Σήμερο η Λιμνοδεξαμενή
Στην κάθοδο προς Λακκιώτικο Γύρο του Ομαλού και δεξιά, ευρίσκεται η είσοδος του σπηλαιοβάραθρου Τζανή ή Χώνος που αναφέρεται από παλαιούς περιηγητές αλλά ήταν ανεξερεύνητο μέχρι και το 1961, όταν με την νεοσύστατη Σπηλαιολογική Ομάδα του Ορειβατικού Χανίων και χωρίς κανένα τεχνικό μέσον, γνώσεις, πείρα, κ.λπ., επιχειρήσαμε μια κατ’ αρχήν εξερεύνηση.
Mε συνεχή παραμονή σε αυτό για 15 ώρες, φθάσαμε με τον Χ. Χουλιόπουλο σε απόσταση μόνο 300 μέτρων από την είσοδο, μετά από κατακόρυφο 10 μέτρων και άλλα μικρότερα και διασχίζοντας πεζοί την μικρή λασπολίμνη, μέχρι εκεί όπου πλέον άρχιζε κατακόρυφο 50 μ., με αδύνατη σε εμάς την κάθοδό του.
Σε άλλη απόπειρα, τον επόμενο χρόνο, με την λιμνούλα περάσαμε με … φουσκωμένη σαμπρέλα αυτοκινήτου που όταν ανατράπηκε από κακή χρήση βρέθηκα στο παγωμένο 14 °C νερό. Η πλήρης εξερεύνησή του πραγματοποιήθηκε από την Σπηλαιολογική αποστολή που προσκαλέσαμε της Μορφωτικής Ένωσης Νέων της πόλεως Romans της Γαλλίας, με 15 μέλη και με κατασκήνωση έξω από τον Τζανή για 15 ημέρες. Έφθασαν στα 2,5 χλμ. από την είσοδο και συνολική διαδρομή 3 χλμ. Επραγματοποίησαν πλήρη χαρτογράφηση και γύρισαν ντοκιμαντέρ από το σπήλαιο και το φαράγγι της Σαμαριάς. Σχεδόν κάθε φορά που εξερχόταν από το σπήλαιο, κάποιοι χωρικοί που βρίσκoνταν πλησίον είχαν μόνιμα το ερώτημα αν “έχει νερό”, μιας και η περιοχή διψούσε από τότε που ο Ομαλός ήταν λίμνη, όπως αναφέρουν οι Βενετσιάνικοι χάρτες (LEGO OMALO).
Τον επόμενο χρόνο οι Γάλλοι με προσκάλεσαν στην πόλη τους για την πρώτη προβολή αυτού του ντοκιμαντέρ για το οποίο είχαν φτιάξει μια μεγάλη χρωματιστή αφίσα επικολλημένη στους δρόμους της πόλης με τίτλο για το φιλμ στα λατινικά ”ECHI NERO” και ερωτηματικό. Όλα αυτά τα θυμήθηκα με την αναγγελία ότι περατώθηκε το έργο της λιμνοδεξαμενής Ομαλού μετά από δεκαετία εμποδίων και όλως ανόητων ενστάσεων. Έτσι από τηλεοπτικό σταθμό είδαμε τους ανθρώπους του Σελινιώτικου Γύρου να πανηγυρίζουν περίπου, γιατί με το νερό θα έχουν την δυνατότητα για καλλιέργειες, ενώ οι ίδιοι, με ενστάσεις τους το σαμπόταραν και καθυστέρησαν. Επίσης με ενστάσεις “οικολόγων” ανεύθυνων, με την δικαιολογία ότι θα έχει ζημιά το τοπίο τα εκεί λίμνια, κλπ.
Αντίθετα, θα αναπτυχθεί θαυμαστή χλωρίδα και θα δημιουργηθεί υδροβιότοπος όπως στο θαυμαστό φράγμα και λιμνοδεξαμενή στους Ποταμούς Αμαρίου, όπου υπάρχουν πάπιες και καταφεύγουν εκεί γλάροι, αποδημητικά πουλιά και κάποια ζωάκια· η δε πρόσβαση τουριστών σε αυτό είναι μεγάλη. Όπως και στην περίφημη λίμνη Πλαστήρα που αποτελεί μεγάλο τουριστικό κέντρο στην περιοχή της. Έτσι θα δημιουργεί πλέον ένα νέο θαυμαστό λίμνιο, μεγαλύτερο από το όμορφο πλησίον, παλαιό, και οι αγρότες θα έχουν περιθώρια ανάπτυξης.
Τα επόμενα χρόνια και μέχρι σήμερα είναι αρκετές οι ξένες Σπηλαιολογικές αποστολές σε αυτό, αλλά και ελληνικές και τοπικές, αφού αποτελεί σοβαρό πόλο έλξης για την αθλητική σπηλαιολογία.
