…] «Για μένα , υπάρχει η Ελλάδα η δική μου. Δεν είναι η Ελλάδα η τρέχουσα. Και το έργο μου έρχεται σαν βράχος στο κύμα που τη χτυπά. Αντιστέκεται . Και η αντίσταση είναι ουσιαστική. Βγαίνει έμμεσα με κάτι που διαρκεί-αυτό είναι και το ουσιώδες του δημιουργού…»
Οδυσσέας Ελύτης/
“ΣΥΝ ΤΟΙΣ ΑΛΛΟΙΣ”/ εκδ. ύψιλον
Η επέτειος του Πολυτεχνείου είναι τιμή για τους αγώνες της νεολαίας. Aγώνες που σηματοδοτούν την υπεράσπιση της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων Είναι η ιστορική μνήμη που αναδύεται φορτισμένη με συμβολισμούς απώλειες ενθυμήσεις βιώματα, μηνύματα, ήρωες αφανείς και επιφανείς… Αλλά και με συγκινήσεις, σκιές, αμφιβολίες, κλυδωνισμούς, διχασμούς, εντάσεις, αναστοχασμούς ατομικούς και συλλογικούς.
Η επέτειος του Πολυτεχνείου ανέκαθεν για μένα για πολλά χρόνια, υπήρξε μια εσωτερική συναισθηματική αναμέτρηση, διαρκής, επίμονη και επίπονη, ανάμεσα στον σεβασμό μου προς τον πατέρα μου, αστυνομικό στο επάγγελμα και στον θαυμασμό μου προς τη γενιά του Πολυτεχνείου, για τη δική τους ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ, για τη διεκδίκηση και τη ΝΙΚΗ της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ στην ΕΛΛΑΔΑ. Η εσωτερική μου αναμέτρηση αποκτούσε μεγάλη ένταση καθώς κάθε χρόνο βίωνα πολύ δυνατή συγκίνηση με αφορμή τους ρόλους που υπηρέτησα στη τυπική Εκπαίδευση.
Αλλά και νωρίτερα ως μαθήτρια γυμνασίου- Λυκείου, πριν καθιερωθεί επίσημα η επέτειος στο σχολείο, όταν ένιωθα το βάρος της αμφιβολίας αυτή τη μέρα ακούγοντας στην τάξη επικριτικές φράσεις και σχολιασμούς εθνικής απαξίωσης, αλλά και ηπιότερους προβληματισμούς για τη στάση των στρατιωτών και των ενόπλων εκείνη τη νύχτα στο Πολυτεχνείο. Η αμφιβολία μου κάθε χρόνο συσσωρευόταν επιβαρυντικά στην ψυχή μου και ενώ την απωθούσα, δεν μπορούσα να απελευθερωθώ από την υπόνοια ότι μπορεί και ο δικός μου πατέρας να ήταν εκείνη τη νύχτα εκεί…. Δεν μίλησα στο σχολείo ,δεν μίλησα στο σπίτι , αλλά αργότερα καθώς κυλούσαν τα χρόνια και αποκτούσα περισσότερες πληροφορίες από διαφορετικές μαρτυρίες, αποφάσισα να τον ρωτήσω εγώ η ίδια έστω και αν είχαν περάσει πολλά χρόνια και ο αδερφός μου επαναλάμβανε ότι άδικα μου είχε καρφωθεί η ιδέα….Ο ίδιος τότε μου απάντησε έκπληκτος ότι φυσικά δεν πήγε και ούτε καν του ζητήθηκε και ότι παρέμεινε στο γραφείο ακούγοντας και ο ίδιος από το ραδιόφωνο τα πολύ δραματικά που εκτυλίσσονταν και φοβόταν και ανησυχούσε και ήταν πολύ ταραγμένος για τους φοιτητές και για πρώτη φορά είχε αισθανθεί ότι δεν ήθελε να μείνει για πολύ ακόμη σε αυτή τη δουλειά. .Έτσι και είχε γίνει !Έφυγε με πρόωρη σύνταξη 1 χρόνο μετά τα γεγονότα..
Η απαρχή αυτής της επώδυνης τυραννικής μονομαχίας και σύγκρουσης των υποθετικών σκέψεων μου για τον ρόλο του πατέρα μου στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, ήταν το βίωμα του ιστορικού γεγονότος που χαράκτηκε έντονα στο υποσυνείδητο μου, όταν μικρό παιδί στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Αγίας Παρασκευής Αττικής θυμάμαι τον Διευθυντή του σχολείου να μπαίνει ταραγμένος στην τάξη μας και να ανακοινώνει στον δάσκαλο μας ότι θα πρέπει να σχολάσουμε αμέσως γιατί κάτι πολύ σοβαρό συμβαίνει στο Πολυτεχνείο.
Στο σπίτι επέστρεψα φοβισμένη γιατί ο δάσκαλος δεν μας εξήγησε τι είχε συμβεί , ούτε καν προσπάθησε να μας καθησυχάσει φανερά αναστατωμένος και ο ίδιος…. Η εικόνα που αντίκρυσα ασυνήθιστη για το σπίτι μας Η γειτονιά μαζεμένη γύρω από το ραδιόφωνο που η μαμά μου πάντα είχε συντροφιά τα πρωινά και αυτή τη φορά δεν είχε μουσική, αλλά αγωνιώδεις επικλήσεις. Ο μπαμπάς έλειπε «Είναι στην υπηρεσία «,μου εξήγησε η μαμά , «θα είναι σε επιφυλακή νύχτα και μέρα…
Για πρώτη φορά δημοσιοποιώ τη βιωμένη ιστορία μου για πολλούς λόγους Για να συμβάλλω με την μαρτυρία μου στην ανασύσταση της όποιας τραυματικής μνήμης που συνδέεται με ιστορικά γεγονότα χωρίς ερμηνευτική ή αξιολογική πρόθεση, αλλά με την προτροπή κυρίως στην εκπαιδευτική κοινότητα να λειτουργεί σε αντίστοιχες επετείους με τον ρόλο του εμψυχωτή και ενορχηστρωτή αφηγήσεων από όλες τις πλευρές. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργείται ένα πολυφωνικό αρχείο το οποίο κάθε φορά θα εμπλουτίζεται, διευρύνοντας την πολιτισμική μνήμη.
«Καμιά μνήμη δεν μπορεί να διατηρήσει αυτούσιο το παρελθόν. Παραμένει αυτό που σε κάθε εποχή η κοινωνία μπορεί να ανακατασκευάσει μέσα σε ένα σύγχρονο πλαίσιο αναφοράς» ( Assmann, 1988) Για τη συγκρότηση νέων τόπων μνημονικής αναφοράς, για ζητήματα αμφιλεγόμενης τραυματικής ή απωθημένης μνήμης αναγνωρίζοντας σχέσεις εξουσίας και ιδεολογικής χειραγώγησης στο πλαίσιο επετείων και τελετών μνήμης, είναι σημαντικό να επιδιώκεται η συλλογή πηγών να πραγματοποιείται εντοπισμός και μελέτη, χωρίς υποβολή προς τους αποδέκτες για την κατεύθυνση του βλέμματος τους. Μέλημα παιδαγωγικό η επανερμηνεία με πολυπρισματική θεώρηση και καλλιέργεια ενσυναίσθησης. Γιατί η διαχείριση της ιστορικής μνήμης χρειάζεται μεγάλη προσοχή κυρίως στις επετειακές εκδηλώσεις και δράσεις που πραγματοποιούνται με εκπαιδευτικό χαρακτήρα αλλά και στη δημόσια σφαίρα όταν φορτίζονται με την επιβολή του ιστορικού νοήματος.
Η πράξη της μνημόνευσης είναι πολιτική αλλά και προσωπική πράξη.« Οι έννοιες της μνήμης της ενθύμησης και την μνημόνευσης δεν ταυτίζονται. Τις διαφοροποιεί η πρόθεση να αποκαταστήσουμε την ορατότητα των πράξεων γεγονότων ή στιγμών που συνέβησαν στον παρελθόν μέσα από εικόνες αντικείμενα και λόγους που κατασκευάζουμε ή εκφέρουμε στο παρόν», επισημαίνει η Επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης κ. Συραγώ Τσιάρα (Τσιάρα , 2021)
Η συνέχεια της «λύτρωσης» μου μετά τον ειλικρινή διάλογο με τον πατέρα μου, έχει μια έκφραση αποφόρτισης με δημιουργική παιδαγωγική πρόθεση. Ενδόμυχα έδωσε τη δική μου απάντηση στα αμφιλεγόμενα της ιστορικής επετείου του Πολυτεχνείου. «ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» Πήρε τον χαρακτήρα διαθεματικού εκπαιδευτικού σεναρίου στο ψηφιακό ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΠΡΩΤΕΑΣ του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, όταν κλήθηκα να σχεδιάσω εκπαιδευτικά σενάρια γλώσσας και διαθεματικά για το Δημοτικό με επιλογή ΄θέματος ελεύθερη. Το δεύτερο που συνέγραψα είχε τίτλο «ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» .Βασικός άξονας ανάπτυξης του η μεθοδολογική πρόταση διοργάνωσης εκδήλωσης της επετείου 17 Νοέμβρη από τους μαθητές Γ΄ Δημοτικού. Το εκπαιδευτικό σενάριο ξεδιπλώνεται σε μια πολύτεχνη έκφραση την ημέρα του Πολυτεχνείου, η οποία αποτελεί κορύφωση έρευνας πρωτογενών και δευτερογενών πηγών και επιχειρεί να καταστήσει τους μαθητές μαζί με τους εκπαιδευτικούς συμμετοχικούς ερευνητές και συνδημιουργούς. Το σενάριο απέσπασε τα εύσημα 10 χρόνια πριν από την επιστημονική ομάδα του ΚΕΓ αν και οι πρώτες αντιδράσεις ήταν ότι «αυτά δεν γίνονται σε μικρά παιδιά» . Η ταυτότητα του περιγράφεται ως εξής : […] «Η επεξεργασία της ιστορικής μνήμης έχει εδώ τον χαρακτήρα μιας εισαγωγικής αντιμετώπισης της σχέσης των καλλιτεχνικών γλωσσών και των νέων τεχνολογιών με το υλικό της, και της διαμόρφωσης ενός μοντέλου βιωματικής ιστορικής αναζήτησης και αφομοίωσής της. Ο επετειακός εορτασμός αντιμετωπίζεται δια μέσου του παρόντος σεναρίου ως καταληκτικό μιας διαδικασίας δραστηριοτήτων που παρέχουν βαθμούς ελευθερίας στους μαθητές και προετοιμάζουν πολλαπλά την έκφρασή τους στην κεντρική εκδήλωση του σχολείου. Σκοπός του σεναρίου είναι να δώσει τη δυνατότητα στους μαθητές να προσεγγίσουν την επέτειο του Πολυτεχνείου ως μια ενδιαφέρουσα προσωπική και ταυτόχρονα συλλογική βιωματική διαδρομή αναζήτησης και έκφρασης και όχι ως μονοήμερη εκδήλωση ανάγνωσης κειμένων ή απαγγελίας ποιημάτων ή παρουσίασης θεατρικών στιγμιότυπων. Στόχος η παρουσίαση στην κεντρική εκδήλωση του σχολείου να είναι αποτέλεσμα μιας βιωματικής συλλογικής διαδρομής -με βαθμούς ελευθερίας έκφρασης σε κάθε ομάδα- που θα προκύψει από τη διάδρασή τους με ένα σχετικό με την επέτειο ντοκιμαντέρ. Το ζητούμενο είναι η αλλαγή της λογικής στην αναζήτηση των πηγών και η δημιουργική συμμετοχή των μαθητών στην περίοδο προετοιμασίας της επετειακής εκδήλωσης….»
. Αναλυτικότερα δείτε το εκπαιδευτικό σενάριο εδώ:
http://proteas.greek-language.gr/scenario.html?sid=1535
• Τα έργα τέχνης είναι του ανατρεπτικού οραματιστή ζωγράφου Γιάννη Γαΐτη από την ατομική έκθεση της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων το 2008
Διαβάστε σχετικά
• Η Μαρία Α. Δρακάκη είναι Επιμελήτρια του Μουσείου Σχολικής Ζωής Δήμου Χανίων , Παιδαγωγός, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων με ειδίκευση στην Πολιτισμική Επικοινωνία
Ηλεκτρονική διεύθυνση στήλης POLITISMOS.DRAKAKI@GMAIL.COM
(με μικρά όλα)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ
Ashman J. (1988), Collective Memoryand Cultural Identity. In Assmann J.&Holscher T(eds.)Kultur und GeddchtnisFrankfurt /Main: Σθηκαμπ, 1988, pp 9-19
Τσιάρα Σ. ( 2021) Η επιμέλεια του βλέμματος , Σύγχρονη τέχνη και επιμελητική πρακτική εκδ Νήσος, 2021 σ. 111
https://dromospoihshs.gr/2019/04/21/giannisgaitis/
