»… στη Σύγχρονη Επιχείρηση
Το µάνατζµεντ, δράση ή τέχνη, ή τρόπος να οδηγήσει κάποιος µια επιχείρηση- οργάνωση, να τη διευθύνει, να σχεδιάσει την ανάπτυξη της, να την ελέγξει, εφαρµόζεται σε όλους τους τοµείς δραστηριοτήτων της επιχείρησης.
Στο άρθρο αυτό γίνεται αναφορά σε θέµατα σχέσεων, οργάνωσης και εξουσίας µέσα στις επιχειρήσεις.
Οργάνωση-σχέσεις
Σε πολλές περιπτώσεις, οι χειρότεροι εχθροί µας είναι δίπλα µας. Μερικές φορές είναι στο διπλανό γραφείο. Σύµφωνα µε µια έρευνα του βρετανικού ιστότοπου Totaljobs που πραγµατοποιήθηκε σε περισσότερους από 7000 εργαζόµενους, το 62% απάντησε ότι είχε έναν ή περισσότερους εχθρούς στη δουλειά. Το ερώτηµα που τίθεται σε αυτό το επίπεδο είναι: «έχω να κάνω µε ένα εχθρό ή απλώς µε έναν αντίπαλο;» Υπάρχει µεγάλη διαφορά µεταξύ των δύο. Ένας αντίπαλος δεν είναι απαραίτητα αιώνια αντίπαλος, ενώ ένας εχθρός είναι αιώνια εχθρός.
Στη θεωρία της ηγεσίας, υπάρχουν «αντίπαλοι οράµατος» και «αντίπαλοι διαδροµής». Όσον αφορά τους αντίπαλους µε όραµα, ο µάνατζερ µπορεί να είναι εκνευρισµένος ή ακόµα και θυµωµένος µαζί τους, αλλά αυτοί δεν είναι άνθρωποι που τον εξοργίζουν. Σε ότι αφορά τους αντιπάλους διαδροµής, ο µάνατζερ είναι πεπεισµένος ότι βάζουν εµπόδια στο όραµά του µέσω της συστηµατικής εχθρότητας. Η σωστή στρατηγική για να αντιµετωπιστούν οι αντίπαλοι του οράµατος είναι ο δελεασµός και αυτή τη σχέση πρέπει να τη διατηρήσει ο µάνατζερ. Σε σχέση µε τους αντιπάλους διαδροµής, ο µάνατζερ οφείλει να µεριµνήσει να «πέσει» η ένταση της εχθρότητας και κυρίως να µην επιχειρήσει να τους ταπεινώσει. Πριν από πέντε αιώνες, στο βιβλίο Le Prince, ο Machiavelli προειδοποίησε τους πάντες να µην «κακοµεταχειρίζονται ποτέ κανέναν, εκτός από την περίπτωση να του αφαιρέσουν την εξουσία της εκδίκησης».
Εξουσία
Σύµφωνα µε τον Jeffrey Pfeffer (7 rules of power, Stanford University), υπάρχουν αυτοί που την κυνηγούν αλλά δεν την αποκτούν ποτέ. Αυτοί που τη δέχονται ως κληρονοµιά αλλά δεν γνωρίζουν να τη χρησιµοποιούν. Αυτοί που πάλεψαν να την αποκτήσουν αλλά τη χάνουν λόγω έλλειψης µαχητικότητας. Και αυτοί που «δένονται» µαζί της µέχρι την τελευταία τους πνοή.
Ο µηχανισµός της εξουσίας µπορεί να εκφραστεί ως εργαλείο επιρροής για να αλλάξει τα πράγµατα εντός των επιχειρήσεων.
Αν θέλουµε να αλλάξουµε την τροχιά µιας επιχείρησης όσον αφορά τις χρηµατοοικονοµικές επιδόσεις, πρέπει να ασκηθεί επιρροή. Εάν δεν χρειάζεται επιρροή για να αλλάξουν τα πράγµατα, σηµαίνει ότι η αλλαγή έχει ήδη γίνει.
Μια άλλη µεταβλητή της εξουσίας είναι η εργασία σε δίκτυο.
Εάν η ηγεσία συνεισφέρει να προωθούνται πράγµατα µέσω άλλων ανθρώπων, όσο περισσότερα άτοµα γνωρίζουµε τόσο πιο ικανοί θα είµαστε να προωθούµε τα πράγµατα. Είναι απαραίτητο ο µάνατζερ να εργάζεται σε δίκτυο για να αποκτήσει πληροφορίες και να δηµιουργήσει σχέσεις µε άτοµα που θα τον βοηθήσουν.
Επίσης, η αυτοπεποίθηση είναι ένα χρήσιµο εργαλείο της εξουσίας. Εάν θέλει ο µάνατζερ να πετύχει στον εργασιακό του χώρο, τότε πρέπει να κατανοήσει τη σηµασία της αυτοπεποίθησης, να κατανοήσει πώς αντιδρούν οι άνθρωποι σε διαφορετικούς τύπους συµπεριφοράς και να θυµάται ότι ορισµένες συναισθηµατικές εκδηλώσεις δίνουν µεγαλύτερη αίσθηση εξουσίας από άλλες. Ο θυµός, για παράδειγµα, είναι ένα πιο δυνατό συναίσθηµα από τη λύπη ή τις τύψεις. Για πολλούς ανθρώπους ο θυµός είναι µια δυνατή έκφραση της εξουσίας. Οµοίως, το να είσαι ντροπαλός και ισχυρός δεν είναι ασυµβίβαστο. Η εξουσία δεν είναι ένα ζήτηµα προσωπικότητας αλλά συµπεριφοράς.
Συµπερασµατικά, σε επίπεδο των οργανωτικών σχέσεων, η καλή στρατηγική «να κάνεις φίλο τον εχθρό του εχθρού σου», φαίνεται πολύπλοκη στην εφαρµογή στον κόσµο των επιχειρήσεων. Στις µέρες µας, υπάρχει τέτοια εξατοµίκευση της διαδικασίας και των αποτελεσµάτων που η κάθε συµµαχία δεν ευνοείται καθόλου από τις επιχειρήσεις. Για παράδειγµα, εάν µια επιχείρηση επιλέγει ένα συνέταιρο µιας διαδροµής, µπορεί να της διαφύγει εάν δεν έχει το ίδιο όραµα.
Σε επίπεδο εξουσίας, πολλοί άνθρωποι την κατέκτησαν όχι επειδή ήταν ευφυείς ή ωραίοι, ή είχαν υψηλό IQ, αλλά επειδή ήταν κυρίαρχοι της δυναµικής απόκτησης (Hitler, Mussolini, βλ. Frank Dikotter, how to be dictator: the cult of personality in the twentieth century, 2019). Σε άλλες περιπτώσεις, άτοµα απέκτησαν εξουσία και µεγάλες µάρκες επιχειρήσεων επειδή επέδειξαν ώριµη σκέψη και επιδέξιες στρατηγικές για την επίτευξη των στόχων τους (Elon Musk).
* Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδηµαϊκός
Πολυτεχνείο Κρήτης Επίτιµος ∆ρ. ΑΠΘ
Paris School of Business
