Μια σύνδεση του παραλιακού μετώπου της Νέας Χώρας με το Πασακάκι, με σημείο αναφοράς την παλιά σαπωνοποιία στο ύψος της οδού Κισσάμου οραματίστηκαν και σχεδίασαν οι Κωνσταντίνος Σιγάλας και Βασίλης Τουρλίδας, στη διπλωματική τους εργασία, στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Για την εργασία τους αυτή ανοίγουμε συζήτηση με τους δύο απόφοιτους.
Επιλέξατε ως χώρο έρευνας σας, μια θα λέγαμε ξεχασμένη “γωνιά” της πόλης. Την παλιά σαπωνοποιεία που έχει κλείσει εδώ και δεκαετίες, συνδέοντας την ως κέντρο με την παραλία της Νέας Χώρας αλλά και το Πασακάκι, την περιοχή του Αγ. Νεκταρίου, γιατί;
«Την περίοδο της καραντίνας πηγαίναμε με το Βασίλη συχνά προς τη Νέα Χώρα καθώς βρήκαμε ενδιαφέρον το ότι έχει κρατήσει ένα χαρακτήρα πιο λαϊκό και μια αυθεντικότητα που δεν την συναντάς στο ιστορικό κέντρο των Χανίων. Την περίοδο αυτή μπήκαμε στις γειτονιές και στα στενά της Νέας Χώρας. Σε μια τέτοια βόλτα εντοπίσαμε το συγκρότημα κτιρίων της πρώην σαπωνοποιίας Θεοδωράκη, η πραγματική έκταση του οποίου κρύβεται λόγω των γειτονικών κτισμάτων. Εξαρχής αναγνωρίσαμε σε αυτό ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και πολλές δυνατότητες για επεμβάσεις εντός και εκτός του εργοστασίου», απαντάει ο Κωνσταντίνος, ενώ ο Βασίλης συμπληρώνει πως η πρόσβαση στο εργοστάσιο έγινε χάρις στη πολύτιμη βοήθεια των ιδιοκτητών της, οικογένειας Θεοδωράκη, 1}καθώς «έπρεπε να κάνουμε κάποιες μετρήσεις που απαιτούνταν, πήραμε φωτογραφίες και επί της ουσίας αποτυπώσαμε εκ του μηδενός τη βιομηχανία γιατί δεν υπήρχαν πουθενά τα σχέδια της.»
Η ΠΑΛΙΑ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΙΑ
Τα παιδιά στέκονται ιδιαίτερα στον ρόλο του παλιού εργοστασίου, μάλιστα ο Κωνσταντίνος το χαρακτηρίζει, μαζί με την γύρω περιοχή, ως «μια ζώνη που βρίσκεται σε “αμηχανία” λόγω των ορίων που σχηματίζουν κεντρικοί δρόμοι, όπως η Κισσάμου δίπλα του.
Στόχος μας ήταν να συνδέσουμε μέσω του εργοστασίου την περιοχή του Αγίου Νεκταρίου, με τα “σωθικά” της Νέας Χώρας, τα στενά της που καταλήγουν στο παραλιακό μέτωπο. Με τους κατάλληλους χειρισμούς θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο δημόσιων χώρων, που είναι σε έλλειψη στην περιοχή, συνδεδεμένο με πεζόδρομους, πάρκα και αναξιοποίητους χώρους, όπως την ιστορική πλατεία Βαφέ».
Στη δουλειά τους οι φοιτητές έχουν ως πυρήνα το εργοστάσιο και το συνδέουν με ένα τμήμα της Κισσάμου ( περιοχή “ Εικονοστάσι”), με τον Αγ. Νεκτάριο, τα στενά της Ν. Χώρας και την παραλία με πεζόδρομους, ελάχιστες συμπληρώσεις νέων κτισμάτων και αποκαταστάσεις παλιών.
Η μελέτη τους δεν αποτελεί μία καθαρά ακαδημαϊκή εργασία, καθώς θα μπορούσε να έχει μια άμεση εφαρμογή και να μετεξελιχθεί σε μία ρεαλιστική πρόταση. «Οι επεμβάσεις μας αφορούν τα υφιστάμενα αστικά κενά, τα υπάρχοντα κελύφη. Σχηματίζουμε θεωρητικές έννοιες -όπως τις αστικές μηχανές – ώστε να μετατρέψουμε το εργοστάσιο της σαπωνοποιίας που είναι ένα σύστημα κλειστό (μια γραμμή παραγωγής, μια σειριακή διαδικασία) σε μια δομή ανοικτή στον κόσμο μέσα από χρήσεις που φιλοξενούν και παράγουν διαφορετικά αποτελέσματα πολιτισμικά- κοινωνικά» επισημαίνει ο Βασίλης.
ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΧΩΡΟΣ
Στο ίδιο το κτήριο της παλιάς σαπωνοποιίας οι φοιτητές προβλέπουν ένα ένα ανοικτό χώρο με κατοικίες, φοιτητικές εστίες, χώρους πολιτισμού και καταστήματα.
Ο Βασίλης επισημαίνει: «Αναζητούσαμε μια πλοκή από διαφορετικές καταστάσεις. Σχεδιάσαμε τις φοιτητικές εστίες και την σύνδεση με το νέο κτίριο κατοικιών προκειμένου να υπάρχει ζωή όλες τις ώρες στο σύνολο του συγκροτήματος. Δώσαμε έμφαση στο δημόσιο ρόλο και στην δυνατότητα πρόσβασης από όλους, για αυτό και σχεδιάσαμε εργαστήρια, αναγνωστήρια, βιβλιοπωλεία , θεατρικές σκηνές και χώρους που θεωρούμε ότι λείπουν από την πόλη».
Ο Κωνσταντίνος από τη μεριά του σημειώνει πως η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισαν στη δουλειά της ήταν «ο βαθμός επέμβασης στο υφιστάμενο κτήριο, πόσο παρεμβατικοί μπορεί να είμαστε σε αυτό αλλά και στην υπόλοιπη περιοχή, καθώς δεν θέλαμε να καθαιρέσουμε κτήρια. Θέλαμε οπωσδήποτε να το αποφύγουμε αυτό. Θέλαμε οι νέες πορείες που θα ανοιχτούν να έχουν ένα μικρό αποτύπωμα και αυτό είναι ίσως το πιο δύσκολο1}». Όσο για το αν κάτι τους ξάφνιασε στην έρευνα τους αυτό είναι «η ποικιλία και ο πλούτος που υπάρχει στη Νέα Χώρα, το προσφυγικό παρελθόν, το βιομηχανικό παλιό της πρόσωπο και πως αυτά εκφράζονται στο σήμερα και σχηματίζουν τη εικόνα της συνοικίας όπως την βλέπουμε τώρα!».
Η άποψη του καθηγητή
Η διπλωματική εργασία εξετάστηκε από τους καθηγητές Ν. Σκουτέλη και Α. Τζομπανάκη. Ζητήσαμε ένα σχόλιο από τον επιβλέποντα καθηγητή κ. Νίκο Σκουτέλη που μας σημείωσε πως « η σχολή μας καλλιεργεί το πνεύμα της αρχιτεκτονικής όχι ως αυτόνομο αντικείμενο μέσα στο χώρο αλλά ως συνομιλία με ένα σύνολο πραγμάτων. Το βέλτιστο αντικείμενο για τον αρχιτέκτονα είναι η πόλη και η πόλη αποτελεί το βέλτιστο αντικείμενο για να εξασκηθούν οι φοιτητές μας! Ο Κώστας Σιγάλας και ο Βασίλης Τουρλίδας επέλεξαν με δική τους πρωτοβουλία ένα χώρο κλειστό και αδιέξοδο (σαπωνοποιία Πρεβέ) για πολλές δεκαετίες και έκαναν μια ανάλυση σε μια ευρύτερη περιοχή προσπαθώντας να αντιληφθούν τη δυναμική το χώρου αυτού από τη Νέα Χώρα μέχρι και το Πασακάκι. Το τοποθέτησαν ως “το κέντρο” διεργασιών για μια πιο συγκροτημένη γειτονιά σε αυτήν την περιοχή των Χανιών! Έτσι όπως το σχεδίασαν διαμορφώνουν ένα νέο κέντρο βάρους δυτικότερα του κέντρου των Χανίων που λειτουργεί ανταγωνιστικά σε αυτά που συμβαίνουν 500 μέτρα ανατολικότερα! Τα παιδιά κατάφεραν ένα σημαντικό άθλο, να συγκεράσουν τις αξίες των υφιστάμενων κτηρίων με την πορεία των σύγχρονων αναζητήσεων στην αρχιτεκτονική. Το ύφος του έργου τους συνάδει και με το ύφος των κτηρίων της βιοτεχνίας αλλά και της νέας πόλης που έχει μια κατακερματισμένη εικόνα.»
