωστά σε αυτόν τον τόπο, ιδιαίτερα δε στο κοινό μας σπίτι: τον δημόσιο τομέα. Οι λιγοστές εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα και οφείλονται κυρίως στην αυταπάρνηση ορισμένων λειτουργών του. Το να αποδεχόμαστε ειλικρινά τα λάθη μας δεν είναι αδυναμία, είναι γενναία και ευφυής στάση, είναι η μισή λύση του προβλήματος.
Χρειάζεται να τα ξαναδούμε όλα από την αρχή – είναι θέμα επιβίωσης.
Με νέα, προσγειωμένη και θαρραλέα, δημιουργική ματιά. Με αφετηρία κάθε φορά ένα συγκεκριμένο, πραγματικό πρόβλημα.
Ξεκινώντας από τον τομέα της υγείας και της ασφάλειας, ιδιαίτερα τώρα που η αλλαγή του κλίματος και τα ακραία καιρικά φαινόμενα φαίνεται ότι θα μπουν στην καθημερινότητά μας.
Οι πολίτες θα πρέπει να αποκτήσουμε περισσότερο ενεργό και υπεύθυνο ρόλο σε αυτή τη διαδικασία – εξάλλου, στο όνομά μας εξαγγέλλονται και εφαρμόζονται όλες οι πολιτικές. Για να συμβεί όμως αυτό, θα πρέπει κατ΄ αρχήν να είμαστε σωστά ενημερωμένοι.
Οι χάρτες έκτακτης ανάγκης
Η πρωτοβουλία της υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας της ΠΕ Χανίων να μας ενημερώσει δίνοντας στη δημοσιότητα επικαιροποιημένους χάρτες με κρίσιμες πληροφορίες για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης είναι θετική και ευπρόσδεκτη, και απαντάει εν μέρει στις ανησυχίες μας. (Οι πινακίδες με αντίστοιχο περιεχόμενο που είχαν αναρτηθεί παλαιότερα από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση σε διάφορα σημεία της πόλης και των οικισμών, έχουν σχεδόν όλες πλέον καταστραφεί).
Η πρωτοβουλία επίσης του Δήμου Χανίων προς την ίδια κατεύθυνση είναι ελπιδοφόρα.
Η μελέτη της Πολιτικής Προστασίας μπορεί, κατά τη γνώμη μου, να αποτελέσει τη βάση για την εκπόνηση εξειδικευμένων σχεδίων για κάθε περιοχή και για κάθε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (σεισμού, πυρκαγιάς, πλημμύρας, τσουνάμι, εκρήξεων, κατολισθήσεων, πολέμου, κ.λπ.). Η εκπόνησή τους θα πρέπει να γίνει από κοινού (και όχι παράλληλα) με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (όπως είναι η Αστυνομία π.χ. που σύμφωνα με το δημοσίευμα μπορεί να εφαρμόσει δικά της σχέδια για τις οδούς διαφυγής, η Πυροσβεστική, οι Δήμοι, κ.λπ.), ώστε να εξασφαλισθεί η στοιχειώδης συναντίληψη που είναι απαραίτητη για τον συντονισμό την κρίσιμη ώρα. Και βέβαια δεν νοείται σήμερα σχεδιασμός χωρίς τη συνδρομή ειδικών, κατά περίπτωση, επιστημόνων που γνωρίζουν σε βάθος τα φαινόμενα αλλά και όλες τις δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία.
Προτεραιότητα θα πρέπει να έχουν οι περιοχές υψηλής επικινδυνότητας (Παλιά Πόλη, Φαράγγι Σαμαριάς, περιοχές αυθαιρέτων, οικισμοί μέσα σε δασικές εκτάσεις, κλπ.).
Τα σχέδια πρόληψης, ετοιμότητας και εκκένωσης, όπως και ενημέρωσης του κοινού θα πρέπει, για να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, να δοκιμάζονται στην πράξη με ασκήσεις ετοιμότητας στους συγκεκριμένους χώρους και με τη συμμετοχή πολιτών. (Οι σειρήνες που ηχούν κατά τις καθιερωμένες ασκήσεις ρουτίνας, ακόμη και όταν γίνονται αντιληπτές, είναι προφανές ότι δεν αρκούν).
Με την ενεργό συμμετοχή μας θα μάθουμε κάτοικοι και επισκέπτες τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Θα γνωρίζουμε εκ των προτέρων τις συνέπειες (και θα φέρουμε την ευθύνη) μιας αστόχαστης δικής μας ενέργειας, θα επαγρυπνούμε για τη διατήρηση των συνθηκών ασφάλειας από όλους και θα συμβάλλουμε με την εθελοντική μας δράση όπου χρειάζεται.
Ας ξεκινήσουμε από τα συγκεκριμένα σχέδια, με κοινή λογική και τόλμη, με μικρά συλλογικά βήματα, να ξαναφτιάξουμε μέσα από τις στάχτες τη ζωή μας.
