«Κι ήθελε ακόμη πολύ να ξημερώσει
όμως εγώ δεν παραδέχτηκα την ήττα,
έβλεπα τώρα πόσα κρυμμένα τιμαλφή
έπρεπε να σώσω. Πόσες φωλιές νερού να συντηρήσω μέσα στις φλόγες».
Μ. Αναγνωστάκης
Ο καθένας φαντασίωνε ό,τι επιθυμούσε σε σχέση με το τι ήταν και τι θα έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι δε επιτελείς του το άφηναν διότι αυτό έφερνε μια πολυσυλλεκτικότητα και ένα ποσοστό που θα του επέτρεπε να κυβερνήσει. Αλλά η ενότητα δεν μπορεί να προκύψει μέσα από την τυχαία σύμπτωση των ατομικών φαντασιώσεων του καθενός, αλλά μέσα από τη σύνθεση των διαφορετικών, ακόμα και των αντίθετων απόψεων. Η πραγματικότητα, η ματαίωση, η ανατροπή διακηρύξεων, προθέσεων, υποσχέσεων και ελπίδων πρέπει να ανοίξει το πρόβλημα, όχι να κλείσει λογαριασμούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν αποτελεί ένα δρων συλλογικό πολιτικό υποκείμενο, οφείλει να θέσει τα προβλήματα, να αναδείξει τα ερωτήματα, αλλά να θέσει και καινούργια ζητήματα θεωρίας που η ίδια η πολιτική πραγματικότητα έθεσε. Πρέπει να αναστοχαστεί περί του εαυτού του, του χαρακτήρα του, των στόχων του. Είναι ένα κόμμα “αστικοδημοκρατικής” διαχείρισης, ένα κόμμα ερωτοτροπόν με τη σοσιαλδημοκρατία ή ένα κόμμα που προσπαθεί να ψαύσει, να διαγαύσει, να συγκροτήσει, ένα υπόδειγμα μετακαπιταλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας; Καθαρές κουβέντες. Η διάγαυση του χαρακτήρα του δεν θα του αφαιρέσει, αλλά θα του προσθέσει δύναμη. Είναι δυνατόν σήμερα σε μία ευρωπαϊκή χώρα, ύστερα από την εμπειρία της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ, να υπάρξει και να ασκήσει το πρόγραμμά της μια κυβέρνηση της Αριστεράς; Είναι ερώτημα που απασχολεί ήδη όλη την ευρωπαϊκή αριστερά. Αν ναι, ποιος είναι ο δρόμος, ποιος ο τρόπος, με τι συμμαχίες, τι προτάγματα, τι μεθοδολογικά ερωτήματα, τι είδους συλλογικό – πολιτικό υποκείμενο; Η αριστερά έχει μεγάλη προϊστορία διασπάσεων και οι διασπάσεις συμβαίνουν μετά τις δυσκολίες. Αλλά οι διασπάσεις δεν συμβαίνουν κάτω από το βάρος ιδεολογικοπολιτικών διαφωνιών, αλλά στο έδαφος των διαπροσωπικών αντιπαλοτήτων. Γιατί δηλαδή δεν μπορούν να συνυπάρξουν όλοι σε ένα πλουραριστικό, αλλά όχι παράλυτο, λόγω των ποικίλων απόψεων, κόμμα; Την αριστερά πρέπει να τη βλέπουμε στην άθροισή της, αλλιώς δεν υπάρχει ως πολιτικός οργανισμός, αλλά ως σκόρπιες ομάδες αναχωρητών ή ενσωματώσιμων ή ενσωματωμένων κατ’ όνομα αριστερών.
Και κάτι ακόμα. Τη μεγάλη ευθύνη της διάσπασης τη φέρει η ηγεσία και όχι η μειοψηφία που διαφωνεί. Το μείζον σε αυτή τη φάση είναι ο απεγκλωβισμός της αριστεράς από το δόκανο του νεοφιλελευθερισμού και της εμμονικής προτεσταντικής ευρωπαϊκής πολιτικής. Η συγκρότηση ενός εναλλακτικού αριστερού σχεδίου για μια άλλη προοπτική, για μια μετακαπιταλιστική κοινωνία. Χωρίς πολώσεις, περιχαρακώσεις, απόλυτες αλήθειες και βεβαιότητες. Αυτό δεν είναι επιθυμία των αριστερών, αλλά κοινωνική αναγκαιότητα, ώριμο τέκνο της ανάγκης.
