«Οι νόμοι της τέχνης είναι οι νόμοι της ζωής. Ο πολιτικός οφείλει να μην διαφέρει σαν αντίληψη από τον καλλιτέχνη. Και στην αντίληψη του καλλιτέχνη ο αγώνας για τη σωτηρία του ανθρώπου είναι αγώνας για την ορθή έκφραση και τίποτε άλλο. Σε τέτοιο σημείο που θα έλεγα ότι και οι πλέον αντίθετες τοποθετήσεις απέναντι στο ίδιο πρόβλημα εξισώνονται αν η εν τέχνη δικαίωση τους είναι του αυτού υψηλού βαθμού…»
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ «Τα δημόσια και τα ιδιωτικά», “Εν Λευκώ” (1992)
Η έκφραση και η απόκριση είναι δύο τρόποι αλληλεξαρτώμενοι με τους οποίους μπορούμε να βιώσουμε την τέχνη. Η προληπτική δυνατότητα του κοινού είναι δικαίωμα στην τέχνη. Όσοι αγαπούν τις τέχνες, αγαπούν την ελευθερία τους, την πολυσημία τους, τη διανοητική και ψυχική ευφορία τους, τα διλήμματα της, την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην πρόθεση και τις βαθύτερες ροπές του δημιουργού, αλλά και την ερμηνεία του αποδέκτη με τη διαμεσολάβηση της αναφοράς του ανάμεσα στο σημαίνον και το σημαινόμενο. Η ζωή έχει κυριαρχήσει στην τέχνη, αφού η τέχνη χαρτογραφεί την κοινωνική πραγματικότητα και τροφοδοτεί την έμπνευση και την δημιουργία.
Οι δημιουργοί μετουσιώνουν το βίωμα σε έκφραση και επικοινωνία δια της τέχνης, αλλά και αντίστροφα, τα έργα τέχνης βιώνονται από τους αποδέκτες με μια συνεχή και δίχως όρια ανασημασιοδότηση!!!.
«Ό,τι δηλαδή οι σημειολόγοι έχουν χαρακτηρίσει ‘unlimited semiosis”, απεριόριστη ανασημασιοδότηση κι ο Μπόρχες ως «καταδίκη» της ανθρώπινης νοημοσύνης , να βρίσκει να χάνει και να ξαναβρίσκει τις ίδιες ιδέες» (Μαρτινίδης, 1997)
Η τέχνη διαπραγματεύεται τα συναισθήματα, τις πεποιθήσεις και τη συμπεριφορά του ανθρώπου. Τα νοήματα δημιουργούνται καθώς μεταδίδονται και προσλαμβάνονται από τους αποδέκτες. Η τέχνη μετέχει της καθημερινότητας είναι κοινωνικό φαινόμενο και ορίζεται από τις ανθρώπινες ποιότητες και τις περιπέτειες της ψυχής που διαμορφώνουν τον εκφραστικό κώδικα .
Τα Μουσεία και οι χώροι τέχνης είναι οι «διαπιστευμένοι πρεσβευτές» της τέχνης και της ζωής και υφίστανται για να ενθαρρύνουν τις αποκρίσεις στην τέχνη όλων χωρίς εξαίρεση!
Δυστυχώς οι χώροι πολιτισμού στην εποχή της πανδημίας παραμένουν κλειστοί χωρίς κανένα σχεδιασμό κρατικής πολιτιστικής πολιτικής και τελευταία στην ιεράρχηση των ανθρώπινων αναγκών για την κάλυψη των οποίων λαμβάνονται μέτρα. Covid 19 . Είναι τραγικό και θα ήταν ακόμη περισσότερο, αν τα ίδια τα Μουσεία και οι πολιτιστικοί οργανισμοί με τα μικρά ή μεγάλα τους μέσα, δεν έπαιρναν την κατάσταση επάνω τους. Έτσι έχουν υιοθετήσει ως προτεραιότητα την ενδυνάμωση της σχέσης με διάφορες ομάδες κοινού, με αφετηρίες από τη ρέουσα καθημερινότητα., επικαιροποιώντας την επικοινωνιακή πολιτική τους. και επενδύοντας στη λυτρωτική μέθεξη της τέχνης
«Αν θεωρήσουμε ότι η τέχνη στηρίζεται απλώς στη μάθηση κάποιων γεγονότων και στην κατάκτηση κάποιων τεχνικών τότε αρνούμαστε στον χαρακτήρα της, τη φόρτιση με αξίες». (Chapman,1993)
«Το Τμήμα Εκπαίδευσης του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), θέλοντας να τιμήσει τους επαγγελματίες υγείας για το πολύτιμο έργο τους και τη στήριξη που άοκνα προσφέρουν στην κοινότητα, δημιούργησε το πρόγραμμα ΕΜΣΤ για την Υγεία με σκοπό να ελαττώσει μέσω της τέχνης την ένταση και την κόπωση και να ανοίξει ένα παράθυρο στο όνειρο και στη δημιουργική έκφραση. Η τέχνη αποκαλύπτει, ψυχαγωγεί, συγκινεί, ενεργοποιεί τη δημιουργικότητά μας, μας κάνει ονειροπόλους, μαχητές ή ταξιδιώτες. Στη δύσκολη περίοδο της πανδημίας covid-19, η τέχνη μπορεί να μας αποφορτίσει, να μας λυτρώσει και κυρίως να μας ενώσει…» αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Μουσείου και περιγράφεται η διαδικασία της δράσης ως εξής:
« Όσοι επαγγελματίες υγείας εκδήλωσαν ενδιαφέρον συμμετοχής στο πρόγραμμα επικοινωνώντας μαζί μας στο learning@emst.gr, σε συνέχεια σχετικού καλέσματος από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Μουσείου, έλαβαν στο e–mail τους ένα έργο τέχνης από τη συλλογή του ΕΜΣΤ, σε μορφή ηλεκτρονικής κάρτας. Σε χρόνο που οι ίδιοι επέλεξαν, «συνομίλησαν» με το έργο, εμπνεύστηκαν, σκέφθηκαν, αισθάνθηκαν και ονειρεύτηκαν.
Έπειτα, ζητήσαμε να μας στείλουν την απόκρισή τους με όποια μορφή οι ίδιοι ήθελαν: γράφοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους σε ένα κείμενο, ένα ποίημα, αφηγούμενοι μία ιστορία, ή απλώς με μία φράση, δημιουργώντας το δικό τους έργο ζωγραφικής, μία κατασκευή, μία φωτογραφία, ένα βίντεο ή χρησιμοποιώντας άλλα εκφραστικά μέσα. Κάθε συμμετέχων/συμμετέχουσα, αν ήθελε να συνεχίσει τη δημιουργική «συνομιλία» με τη σύγχρονη τέχνη, μπορούσε να λάβει και επόμενη κάρτα. Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2021».
Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης επέλεξε να τιμήσει τους μαχητές της πανδημίας προσφέροντας τους το προνόμιο να συνομιλήσουν ελεύθερα με ένα έργο από τη συλλογή του, με όποιον τρόπο καλλιτεχνικής έκφρασης επιλέξουν, αναδεικνύοντας το αξιακό φορτίο της σύγχρονης τέχνης, αλλά και τη συγκινησιακή φόρτιση των ανθρώπων που υπηρετούν την υγεία
Παρουσιάζονται παρακάτω ενδεικτικά κάποιες από τις αποκρίσεις- δημιουργίες των συμμετεχόντων: επαγγελματιών από διάφορα πεδία του τομέα της υγείας,: αλλά έχει ενδιαφέρον η περιήγηση στον ιστότοπο του Μουσείου για να συμμετάσχετε και εσείς στον διάλογο αυτό:
«Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΟΙΡΑ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΘΑΡΡΑΛΕΟΥΣ»
Συνομιλία με το έργο του Αλέξανδρου Ψυχούλη «Όργανα Γυμναστικής»
«Η συνάντηση με τη μοίρα είναι για θαρραλέους! Ψηλά ανεβαίνεις σκαλί σκαλί, με ρυθμό και ισορροπία για να μην πέσεις. Την ανεμόσκαλα αυτή κανείς δεν την κρατά στη Γη. Απ’ τον ουρανό κρέμεται και σε καλεί να τη διασχίσεις με μάτια κλειστά κι ανοιχτή καρδιά μες στους αιώνες… Κάθε βήμα του κορμιού και μια υπόσχεση για το τέλος του θνητού νου. Όλο και πιο κοντά στο άπιαστο και άχρονο σε φέρνει. Το χέρι τραβά, το πόδι σπρώχνει και τα χείλη ψιθυρίζουν μια προσευχή, συντροφεύοντας τη σιωπή της ανάβασης. Ψέλνεις τον ύμνο σου… Πόσα σκαλιά μέτρησες; Πόσες αναπνοές; Πόσες στιγμές θριάμβευσες και πόσες απέδρασες απ’ το σκοτάδι έρποντας; Μοίρα, μοιραίος και μοίρασμα σε έλκουν και σε απωθούν μαζί. Είσαι έτοιμος για αυτή τη συνάντηση…»
Βρονταμίτη Φλώρα, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας (ΕΜΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ),
«ΕΛΑ ΝΑ ΠΑΙΞΟΥΜΕ» εμπνευσμένο από το έργο του Βλάση Κανιάρη «ΚΟΥΤΣΟ»
«Έλα να παίξουμε, θα σου χαρίσω την βασίλισσά μου…έλα να παίξουμε, έχω ανάγκη ένα παιχνίδι!!!»
Zezus Petrito, Φαρμακοποιός ( ΕΜΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ)
«ΜΙΑ ΣΚΕΨΗ» εμπνευσμένο από το έργο του Δημήτρη Αληθεινού, «ΣΥΜΒΑΝ»
Το έργο τέχνης περιγράφει πώς ένιωσα πριν φύγω με άδεια για λίγες μέρες τα Χριστούγεννα. Καθισμένη στην καρέκλα μου, μέρα με τη μέρα, βλέποντας πολύ λίγα παιδιά και οικογένειες (τους πελάτες μου), χάνοντας την υποστήριξη και την αλληλεπίδραση με τους συναδέλφους, νιώθοντας ότι τα χέρια μου είναι δεμένα και πέφτουν με βαθιά κούραση. Αυτός ο τελευταίος χρόνος ήταν πολύ δύσκολος και ένιωσα ότι αν έπεφτα, θα έμενα απλώς στο πάτωμα σαν αυτό το άτομο (Saltmarsh Christina, Ειδική Ψυχικής Υγείας (ΕΜΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ) .
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
ΕΘΝΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
https://www.emst.gr/emst-gia-tin-ygeia
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΗΓΕΣ
1) Ελύτης Ο.(1992) Εν Λευκώ.Τα δημόσια και τα ιδιωτικά,
Α’ Έκδοση: Εξώφυλλο της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, εκδ. ΙΚΑΡΟΣ
2) Μαρτινίδης Π., (1997), Μεσιτείες του ορατού .Ζητήματα θεωρίας της κριτικής στην αρχιτεκτονική και την τέχνη , Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα
3) Chapman H.L., (1993) , Διδακτική της Τέχνης. Προσεγγίσεις στην καλλιτεχνική αγωγή, επιμέλεια Παύλος Χριστοδουλίδης, εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα
