Είναι κοντά, πονηρά, συνήθως φορούν πράσινα ρούχα, μεγάλο καπέλο, και κρύβουν επιμελώς το χρυσάφι τους. Στην ιρλανδική μυθολογία, τα ξωτικά (leprechaun) αποτελούν κυρίαρχες φιγούρες. Απεικονίζονται ως μικροσκοπικοί, γενειοφόροι και κακομούτσουνοι άντρες, με πράσινο κοστούμι -κοντό παντελόνι και ημίψηλο. Αργότερα ο μύθος τους έκανε… σπαγγοραμμένους τσαγκάρηδες που κρύβουν την περιουσία τους, ένα καζάνι γεμάτο λαμπερά χρυσά νομίσματα, στην άκρη του ουράνιου τόξου.
Υπάρχει μάλιστα μια ιρλανδική παροιμία που λέει: “Catch hold of a leprechaun and don’t let go, for he will tell you the address of the gold that is unknown…” (σ.σ: «Πιάσε ένα ξωτικό και μην το αφήσεις, γιατί θα σου πει που θα βρεις τον κρυμμένο θησαυρό»). Το ιρλανδικό ανάλογο των δικών μας καλικατζάρων έχει μακρά ιστορία και ενδιαφέρον προφίλ. Σήμερα, θα περιηγηθούμε παρέα στον υπέροχο και μαγικό κόσμο τους.
Ο μύθος θέλει, τα ξωτικά να «δρουν» ήδη από την προχριστιανική περίοδο στην Ιρλανδία. Μέλη μιας αρχαίας υπερφυσικής φυλής, της Tuatha Dé Danann, τα ξωτικά ήταν αρχικά άτακτα πνεύματα του νερού. Χειρόγραφο του 8ου αιώνα, με τίτλο the Saga of Fergus mac Léti αφηγείται την ιστορία του θρυλικού βασιλιά του Ulster, ο οποίος απήχθη από τρια μικροσκοπικά πλάσματα, τα «lúchorpáin», τα οποία τον έσυραν στη θάλασσα. Ο βασιλιάς ξύπνησε μόλις το σώμα του άγγιξε το κρύο νερό, άρπαξε τα τρια ξωτικά από τα χέρια και τα απείλησε πως μόνο αν του εκπληρώσουν τρεις ευχές θα τα απελευθερώσει. Τα ξωτικά με την πονηριά τους κατάφεραν να ξεφύγουν χωρίς να πραγματοποιήσουν καμία ευχή και ο βασιλιάς τελικά κατέπεσε από τον θρόνο. Με την πάροδο του χρόνου, τα ξωτικά πολλαπλασιάστηκαν και «μεταμορφώθηκαν» σε γενειοφόρες φιγούρες που ζούσαν σε υπόγειες σπηλιές και κουφάλες δέντρων. Ο θρύλος τα ήθελε ντυμένα στα κόκκινα (ναι, το πράσινο ήρθε μετά στη… μόδα τους), με σακάκι, βράκα και καπέλο, ενώ συχνά απεικονίζονταν στη λαϊκή ιρλανδική παράδοση ως εργατικοί τσαγκάρηδες, μικροαπατεώνες και… πονηρόφατσες, που κρύβουν τα χρυσά τους νομίσματα μέσα σε καζάνια.
Κατά μια παραδοσιακή λαϊκή ιστορία, ένας αγρότης, ο Τζακ, ανακαλύπτει ένα ξωτικό που κρυβόταν στον φράχτη του. Γνωρίζοντας την αδυναμία των μικροσκοπικών πλασμάτων, ο Τζακ μαγνητίζει το ξωτικό με το βλέμμα του και το αναγκάζει να του δείξει που έχει κρύψει τον θησαυρό του. Το ξωτικό, ανήμπορο, τον οδηγεί σε ένα λιβάδι, και αναγκάζεται να «μαρκάρει» την περιοχή που είναι θαμμένος ο χρυσός με μια κάλτσα. Όμως όταν φεύγει ο Τζακ για να φέρει φτυάρι και να σκάψει στο σημείο, το ξωτικό γεμίζει κάλτσες το λιβάδι και ο Τζακ δεν τον βρίσκει ποτέ.
Η ετυμολογία της λέξης μπορεί να στηρίζεται, όπως είδαμε παραπάνω, στον παλιό ιρλανδικό όρο lúchorpáin, που σημαίνει κυριολεκτικά «μικρόσωμος». Μελετητές εντοπίζουν και τη λέξη leithbrágan που σημαίνει «μισός τσαγκάρης» και συνήθως συνοδεύει την εικόνα ενός μικροσκοπικού ξωτικού που δουλεύει μόνο του πάνω από ένα παπούτσι. Υπάρχει και η λατινική λέξη Lupercalia η οποία αφορά ένα ρωμαϊκό φεστιβάλ ακολασίας (!), κατά το οποίο οι ιερείς που ονομάζονταν Luperci έτρεχαν σχεδόν γυμνοί. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για το ίδιο πράγμα ακριβώς: μικροσκοπικοί απατεώνες που μετέρχονται κάθε τρόπο εξαπάτησης για να εκμεταλλευτούν τους ανθρώπους!
Τα ξωτικά είναι μόνο αρσενικά! Δεν θα βρείτε γυναίκες… ξωτικίνες! Κατά την ιρλανδική μυθολογία, αυτό είναι λογικό: τα ξωτικά εμφανίζονται ως μοναχικά πλάσματα, κακομούτσουνα, που επιπλέον δεν μυρίζουν ευχάριστα! Και τότε πώς αναπαράγονται; Ο μύθος λέει πως τα ξωτικά ζουν χιλιετηρίδες ή ακόμα πως είναι αθάνατα. Κατά μια σχολή γεννιούνται από αυγά, χωρίς και πάλι να διασαφηνίζεται τι τα γεννά.
Οπως συμβαίνει στα περισσότερα λαϊκά παραμύθια και παραδόσεις, στο τέλος υπάρχει πάντα ένα ηθικό δίδαγμα. Ετσι, και στις ιστορίες των ξωτικών συμβαίνει το ίδιο: ο θησαυρός τους, στην ακρη του ουράνιου τόξου, που διακαώς κυνηγούν οι άνθρωποι δεν βρίσκεται ποτέ.
Αντίθετα η ανθρώπινη απληστία τιμωρείται. Και κάπως ετσι… ζήσαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα! Το μοτίβο των παραμυθιών είναι σχεδόν πάντα κοινό: ένας (συνήθως) αγρότης παγιδεύει ένα ξωτικό και το αναγκάζει να του αποκαλύψει που κρύβει τον θησαυρό του.
Εκείνο αρχικά του δείχνει, αλλά στην πορεία τον εξαπατά και ο άνθρωπος δεν εντοπίζει ποτέ τον θαμμένο χρυσό. Πώς μαζεύουν χρυσά νομίσματα τα ξωτικά; Φτιάχνουν παπούτσια για τις νεράιδες. Όταν οι νεράιδες δεν χρειάζονται παπούτσια, τότε τα ξωτικά χτυπούν τις πόρτες των ανθρώπων. Και αλίμονο αν οι άνθρωποι αρνηθούν να αγοράσουν! Θα τους βρουν άπειρες συμφορές, μικρές και μεγάλες!
Εννοείται πως ο μύθος είναι εξαιρετικά δημοφιλής πλέον σε σχεδόν κάθε γωνιά του πλανήτη, διότι με την «αμερικανοποίηση» του, οι ταινίες στις οποίες πρωταγωνιστούν τα μικροσκοπικά πλασματάκια πολλαπλασιάστηκαν και «μπήκαν» σε σχεδόν κάθε σπίτι.
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα σχετικά με τα παμπόνηρα ξωτικά, δείτε και τα:
www.irishcentral.com/culture/craic/leprechauns-facts
https://www.livescience.com/37626-leprechauns.html https://facts.net/leprechaun-facts
www.kidsplayandcreate.com/leprechaun-facts-for-kids
