13 οριζόντιες λωρίδες. Λευκό, μπλε, κόκκινο. 50 πεντάκτινα αστεράκια. Σε μπλουζάκι και σε τοίχους εφηβικών δωματίων, σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ποδοπατημένο κομμάτι υφάσματος μετά από διαδήλωση, σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Και εκεί ακριβώς κρύβεται η «επιτυχία» του συμβόλου: Το να βρίσκεται με «ευκολία» σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Περιγραφή Αμερικής σε μια παράγραφο: Σιδερένια γέφυρα με πρωινή ομίχλη. Πράσινη σκουριά σε Άγαλμα Ελευθερίας. Ξέχειλο μπέργκερ. Κίτρινο σχολικό λεωφορείο. Το χαμόγελο του J.F. Kennedy πριν τον πυροβολισμό. Άγρια Δύση. Ηρεμία πισίνας με μπάρμπεκιου. Λευκός Οίκος και χαμόσπιτα έγχρωμων στο Μπρούκλιν. Άσφαλτος άνυδρων εκτάσεων. Μοτέλ φθηνού καφέ. Γραβατομένοι γκάνγκστερς και ατημέλητοι ιδιωτικοί ντεντέκτιβ. Πεζοναύτης με στολή εξόδου, άτεγκτος δολοφόνος, ικανός εραστής, μέθυσος απατεωνάκος σκοτεινού μπαρ, ιπτάμενος και τζέντλεμαν. Και πάνω απ’ όλα, η σημαία να κυματίζει κινηματογραφικά, «πάνω απ’ την Γη των ελεύθερων και την Χώρα των γενναίων».
Τι είναι η Αμερική για την Ευρώπη; Μήπως είναι ο μικρός αδελφός που «έπιασε την καλή» και ζει το όνειρο του μεγάλου αδελφού που απέτυχε; Ο Γάλλος σκηνοθέτης J.L. Godard είχε πει ότι «οι Αμερικανοί δεν έχουν παρελθόν κι έτσι αγοράζουν το παρελθόν των άλλων». Και μήπως αυτός που αγοράζει ένα έτοιμο παρελθόν έχει περισσότερες πιθανότητες να δημιουργήσει ένα μέλλον, κοινό για όλους; Μήπως η Αμερική βρίσκεται σε κατάσταση εφηβείας, λόγω της οποίας θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν πολλά από τα λάθη της; Συνήθως οι «νέοι» νιώθουν ικανοί να «κατακτήσουν» τα πάντα. Και πάνω εκεί που αρχίζεις να βρίσκεις τρόπο να δικαιολογήσεις πράξεις και πολιτικές ενός Έθνους – χοάνης κάθε είδους κουλτούρας, θυμάσαι την δήλωση της τ. υπουργού εξωτερικών Condoleezza Rice: «Εμείς θα ασχοληθούμε με το μαγείρεμα και η Ευρώπη μπορεί να πλύνει τα πιάτα». Και ξαφνικά εντοπίζεις έναν ακόμα λόγο δυσανασχέτησης απέναντι στην πολεμική υπεροψία και τον γραφειοκρατικό κυνισμό.
Μπορεί αυτό ακριβώς να είναι τελικά Αμερική; Ένας σεφ που δανείστηκε τις συνταγές όλου του κόσμου, αλλά που έχει όλα τα απαραίτητα σκεύη και μάρκετινγκ για να τις ξαναπουλήσει σε όλο τον κόσμο. Ο S. Freund είχε πει ότι «η Αμερική είναι ένα λάθος». Λάθος για ποιόν; Ο Βρετανός ιστορικός Arnold J Toynbee σημείωνε πως «η Αμερική είναι ένα μεγάλο φιλικό σκυλί σε ένα μικρό δωμάτιο. Κάθε φορά που κουνάει την ουρά του διαλύει ένα έπιπλο». Ποιος πληρώνει στ’ αλήθεια το ενοίκιο αυτού του μικρού δωματίου;
Ο Αμερικανός σχολιαστής ραδιοφώνου Rush Limbaugh παρουσίασε κάποτε μια “τρομοκρατική” στατιστική: «Περισσότεροι ψηφίζουν στο ριάλιτι American Idol, παρά στις εκλογές». Την ίδια στιγμή Ανώνυμος έγραφε σε τοίχο της Ν. Υόρκης: «Στην Αμερική ο καθένας μπορεί να γίνει Πρόεδρος. Αυτός είναι ένας από τους κινδύνους που διατρέχεις».
Όλα αυτά σε μία χώρα που κατάφερε μέσα σε είκοσι χρόνια να εκλέξει ως Πρόεδρο, τρεις τελείως διαφορετικές πολιτικές προσωπικότητες: τον νεότερο Τζορτζ Μπους, τον έγχρωμο Μπαράκ Ομπάμα, τον επίσης έγχρωμο για διαφορετικούς λόγους αισθητικής, Ντόναλντ Τραμπ. Ενώ πριν πολλά χρόνια, αρχές 19ου αιώνα, ο Τόμας Τζέφερσον, τρίτος μόλις πρόεδρος των ΗΠΑ ψιθύριζε το ότι έτρεμε για τη χώρα του, όταν σκεφτόταν ότι ο Θεός είναι δίκαιος.
Μπέρδεμα. Μια κοινωνία που σε απορρίπτει αν καπνίζεις αλλά σε αποδέχεται αν οπλοφορείς. Ένας τόπος που σε καλοδέχεται αν είσαι έξυπνος, αλλά με τίμημα να αποδείξεις μακροπρόθεσμα την ευφυία του τόπου που σε τρέφει.
Οι βόρειοι γείτονες της χώρας λένε: «Είμαστε Καναδοί, κάτι σαν Αμερικανοί χωρίς το όπλο». Οι νότιοι γείτονες λένε: «Είμαστε οι μισητοί μετανάστες, με τα πιο αγαπημένα μπουρίτος». Κι ο αμερικανός συγγραφέας Τζων Άπνταϊκ έγραφε: «Η Αμερική είναι μια τεράστια συνωμοσία για να σε κάνει ευτυχισμένο». Κι αναρωτιέμαι: Ποιόν άραγε δεν ελκύει η συνωμοσιολογία;
Αμερική. Η χώρα του Πάντα και του Ποτέ, που στις 4 Ιουλίου γιορτάζει. Με όλους εμάς να ευχόμαστε: «Ο Θεός να την έχει καλά, όπου κι αν βρίσκεται».
Για την ακρίβεια, όλοι οι Θεοί αυτού του κόσμου, ας βάλουν το χέρι τους…!
